The godfather van de Griekse black metal, Rotting Christ, brengt op 15 februari zijn dertiende studioalbum The Heretics uit. Een ketter (‘heretic’) is een persoon die van mening verschilt van gevestigd religieus dogma. Als prediker van de vrije geest heeft frontman Sakis Tolis daarom inspiratie gehaald uit het werk van onder andere Nietzsche, John Milton, Voltaire en Thomas Paine. Het zijn niet alleen excellente composities die dit album bijzonder maken, maar ook de thematiek in de teksten. Bereid u dus voor op een recensie met de nodige filosofische diepgang van deze ode aan de vrije gedachte.
2018 was een enerverend jaar voor Rotting Christ. De band bestond dertig jaar, bracht daarom een compilatie-cd uit, toerde met Carach Angren en ook met Watain en bracht het boek ‘Non Serviam: The Official Story Of Rotting Christ‘ uit, dat Sakis in samenwerking met Dayal Patterson heeft geschreven. Dan wilde de band ook een nieuw album opnemen. Dat daar voldoende tijd voor was, is vooral te danken aan gitarist George Emmanuel, die een jaar eerder een studio in Athene had gekocht. De band kreeg daarmee in Pentagram Studio een eigen ruimte om te werken, zonder op de klok te hoeven letten. Tussen maart en augustus 2018 is The Heretics opgenomen door George Emmanuel. Het is de eerste keer dat Themis Tolis zonder aanwezigheid van broer Sakis de drums heeft opgenomen. Naar eigen zeggen wordt Themis vaak gestrest door zijn broer omdat Sakis zo’n stressvolle man is. Sakis raakt bezeten door de muziek en wil dat het wordt opgenomen op precies de manier die híj voor ogen heeft. Je voelt daarom op The Heretics iets meer vrijheid in drums, maar die zijn niet veel verschillend ten opzichte van Rituals. Het album is geproduceerd door Sakis zelf en gemixt en gemasterd door Jens Bogren (Paradise Lost, Dimmu Borgir, Opeth) in Zweden.
Het eerste nummer op deze plaat heet In The Name Of God en begint met een gesproken tekst, geschreven door de Russische schrijver Fyodor Dostoyevsky in de negentiende eeuw:
‘Since man cannot live without miracles, he will provide himself with miracles of his own making. He will believe in witchcraft and sorcery, even though he may otherwise be a heretic, an atheist, and a rebel.’
Luisterend naar dit nummer denk ik subiet aan The Four Horsemen van het eerder verschenen album Rituals. In een interview met Sakis Tolis vóór zijn optreden in Nijmegen afgelopen november vertelde hij me al dat er meerdere parallellen te horen zijn met Rituals. Die parallellen zijn inderdaad duidelijk merkbaar, maar er zijn op The Heretics meer lead gitaren, meer solo’s en ik vind ook de vocalen interessanter. Zo zijn er meer koorgezangen te horen en ook cleane vocalen van Sakis Tolis die hij als een quasi sjamaan in een pagan stijl brengt. Enfin, In The Name Of God eindigt op uiterst gepaste wijze met de wijze woorden van Friedrich Nietzsche:
‘This world is the will to power- and nothing besides! And you yourselves are also this will to power- and nothing besides!’
Dit citaat is afkomstig van een manuscript dat bestaat uit stukken van Nietzsches notitieboeken genaamd Will to Power, wat ook de titel is van één van Gorgoroth’s nummers. Het idee van Nietzsche hierbij is dat alles wat in het universum is gedreven wordt door één ding, namelijk: de wil tot macht. Herkenbaar, lezers?
In het daarop volgende Vetry Zlye, wat ‘de winden van het kwaad’ betekent in het Russisch, horen we gastvocalen van de Russische zangeres Irina Zybina. Dit nummer met prachtig gitaarwerk en koorachtige taferelen is tekstueel gezien een ode aan pagan religies:
‘Pray for the earth
Pray for the forests
Pray for the fire.’
Heaven & Hell & Fire is eind vorig jaar al verschenen als opwarmertje voor het nieuwe album en combineert geweldige teksten met glorieuze riffs en drums die de doden wekken. Deze track begint met een gesproken intro, namelijk een citaat van de Engelse dichter John Milton:
‘The mind is a universe and can make a heaven of hell, a hell of heaven.’
U kent John Milton vast als de schrijver van het epische gedicht Paradise Lost, een inspiratiebron voor vele muzikanten. De climax in dit nummer komt wat mij betreft aan het einde wanneer een wereldberoemd citaat van Thomas Paine uit The Age of Reason wordt opgedragen:
‘I do not believe in the creed professed by the church
By any church that I know
My own mind
Is my own church.’
In het werk The Age of Reason verzette de liberale denker Thomas Paine zich tegen de geïnstitutionaliseerde religie in het algemeen en de christelijke leer in het bijzonder. Dit verzet sluit naadloos aan bij de ‘Non serviam-filosofie’ die de Griekse iconoclasten sinds hun bestaan uitdragen.
Track nummer vijf op deze plaat is wel een heel bijzondere. Dit is namelijk een dies irae. Dit betekent ‘de dag van kwaadheid’ in het Latijn. Een dies irae wordt uitgesproken tijdens de Latijnse mis van overledenen. De tekst wordt beheerst door angst en huiver voor Gods laatste oordeel over de overledenen (ga je naar de hel of niet), en brengt daarom een lugubere sfeer. Verschillende componisten hebben er prachtige muziek voor geschreven en nu hebben we dus niet alleen een dies irae van Wolfgang Amadeus Mozart en Giuseppe Verdi, maar ook van Rotting Christ. Hoe geweldig!
We schakelen over van Latijn naar Grieks in I Believe. In dit relatief monotone nummer met hypnotiserende drums en een warm gesproken intro zijn de blackmetalinvloeden goed te horen. De tekst is volledig Grieks en is afkomstig uit The Last Temptation of Christ, de historische roman van de Kretenzer Nikos Kazantzakis uit 1955. De Grieks-Orthodoxe Kerk in Athene wilde dit boek verbannen uit Griekenland, omdat ‘deze roman, die is afgeleid van de inspiratie van de theorieën van Freud en historisch materialisme, het evangelieonderscheid verdraait en de Godmens van onze Here Jezus Christus op een grove, vulgaire en godslasterlijk beschadigt.’ Ik hoef dus verder niet uit te leggen waarom Sakis Tolis voor dit boek heeft gekozen om inspiratie uit te halen.
Fire, God And Fear start met subtiele vogelzang en het wereldberoemde citaat van Voltaire:
‘Those who can make you believe absurdities, can make you commit atrocities.’
Voltaire was een grote denker tijdens de Verlichting en ik stond een paar weken geleden nog stil bij zijn graf in het Panthéon te Parijs. Hiermee bedoelde Voltaire in 1765 te zeggen dat als je eenmaal gewend bent aan het accepteren van wat je wordt verteld zonder het te betwijfelen, hoe absurd ook, je het vermogen verliest om te begrijpen wat goed of slecht is. Het is voor mij geen verrassing dat Sakis Tolis inspiratie haalt uit het werk van Voltaire. Deze Franse filosoof en vrijdenker staat immers bekend om zijn kritiek op de Rooms-Katholieke Kerk en zijn pleidooi voor de vrijheid van religie en meningsuiting en de scheiding tussen kerk en staat.
Dan volgen flinke uithalen in The New Messiah, waarin kritisch wordt gekeken naar televangelisten en predikers die haat, vooroordelen en onwetendheid rechtvaardigen met een heilig boek. De woorden klinken door als een mantra, waardoor een typisch Rotting Christ-sfeertje wordt gecreëerd. Overigens ben ik van mening dat ieder nummer op dit album onmiskenbaar een Rotting Christ-geluid heeft. Dat vind ik toch knap omdat de heren nu al meer dan dertig jaar lang muziek maken en steeds nieuwe elementen weten toe te voegen, zonder dat het ‘eigen geluid’ daarbij verloren gaat.
Afsluiter is The Raven, een hommage aan het iconische gedicht van Edgar Allan Poe, waarbij de Griekse zanger Stratis Steele met gezag en charisma reciteert uit dit poëem. Dit wordt gegarandeerd een meebrulmoment wanneer Rotting Christ (hopelijk zo spoedig mogelijk) het nieuwe werk live ten gehore brengt.
Het gedicht gaat over een naamloze verteller die na de dood van zijn geliefde, Lenore, niet in staat is om zichzelf te bevrijden van zijn afhankelijkheid van haar geheugen. Hij vraagt de raaf of er nog geestelijke verlossing komt, of dat Lenore echt bestaat in het hiernamaals. De raaf bevestigt echter zijn ergste vermoedens door zijn smeekbeden af te wijzen. De angst voor de dood of de vergetelheid komt veel voor in Poe’s werk, en The Raven is een van zijn grimmigste publicaties omdat het zo’n absoluut negatief antwoord geeft.
Score:
92/100
Label:
Season of Mist, 2019
Tracklisting:
1. In The Name Of God
2. Vetry Zlye (ВЕТРЫ ЗЛЫЕ)
3. Heaven & Hell & Fire
4. Hallowed Be Thy name
5. Dies Irae
6. I Believe (ΠΙΣΤΕΥΩ)
7. Fire God And Fear
8. The Voice Of The Universe
9. The New Messiah
10. The Raven
Line-up:
- Sakis Tolis – Vocalen, gitaar, basgitaar, keyboard
- Themis Tolis – Drums
Links: