Nieuwe ronde, nieuwe kansen. Nieuw album, nieuwe tour! Empath, het vorige ‘echte’ album – buitenbeentje The Puzzle en zijn kompaan Snuggles tellen we even niet mee – van onze favoriete Canadese muziekprofessor was zeer ambitieus. Die ambitie vond zijn weg naar de bijbehorende tour. Vijf muzikanten, Ché Aimee Dorval, drie achtergrondzangeressen en zelfs een cocktailbar betraden elke avond met Devin Townsend het podium. Nieuwe plaat Lightwork heeft een duidelijk andere insteek. Hij klinkt minder gecompliceerd en vooral lichter. Wanneer we de 260 kilometer naar Tilburg aanvangen zijn we dan ook vooral benieuwd hoe dit zich naar het podium vertaalt. Dat het Franse Klone zich juist vandaag als speciale gast aansluit bij de tour geeft alleen maar meer zin, zodat we tegen al te veel haast de cruise control maar even inschakelen.
Maar eerst is daar voorprogramma Fixation. Behalve een term die we op onze tube haargel zagen, voor ons een nobele onbekende. Niets om je voor te schamen zo blijkt, want de band heeft nog niet bijster veel uitgebracht. In 2020 was daar de debuut-EP Global Suicide, waarna in 2022 wat singles volgden die voor deze tour samen met de nieuwe single What We Have Done op een cd werden geperst. Tot zover de historie, want hoe klinken deze Noren nu eigenlijk? Vooral modern, zo horen we wanneer klokslag half acht een zware bas zich tot diep in de maag doet gevoelen. Zanger Jonas W. Hansen weet dat bescheidenheid je siert, maar vermoedelijk niets oplevert voor een publiek dat veroverd moet worden. Overtuigd van zichzelf en zijn band brult hij direct bij opkomst vol overtuiging “Tilburg!” de zaal in. Misschien wel tot zijn eigen verbazing antwoordt die minstens zo luid. Al die bravoure moet je natuurlijk wel waarmaken en dat doet Hansen in openingstrack Neurosis met een glasheldere stem die ietwat het midden houdt tussen die van Einar Solberg van het eveneens Noorse Leprous en Jared Leto (Thirty Seconds to Mars).
Meteen valt op dat tourbaas Townsend de andere bands van de avond niets tekort doet in het geluid. Natuurlijk is het niet zo vol als dat van de hoofdact zelve, maar de klank is helder en de details komen prima door. Net als de pathos en het grote gebaar in de muziek die zowel elementen van prog (in de springerige gitaren) als stadionrock (in de alomvattende refreinen) in zich draagt. “Have we lost our minds or our sense of morality? Have we become MISANTHROPISTS?”. Dan wel misantropen met een glimlach van oor tot oor. Hansen verteld ons namelijk dat we een “bunch of lovely people” zijn en dat hij een band (dit keer op zijn Nederlands uitgesproken) voelt omdat hij even verderop in Sittard geboren is. Ja, deze man weet hoe het spel gespeeld wordt, maar het lijkt ook zeker oprecht.
In de tracks die volgen horen we af en toe een (vrij) stevige breakdown die laat horen dat er ook een toefje metalcore in het geluid zit. Onder de zanglijnen wordt er trouwens gestrooid met vloeiende gitaarthema’s terwijl in de breaks de ruimte juist wordt gevuld met wringende en wrikkende distortion. Naar het einde toe wordt er in tempo ook nog eens een stapje bij gedaan en komt er zelfs wat heel cleane punk/core voorbij. Nieuwe single What We Have Done dat in de coupletten wordt gedragen door ‘stop and go-riffs’ en in het (half) falsettorefrein een stevige buiging maakt naar de eerder genoemde landgenoten sluit een intens half uurtje af. Het applaus dat volgt is voldoende voor een heuse ‘bandbuiging’. Als introductie kan dit zeker tellen.
De term nobele onbekende geldt zeker niet voor Klone. We zagen de band een aantal jaren geleden aan het werk op het Complexity Fest in het Patronaat. Hoewel de muziek van deze Fransen op het eerste gehoor misschien niet super complex klinkt, voelde de band zich daar als een vis in het water. Onder de oppervlakte gebeurt er dan ook meer dan genoeg om ook de progliefhebber te boeien. Een paar jaar later zagen we de heren terug op het Into The Grave-festival in Leeuwarden waar de band het wat lastiger had om het zondagse publiek te boeien. Toch speelde men ook daar een prima set. Met de fraaie nieuwe plaat Meanwhile onder de riem zijn het vandaag de Devin Townsend-fans die overtuigd moeten worden.
Na een krap kwartiertje ombouwen met fascinerend gepuzzel met het drumstel kunnen we alweer verder. Hoe rock and roll het is weet ik niet, maar om klokslag 20.15 (slaat de klok dan?) trapt de Franse groovemachine af. En aftrappen is de juiste term, want in het begin overheersen de kickdrums het bandgeluid. Ook de zang vloeit mede door de galmknop nog niet helemaal lekker met de muziek. En daarmee doet openingstrack Elusive zijn titel eigenlijk wel eer aan. Lukt het je om je daarover heen te zetten dan is het ook hier al genieten van de warme klanken, vooral wanneer die sporadisch doorsneden worden door de heerlijke semigrunt van zanger Yann Ligner.
Snel door dan met Rocket Smoke van het The Dreamer’s Hideaway-album uit 2012. Deze fanfavoriet groovet al een lekker eind weg met een stevige hoofdrol voor de doordenderende bas. En voor het empatisch gezongen “Let’s go higher to shine” natuurlijk dat her der al fanatiek meegezongen wordt. De overtuigende grunt verpulvert veel waarna de ritmesectie er in de break nog even zwaar overheen gaat. Hè hè, we zijn nu echt onderweg!.
Met Bystander wordt opnieuw de sterke nieuwe plaat aangedaan. Ons hoor je niet klagen, wanneer boven warme bastonen en de nog warmere gitaarlijnen de stem van Ligner ijl in het oneindige verdwijnt om nog net gevangen te worden door de haren die recht op de armen staan. Keystone van de vorige plaat Le Grand Voyage lijkt het publiek wat minder te bekoren want terwijl her en der wat mensen met de ogen dicht staan te luisteren steekt ook duidelijk hoorbaar de ‘Maladie Hollandaise’ de verachtelijke kop op (goed hoorbaar in de fraaie bluesy break). Tijd om orde op zaken te stellen dus met Within Reach, de machtige opener van het nieuwe album. Breekbaar smeekt Ligner over pakkende spacey buizenriffs “We have to try again…” om naar het einde toe ziedend alle frustratie uit zijn lichaam te krijsen. Het is in gelaagde nummers als dit met steeds nieuwe thema’s en een heel spectrum aan emoties dat Klone op zijn best is. Wat een prachtuitvoering!
Dat het oudere werk meer door ritme wordt gedragen horen we vervolgens in het hakkende Immersion waar de bandleden als behoorden zij tot The Dillinger Escape Plan over het podium stuiteren, onderwijl niet vergetend een gitaarsolo voorbij de sterren te schieten. In de stuwende bas die daarna inzet, herkennen we direct Army Of Me, de heerlijk verbouwde Björk-song die vol Bay Area-crunch gebracht wordt. Het is genoeg om 013 op de kop te zetten en de bassist in het publiek te laten verdwijnen. Het afsluitende Yonder heeft dezelfde kwaliteiten als Within Reach. Het lijkt verdorie wel of Klone een abonnement heeft op geniale openingstracks (Yonder opent Le Grand Voyage). Ik sta het allemaal met een grote domme grijns op mijn gezicht aan te horen. Niet dat iemand dat ziet, want daarvoor sta ik te hard te headbangen. Het “Spread the light when the sky is grey” sluit trouwens bedoeld of onbedoeld perfect aan bij het thema van Lightwork, de naamgever van deze tour. Op naar een Lage Landentour als headliners zodat we de set van dertien nummers, die een paar dagen geleden in Poitiers werd gespeeld, ook hier kunnen horen. Met een publieksreactie als vandaag zou dat toch moeten kunnen.
Het op Order of Magnitude – Empath Live Volume 1 vastgelegde concert was bedoeld als een reis waar je door het donkere deel van vooral Ki heen moest (of eigenlijk mocht, want het was een voorrecht) om het licht te zien bij de feestelijk stampende disco van Disco Inferno … Als er al dergelijk denkwerk achter de setlist voor deze Townsend-tour zit, dan lijkt het thema iets gelijkmatiger: veel van de songs die vandaag gespeeld worden hebben een boodschap van hoop, van rust en van ruimte in je hoofd. Lightwork dus!
De zaallichten gaan weer stipt op tijd uit. Een groot gejuich barst los wanneer de viermansband het podium betreedt. Als aankleding zien we slechts een doek met de naam van onze protagonist en een octopus. Wat een contrast met 2019! Devin Townsend stelt zijn kompanen gelijk maar even voor. James Leach (ook Sikth) beroert de bassnaren, Darby Todd raakt de drumvellen en dubbele basdrums en Mike Keneally (o.a. Frank Zappa) doet al het andere, zo deelt de nutty professor ons mee. Daarmee doet hij zichzelf tekort natuurlijk want hij speelt zelf ook een heel aardig potje gitaar vanavond. En theremin! Maar dan lopen we op de zaken vooruit, want het nieuwe speeltje wordt pas later het podium opgetild.
De shows van de Lightwork European Tour worden namelijk begonnen met … Lightworker. Om heel eerlijk te zijn is de nieuwe plaat bij mij nog niet helemaal geland. Ja, het is een goede plaat, zonder enige twijfel, maar hij raakt me eenvoudigweg niet zo als Empath en zoveel andere platen uit de enorme discografie van HevyDevy dat eerder gedaan hebben. Maar zie (of eigenlijk hoor!) in de dynamiek van een livesetting begint Lightworker (en bij uitbreiding Lightwork) ineens te leven. De powerriffs die over de kabbelende basis met fluitende vogels bulderen, komen aanmerkelijk harder binnen dan thuis. Ook het refrein heeft meer macht en wordt volop meegezongen. Het is precies wat Townsend wil: “It’s been a hard few years, let’s have some fun tonight”. Dat het geluid direct vrij goed zit met de ‘bunkermuur of sound’ die we van zijn producties kennen, helpt al een heel eind, net als de grappige bindteksten die weer alle kanten opschieten.
Door met Kingdom, waarbij toch gehoopt werd op een verschijnen van Anneke van Giersbergen. Dat zit er niet in vanavond want “Poor Annie is sick” zo zal Devin ons later toevertrouwen. Dat betekent dat de achtergrondharmonieën worden ingestart, iets waar Townsend een aantal jaren geleden graag vanaf wilde. Toch klinken de songs organischer dan voor 2019. Het lijkt wel of een “kleine” viermansbezetting meer vrijheid geeft. Die wordt dan wel niet gebruikt om te variëren in de setlist, maar we zien en horen het wel diverse keren wanneer Townsend en Keneally elkaar op de vingers kijken om maar zo goed mogelijk te volgen. Terug naar Kingdom nu, waar in het thrashende middenstuk de hoofden heftig op en neer gaan en de dubbele basdrum geen kick mist.
Voor de volgende song kondigt Townsend dan zijn nieuwe speeltje aan: “It goes wooh!!” Dimensions is dan ook een van de meer experimentele nummers van de nieuwe plaat en de freaky vrijejazzpassages van Keneally klinken prima. Na het nummer verlaat Zappa, zoals het nieuwe speeltje op verzoek van het publiek inmiddels is genoemd, het podium. Het waanzinnige Why? van het al even waanzinnige Empath volgt. De operettestem die Townsend (inmiddels vijftig) hier inzet laat horen dat zijn stembanden nog maar weinig van hun rek verloren hebben. Het moet niet te serieus worden natuurlijk. Daarom worden we aangemoedigd om ironisch met de armen te zwaaien, iets dat tot boven aan de tribunes gebeurt. Helaas hoeven we dit keer niet te biepen voor onze beste grunt voor “Let me go home!”
Tot genoegen van de fans die de man al jaren volgen zet onze man uit Canada daarna zowaar The Fluke in. Een nummer van Terria dat voor deze tour niet (of nauwelijks?) live gespeeld is. Beginnend als een punkrocker, maar met een woedend metalrefrein en zelfs een vleugje Foo Fighters is het de meest avontuurlijke song van de avond. Towsend zelf staat met een brede glimlacht te genieten van zijn band die in al deze chaos gemakkelijk op de been blijft. Het veel vaker gespeelde Deadhead wordt aangekondigd met de mededeling dat Townsend zijn trouwdag gevierd heeft door hem te vergeten. Misschien niet fraai, maar deze warme dekenversie van de song is dat zeker wel! Voordat Deep Peace (opnieuw van Terria) wordt ingezet vertelt Devin ons nog dat hij blij is dat na de pandemie de macho shit wat naar de achtergrond lijkt te zijn verdwenen, in ieder geval in de muziek: “It’s all right to cry”. Het is tegelijk kwetsbaar en krachtig, misschien nog wel het meest in de gevoelige solo die Townsend als zelf erkend ‘non-shredder’ toch maar even neerlegt. Ook het uitgebreide gitaarduel (hoewel ze meer samen spelen dan tegen elkaar) tussen de frontman en Keneally mag er zijn. Wat een gekmakend hoog niveau van spelen!
Na Heartbreaker volgt “voor iedereen die de afgelopen drie jaar iemand verloren heeft” Spirits Will Collide. Het tranentrekkend (je weet uit de vorige alinea: het is oké om te huilen) mooie nummer heeft zijn definitieve versie vermoedelijk al gekregen in de half a capella uitvoering van de Empath-tour, maar ook deze vol elektrische, voortchuggende uitvoering zet het kippenvel op de opnieuw zwaaiende armen. De eerste tien ruimtelijke noten van Truth maken het hele nummer al de moeite waard. En dan komt de grootse rest nog en dat allemaal ontstaan uit een periode dat Townsend stopte met drinken en “dope smoken” en minder ging werken om erachter te komen dat hij daardoor weer teveel ging denken. Volgt u het nog? Met het ook niet al te vaak gespeelde Bad Devil wordt dan weer vol de kaart van de lol getrokken. Devin vertrouwt ons toe dat we “supershitty dancers” zijn, als hij zich goed herinnert en dat mogen we laten zien op deze energieke brok rock and roll. Zelf doet hij mee met feestelijk vingerwijzen als ware hij John Travolta en een maf stukje Charleston. Maar ondertussen wel even een van de meest aansprekende refreinen “ever” neerleggen. In een rechtvaardige wereld had dit gewoon een hit geweest.
De ongemakkelijke situatie van een encore (van het podium aflopen, wachten op gejuich van het publiek, terugkomen) wordt handig omzeild door de mededeling dat de show voorbij is en dat hij echt niet nog die twee songs gaat spelen die al op de setlist staan die hier op het podium ligt. Gauw door dus met Call of the void, voor mij met enige afstand de beste song van de nieuwe plaat. Het “Don’t you freak out!” komt elke keer weer even hard binnen, misschien nog wel harder wanneer Devin het op het puntje van zijn vocale kunnen brengt. Het contrast met de verwoestende afsluiter Love? van het geweldige Strapping Young Lad kan niet groter zijn. Heerlijk korzelige riffs en de zwaar daverende bas doen de vloer schudden en de mondhoeken omhoog gaan. Wat een energie komt hier even los zeg.
Dank u, dokter Devin. U was geweldig!
Setlist:
Klone:
- Elusive
- Rocket Smoke
- Bystander
- Keystone
- Within Reach
- Immersion
- Army Of Me
- Yonder
Devin Townsend:
- Lightworker
- Kingdom
- Dimensions
- Why?
- The Fluke
- Deadhead
- Deep Peace
- Heartbreaker
- Spirits Will Collide
- Truth
- Bad Devil
- Call Of The Void
- Love?
Datum en locatie
3 maart 2023, 013, Tilburg
Foto's:
Kitty van de Waart (website, Facebook, Instagram)
Link: