Inferno Metal Festival in Oslo: blackmetaltoerisme en de glorieuze triomf van vier heren (zaterdag)

Het Inferno Metal Festival brengt al jaren metalheads uit de hele wereld samen om onze liefde voor metal te vieren. Als een waar walhalla biedt het historische hart van black metal, Oslo, onderdak aan het grootste metalfestival van Noorwegen. Dit maakt het dé plek om te genieten van bands zoals Urgehal, Djevel, Odium, Mork en Emperor. Maar niet alleen het hart van de blackmetalfan gaat hier sneller kloppen: de organisatie achter Inferno boekt ook death-, industrial-, doom- en thrashmetalbands en zelfs progressieve acts. Voor elk wat wils!

Lees hier het verslag van woensdag en donderdag!
Lees hier het verslag van vrijdag!

Op deze derde dag heeft de organisatie van Inferno iets bijzonders voor ons in petto: een heuse bus excursie langs de plekken die het begin markeren van de Noorse black metal. De reisleider? Niemand minder dan Anders Odden (Cadaver, Celtic Frost, Satyricon, Order), een van de pioniers in de beginjaren. Hij vormde zijn eerste blackmetalband, Slaught, al in 1986 en in 1990 bracht hij het eerste Noorse deathmetalalbum uit met Cadaver. Sinds 2014 speelt Megadeth-drummer Dirk Verbeuren bij Cadaver en we mogen dit jaar weer een nieuw album verwachten.

Na een korte voorstelronde vertelt Anders dat hij in 1986 op de radio een interview met Mayhem hoorde. Dit was zijn eerste introductie met de roemruchte band. Mayhem liet Pure Fucking Armageddon horen maar kaapte de hele radioshow en speelde tot 4 uur ’s nachts muziek. Anders was zo onder de indruk geraakt dat hij in het telefoonboek Øystein Aarseth (Euronymous) probeerde op te zoeken. Gelukkig was dat een achternaam die niet veel voorkwam. Hij had dus al snel het juiste telefoonnummer te pakken en ze belden drie uur lang. Euronymous stuurde twee tapes naar Anders op, waaronder de demo Pure Fucking Armageddon en de opname van het eerste liveoptreden van Mayhem in een jeugdclub. Er stonden verder covers op, aanleiding voor Anders om te vertellen hoe Celtic Frost zijn eerste introductie met metal was (Danse Macabre). Hij was ook gitarist tijdens de comebacktour van Celtic Frost in 2006. Toen bleek des te meer dat iedereen toentertijd in zijn eigen bubbel zat maar ook op hetzelfde moment door elkaars muziek geïnspireerd raakte. Want in de jaren ’80 was er geen sprake van onderscheid in genres maar was er slechts één metalscene. De uitwisseling van cassettebandjes was hierin heel belangrijk en daar heeft Euronymous volgens Anders een grote rol in gespeeld.

Dan krijgen we een primeur te horen via de speakers van de touringcar. Tijdens de pandemie had Anders Kjetil Manheim en Necrobutcher van Mayhem uitgenodigd om een keer per week oude nummers te oefenen. De muziek op Mayhems demotapes is namelijk kopie na kopie nauwelijks meer hoorbaar. Na veertig repetities begon het echt te klinken zoals vroeger. Anno 2021 zijn er dan toch goede opnames die onder de noemer 1405 Mayhem (het adres van Mayhem was namelijk Box 75, 1405 Langhus) naar buiten zullen worden gebracht. En wat klinken die fantastisch!

Onze eerste stop is bij de Holmenkollen Kapel, die door Varg Vikernes, Faust en Euronymous op 23 augustus 1992 in brand is gezet. Drie jaar later is deze kerk herbouwd en vandaag de dag biedt het een fotogenieke locatie voor ‘blackpackers’. Dan reizen we door naar de plek waar Euronymous is vermoord door Varg Vikernes. Voor de buitenwereld was deze moord het begin van een tijdperk maar voor de mannen zelf betekende het het einde (ze waren bezig met een nieuw album). En al is het alweer dertig jaar geleden dat deze gruwelijke misdaad gebeurde, voor Anders blijft het moeilijk omdat hij zo goed bevriend was met Euronymous. Anders vertelt buiten bij het hek van Euronymous’ appartement dat hij op de bewuste dag het antwoordapparaat van Euronymous had ingesproken en dat hij om die reden ook een van de ondervraagden was door de politie. Persoonlijk ervaar ik ook wat moeite met dit soort ramptoerisme. Waarom een groep toeristen meenemen naar de plek waar je goede vriend is vermoord?

Onder het genot van Darkthrone’s In The Shadow Of The Horns zijn we weer onderweg naar Neseblod Records, het voormalige Helvete. Deze platenzaak van Euronymous was het epicentrum van de Noorse black metal. Als we eenmaal verzameld zijn in de wereldberoemde kelder, vertelt Anders dat Euronymous een ‘bonafide communist’ was. Maar liefst negentig procent van de opbrengsten van muziek sluisde hij door naar de artiest. Hij hanteerde ook een maandelijks budget voor eten van slechts 200 Noorse kronen. Voor 2 kronen kocht hij noodles en voor 5 kronen kocht hij iedere week een brood. Het broodbeleg kostte ongeveer 20 kronen. Wat overbleef van het budget besteedde Euronymous graag aan een fles Coca Cola (in tegenstelling tot wat de film Lords of Chaos liet geloven, dronk en rookte Euronymous nooit) en bij de McDonald’s in Oslo. Toch opmerkelijk voor iemand die er communistische denkwijzen op nahield… Euronymous was volgens Anders een inspirerende leider die over werkelijk alles met enorm veel passie kon spreken. Anders staat in deze iconische kelder ook even stil bij de sterfdag van Pelle Ohlin (Dead). Het is vandaag precies 31 jaar geleden dat de zanger van Mayhem zelfmoord pleegde.

Op naar ons laatste uitstapje voordat we ons klaarmaken voor Inferno! De Nationale Bibliotheek heeft namelijk een gloednieuwe tentoonstelling gewijd aan Noorse black metal, ontegenzeggelijk cultureel erfgoed. Onderdeel van de vaste collectie is daarom ook de LP A Blaze in the Northern Sky van Darkthrone uit 1992. Hoe gaaf om dit hier ingelijst te zien! De tentoonstelling genaamd “Bad Vibes – Sonic Emotions In Norwegian Black Metal” neemt de bezoeker mee naar de oorsprong, de thematiek en de controverse. Ik vind het mooi hoe er verder wordt gekeken dan naar alleen de muziek. Er is ook aandacht voor de kunst en cultuur van de blackmetalscene. Een aantal hoogtepunten vind ik een originele brief van Dead aan Metalion van Slayer Magazine. De deur van Helvete. De gelegenheid om te luisteren naar vroege opnames van zowel Mayhem (De Mysteriis Dom Sathanas natuurlijk!) als Enslaved uit de Grieghallen studio’s en om deze zelf te remixen op een mengpaneel. Verder vind ik door de duistere sfeer, de prachtige albumhoezen en de zorgvuldig gecureerde geluidsfragmenten een bezoekje meer dan waard. Dat kan overigens gratis tot 16 september dit jaar.

Dan is het tijd voor live muziek op deze zonnige zaterdag: Sakis Tolis gaat voor de eerste keer zijn soloalbum Among the Fires of Hell live ten gehore brengen. Gisteren gaf hij bij Inferno Music Conference aan hoe spannend hij dit vindt. Het valt iedereen meteen op dat het niet zijn broer Themis is die achter de drumkit kruipt. Het is Fotis Benardo van Nightfall! Met grote innemendheid opent Sakis met The Silence en de anticipatie groeit bij het publiek wanneer de eerste noten My Salvation klinken, de bekendste single. Bijna iedereen zingt mee! The Dawn of the New Age laat alle hoofden mee schudden. Het valt me op hoe goed de muziek live klinkt, bijna precies zoals het album!

Sakis zou Sakis niet zijn als hij het publiek meermaals hartelijk bedankt voor de aanwezigheid. Het is niet te ontkennen dat de riffs en composities in de verte lijken op die van Rotting Christ (logisch ook) maar we kunnen mijns inziens onze energie beter stoppen in het koesteren van Sakis’ passie voor het maken van muziek. Want wat straalt hij van geluk! Geïntroduceerd door de boodschap dat we allemaal van sterren zijn gemaakt, komt Ad Astra. Ik moet even terugdenken aan de blackmetaltentoonstelling in de Nationale Bibliotheek genaamd “Bad vibes” want tijdens dit optreden is alleen maar sprake van “good vibes”. Men is lekker ontspannen aan het genieten van de muziek van onze meest sympathieke Griek. Sakis Tolis krijgt dan ook een tien met een griffel!

Direct na dit mooie live debuut spoed ik me met enige haast naar de andere zaal. En na afloop blijkt dat ik geen enkele aantekening heb ik genoteerd van het optreden van Vicotnik cum suis. Dat is een goed teken. Intens en gebiologeerd geniet ik van de set van Dold Vorde Ens Navn op deze vroege avond. Ik heb me hier zeer op verheugd, zeker na het lezen van de albumrecensie van collega Joris. Het album Mørkere staat meermalen op herhaling in huize Van de Kerkhof. Dold Vorde Ens Naven is een band, met als zwaartepunt de zanger Vicotnik, geboren uit vriendschap en een gezamenlijke passie voor muziek. Zo heb ik mijn muziek graag! Het is met recht een supergroep te noemen: de mannen hebben hun strepen verdiend in bands zoals Ulver, Satyricon en Dødheimsgard.

Startend met Er det maneskinn sta ik met een onnozele grijns van oor tot oor mee te bewegen te midden van het publiek; het is een aparte combinatie van swingen, drentelen en knakenhard headbangen. Vooral niet te veel nadenken is het devies dus vanavond. Laat je lekker door aanvoerder Victonik meevoeren op een spannende reis naar de diepste krochten van je ziel en ook het luchtige van je bestaan. Het spelplezier van de uiterst vriendelijk ogende (bas)gitaristen komt aandoenlijk over. Zo oprecht, ongeveinsd en hartelijk… De liefde is waarheidlievend en dat maakt het des te gemakkelijker om je te laten ontrukken van het hier en het nu.

Zelden heb ik een dergelijk vurig optreden meegemaakt. Ik durf nog niet van hét hoogtepunt van Inferno te spreken want zo dadelijk speelt Gaerea nog, maar de muziek treft me hard en op een goede manier. En dan die dansbewegingen van Vicotnik; Mick Jagger, pak je biezen maar! Hij fladdert in zijn strakke colbert ongegeneerd en ruiterlijk mee op de zalige muziek. Overigens spelen ze alleen Vitnesbyrd van de EP Gjengangere I Hejertets Mørke en is de rest van de setlist afkomstig van Mørkere. Zeker geen straf!

De eigentijdse black metal met variatie als kenwoord verveelt geen moment. Zowel maniakaal als geniaal brengt Vicotnik de woorden op onnavolgbare wijze. Het ondeugende van Syke hjerter prikkelt de zintuigen om als luisteraar vervolgens omver te worden getrapt door compromisloze blastbeats met Arvesynden. We komen op adem tijdens het rustmomentje dat de intro van Det falt et lys i men lrke krok biedt en met een hoop bombarie kondigt Victonik een ‘hitje’ aan waar niet alleen ik klaarblijkelijk op heb staan wachten: Løgnens abstinenser. Zoek dit nummer alsjeblieft op wanneer je dit nog niet kent, je zult er geen spijt van krijgen. Hier mag je me altijd wakker voor maken.

Je snapt het wel, ik sta hier nog altijd met diezelfde onnozele grijns van oor tot oor te genieten. Maar ja, dan is het toch tijd voor de slotakkoorden, die worden getekend door Determinismens paradoks. En dat is inderdaad niet een willekeurige keuze, want dit nummer heeft het in zich om ons allen nog éénmaal hélemaal los te laten gaan op een bedje van blastbeats en riffs die als een oorwurm in je kruipen. Bedankt, Dold Vorde Ens Navn. Ik zal de herinnering aan dit optreden lang koesteren.

Na een korte rustpauze maak ik me klaar voor Gaerea. Na Dold Vorde Ens Navn de tweede band van dit festival waar ik door puur welbehagen klaarblijkelijk geen aantekeningen van heb gemaakt. Ik dacht door een half uur voor aanvangstijd in de zaal aanwezig te zijn voldoende gelegenheid te hebben voor een mooie plek vooraan bij het podium maar nee, ik ben niet de enige die ‘het licht’ heeft gezien. De zaal is al helemaal vol wanneer ik hier arriveer en iedereen staat vol anticipatie te wachten op de hedendaagse black metal van deze Portugezen. Gaerea is ‘hot’! Als ware fan van de band raak ik lichtelijk ongeduldig bij de tamelijk lange intro. Ik kan voor mijn gevoel echt geen seconde langer meer wachten op de eerste tonen van Mantle! Ik smacht zo naar die gepijnigde zang en imminente gitaar die de eindeloze wals met de dood illustreert!

Het stampende Deluge ervaart de huidige frontman Guilherme Henriques ook aan den lijve met de microfoon die hij hard tegen zijn borst slaat. Met een verontrustende necessiteit wordt het publiek helemaal gek gemaakt. Het is onvermijdelijk maar waar, zelfs bij deze kunstwerken van black metal horen tegenwoordig moshpits. Het is eigenlijk jammer want tijdens Salve moet ik de agressief huppelende concertbezoekers van me af slaan. En dat terwijl ik mijn opperste best doe om samen met de heren en dame van Gaerea de dieptes van onze meest weerzinwekkende verlangens tracht te verkennen met drum- en gitaarsalvo’s die ons om de oren vliegen. Tja, dat krijg je dan als bands (terecht) groter worden.

Een aangename verrassing komt in de vorm van Absent, afkomstig van het eerste album Unsettling Whispers. Fantastisch om ouder werk weer eens live te horen! Dan maken we ook een uitstapje naar Limbo, waarmee Gaerea definitief zijn status als favoriete moderne blackmetalband bij mij heeft verworven. Het gebrek aan podiumaankleding, die helaas kwijt was geraakt op de luchthaven, doet geen tekort aan de beleving van het pareltje Conspiranoia. Urge dringt daarop volgend met ultieme urgentie de behoefte aan destructie op. Brave burgers die we zijn, besluiten we louter onze nekspieren te slopen. Het is krankzinnig met welke intensiteit dit nummer wordt gebracht. Ik krijg kippenvel van top tot teen. Wat is het heerlijk om muziek zo diep gevoeld te ervaren!

Tijdens Mirage weet ik zelf ook niet meer waar ik het moet zoeken en vervloek ik eenieder die -nog steeds- als een bezetene om zich heen slaat. Met een brok in mijn keel probeer ik nog een beetje (vals) mee te zingen met de prachtige tekst maar al snel blijkt dat je je beter kunt overgeven aan deze sonische sublimatie van ellendige elegantie. Dit is verder gewoon te mooi voor woorden. Punt uit.

Slotstuk Laude verslindt ons nog één keer met zijn galmende geweld. De woorden ‘We are Gaerea’ raken diep tijdens de culminatie van dit nummer. Doordat er geen officiële betekenis of uitleg is gegeven aan dit woord kan eenieder hier een eigen connotatie aan geven. In mijn geval is die gevoelswaarde puur positief: cathartisch maar ook louterend op de momenten dat ik het nodig heb. Ik zeg weer dank je wel, want deze ervaring had ik voor geen goud willen missen. Graag tot ziens bij Bloodshed Fest in Hengelo op 30 april!

Snel door naar de headliner van deze fantastische festivaldag: Watain! Bezuinigd is er niet op de podiumaankleding… Alsof ze eigenhandig een tempel voor ‘Ain’ hebben gebouwd! Het eerste nummer wat ik hoor is Ecstasies in Night Infinite van het laatste album The Agony and Ecstasy of Watain. Dit maakt het wel heel gemakkelijk om om te schakelen terwijl ik nog behoorlijk aan het zweven ben na het optreden van Gaerea. Frontman Erik Danielsson weet zich ondanks de complete chaos vast te bijten in het publiek. Legions of the Black Night voelt daarop volgend ritualistisch aan en bij The Howling vraagt Erik de aanwezigen afkomstig uit Zuid-Amerika om te laten zien hoe het hoort, met een kolkende moshpit natuurlijk als gevolg. Mijn nekspieren krijgen het ook weer zwaar te verduren. Ondanks de lange dag voel ik me energieker dan ooit!

Dan komt met het meeslepende Serimosa de gelegenheid om even stil te genieten. De vocalen van Erik komen diep binnen en die gitaarsolo is ontzagwekkend. Devil’s Blood bouwt qua spanning op en niet alleen compositorisch maar je vraagt je ook af wanneer die kelk vol met bloed het publiek in wordt gesmeten. Geweldig om daar op het balkon perfect uitzicht op te hebben! Mensen krijsen van genot of andere emoties, het maakt niet uit. Watain is hier vanavond om de boel plat te spelen en dat doet de Zweedse band vakkundig.

Hoewel de naam even anders doet vermoeden doet Malfeiter het live ontzettend goed. Dit voelt als een hele reis! Het was het allereerste nummer dat ik van Watain leerde kennen dus ja, die nostalgische geneugten melden zich subiet. Een indrukwekkend nummer als je zeventien jaar oud bent, neem dat maar van mij aan! Het laatste nummer komt ook van het briljante album Lawless Darkness: Waters of Ain. Over een reis gesproken, dit duurt bijna een kwartier… Geen moment verveelt en de melodische black metal grijpt me bij mijn strot. De crescendo komt hard binnen en dat komt echt niet door de biertjes (die kosten hier €10). Ik wil zó graag dat het hier niet bij blijft, maar na anderhalf uur te hebben gespeeld is Watain toch klaar. Niets anders dan ontzag resteert na dit optreden. Daarom zeg ik over deze derde festivaldag met recht: de heren Sakis Tolis, Vicotnik, Guilherme Henriques en Erik Danielsson kwamen, zagen en overwonnen.