Terwijl landen als Italië en Griekenland op zich een jarenlange traditie van kwalitatief hoogstaande metal hebben opgebouwd, ook in de meer extremere genres, is dat veel minder het geval voor de tot die landen behorende (en ook andere) eilanden in het Middellandse-Zeegebied. Malta lijkt me hier de uitzondering te zijn die de regel bevestigt, met relatief bekende bands als Martyrium, Beheaded en Abysmal Torment. Maar wie heeft er al gehoord van Sardijnse, Siciliaanse of Cypriotische underground metal? Ik alvast niet, al bewijzen de links in voorgaande zin dat deze dus wel bestaan.
Persoonlijk is Earthbound van het Cypriotische Tome of the Unreplenished voor mij de allereerste kennismaking met metal uit Cyprus. Atmosferische black metal om precies te zijn, uitgebracht via twee Italiaanse labels: Avantgarde Music (CD en vinyl) en Xenoglossy Productions (cassette). De band is niet aan zijn proefstuk toe, want sinds zijn ontstaan in 2012 werden al twee EPs en een split uitgebracht, en in 2015 verscheepten ze al een eerste langspeelplaat voorbij de eilandsgrenzen: Innerstanding. Dit album bracht ons mid-tempo, melodische atmosblack met lang uitgesponnen tremolo-riffs, veel beschrijving en veel gevoel. Ik weet niet precies wat het idee of het concept achter dit album precies is, maar thema’s als de uitgestrektheid van de kosmos, weidse panorama’s in de Middellandse Zee en de onverbiddelijkheid van de natuur kwamen spontaan in mij op bij het beluisteren van dat debuut. De muziek op deze plaat is grotendeels instrumentaal en atmosferisch, en pas op het voorlaatste nummer, A Monument in Time, wordt de stemming grimmiger en het geluid harder en scherper. Hét hoogtepunt op dit album is sowieso de lange afsluiter, The Precessional March: een negen minuten durende, gestaag en statig voortschrijdende mars die tristesse, (nationale?) trots en folkelementen lijkt te combineren. Gewoon subliem!
Heel veel is er niet veranderd in de zeven jaar tussen Innerstanding en Earthbound. Ja, de productie klinkt dan wel iets meer down-to-earth (wat dan weer past bij de albumtitel): er is minder galm en minder ademruimte buiten de noten, waardoor het wat “droger” en minder zweverig overkomt. En ja, er wordt wat meer gebruik gemaakt van cleane zang, waardoor er hier en daar een wat meer progressief Enslaved/Borknagar sfeertje boven komt drijven. Maar voor het overige gaat Tome of the Unreplenished lustig verder waar het was geëindigd: met atmosferische, groots opgezette beschrijvingen van aardse vergezichten en diepmenselijke gevoelens.
Opener Tellurian verwelkomt ons met een aanwaaiende zeebries, die compromisloze drums en wijds-melodische tremoloriffs met zich meevoert. Een boeiend duel tussen diepvoelend sentiment en brute grimmigheid dus, waar ook de vocalen tussen afwisselen: eerst beestachtig met vuige, echoënde grauwen en wat later krachtig maar welluidend met cleane “Ohohohwoohohoho” koorzang. Die dualiteit hoor je ook in de lyrics: “Have I risen or have I fallen?” Verder horen we diepe lamentaties en somber maar enigszins kordaat gesproken woord: er is dus veel variatie. Deze band voelt perfect aan hoe al deze verschillende emoties en muziek/verhaallijnen soepel in elkaar te laten overvloeien. De drums, vaak rechtdoor stompend en in de tragere stukken vooral met de nadruk op de cimbalen, zijn op zich wat ééndimensionaal, wat voor een duidelijk contrast zorgt met de melodische leadlijnen en de afwisseling in het vocale compartiment.
Tryst at the Gales of Cyprus is een wijdse, plechtige ode aan het eiland, continu aanrollend als de Middellandse Zee op de Cypriotische stranden en bestendig voortschrijdend als de lange geschiedenis die het land rijk is. Dit is een nummer met drie gezichten: idyllisch als de warme fluittonen die het nummer een opvallend folkgevoel geven, beschrijvend en reflectief als de aardse gitaartonen die je meeslepen in dit breedvoerige verhaal en hardvochtig als de donkere ondertoon en de gemene grom die af en toe de kop opsteken. Minzaam, melancholiek en monsterlijk: de essentie van Cyprus?
De muziek op Earthbound kan je het best appreciëren als je je er volledig voor openstelt en je laat optillen op deze stormwind, je laat opslokken door dit extensieve verhaal, je laat meevoeren op deze golf van atmosferische grandeur. Ik zie het meer als een totaalconcept dan als een opeenvolging van nummers: de variatie binnen de nummers is namelijk groter dan ertussen. Meer nog: dit had gerust aaneengelast mogen worden tot één enkele, drie kwartier durende compositie. En daarmee wil ik zeker geen afbreuk doen aan de identiteit van de aparte nummers. Toward the Self is bijvoorbeeld een heel krachtige, intense track (met vooral een grote, zware impact van de drums) waarin veel belang wordt gehecht aan de cleane “Ohohohwoohohoho” koorzang. Het nummer wervelt voort van de ene riff naar het volgende thema of de volgende zangpassage, de ene al aangrijpender dan de andere.
Dit album heeft voor ieder wat wils. Er is geweld voor wie geweld wil, er is melodie voor wie een houvast wenst, er zijn dromerige passages voor wie wil wegdromen, er zijn grootse momenten voor wie krachtige sensaties wil voelen en er wordt ook gewoon doorlopend bijzonder veel heerlijke atmosferische black aangevoerd. Deze atmosferische black metal klinkt heel organisch, zowel thematisch als op vlak van algemeen geluid. Het doet in die zin wat denken aan het Finse Marrasmieli of het Russische Gloosh, al heeft Tome of the Unreplenished toch echt wel zijn eigen unieke sound gecreëerd.
Portcullis to Dodekatheon is de instrumentale afsluiter van Earthbound. Het nummer glijdt raadselachtig voorbij op een bevreemdende, etherische synthwolk tot de drums er richting aan geven middels een trage, repetitieve cadans. Met het toevoegen van huilend, getormenteerd geschreeuw heeft het nummer halverwege zijn volle wasdom bereikt, al wint het gaandeweg nog aan intensiteit en diepgang. Een vergelijking met The Precessional March, de afsluiter van Innerstanding, ligt voor de hand, al is de toon hier helemaal anders: geen hoop, geen trots, enkel kwelling.
Voor een album dat Earthbound heet, brengt het ons toch vaker dan verwacht naar hogere sferen. Dit totaalpakket is een prachtig afgewerkt product, inclusief mysterieuze maar tevens zeer esthetische hoes, weliswaar met een Ijslandse en geen Cypriotische waterval… Dit is het soort plaat dat luisterbeurt na luisterbeurt evolueert van “degelijk” naar “subliem”. Liefhebbers van atmosferische black metal: verplicht luistervoer!
Score:
83/100
Label:
Avantgarde Music en Xenoglossy Productions, 2022
Tracklisting:
- Tellurian
- Unbound
- Tryst at the Gales of Cyprus
- Toward the Self
- Astraios Ayr
- Portcullis to Dodekatheon
Line-up:
- Hermes – Stem, gitaar, keyboards, tamboerijn
- Alexandros – Stem, fluit, klassieke gitaar
- Aort – basgitaar
- T.J.F. Vallely – Drums
Links: