Met zijn band SHINING zat gitarist, saxofonist, fluitist, toetsenist, zanger en componist Jørgen Munkeby alweer een aantal jaren veilig en onaantastbaar op de troon van het zelfgecreëerde blackjazz genre. Tot nu, want op de nieuwe plaat Animal is geen saxofoon (en bijgevolg blackjazz) te bekennen. Over deze wijziging, het nieuwe album en de aankomende liveoptredens wilde hij graag praten met Zware Metalen. O ja, er is ook nog iets met Complexity Fest.
Ha Jørgen, hoe is Noorwegen in deze tijd van het jaar?
Het begint hier alweer aardig koud en donker te worden. De komst van de winter laat zich duidelijk merken.
En dat is een goede tijd om te gaan toeren dacht je?
(Munkeby lacht) Ja, het is een prima tijd om in de richting van centraal Europa te reizen!
Het nieuwe album wijkt af van de muziek die SHINING heeft gebracht waar de band nu is. Vraagt dat veel moed of volg je gewoon je creatieve instinct?
Beide. Ik ga voor wat ik wil maken en volg daarbij mijn instincten. Tegelijkertijd begrijp ik dat elke verandering iets is waar je voor moet vechten. We zijn eerder veranderd en elke keer zijn er mensen om ons heen die ons dat afraden. De laatste verandering was toen we het Blackjazz-album maakten. Ook toen zei men dat we die verandering niet moesten doorvoeren, dat we Blackjazz niet moesten maken. Ik heb tegen hen gezegd: “Fuck you, ik ga doen wat ik wil doen”.
En dat is nu ook weer het geval. Maar nu zijn er minder mensen die ons proberen tegen te houden. Ik ben daar nogal van onder de indruk. Het label en het management lieten ons vrij. Ze zeiden niet dat we moesten veranderen maar ook niet dat we niet mochten veranderen. Het was meer dat wij zelf weer moesten wennen aan het idee dat we mogen doen en maken wat we willen. Daar moesten we onszelf echt aan herinneren: uiteindelijk zijn wij degenen die de beslissingen nemen!
Word je nog nerveus als de releasedatum van een nieuw album eraan komt?
Ja, het is altijd opwindend en zelfs een beetje eng om iets uit te brengen. Maar ik heb tweeënhalf jaar aan het album gewerkt en het is nu klaar. Er is niets dat ik zou willen veranderen aan de plaat. Ik ben er zeker van dat dit een goed album is. Het is precies wat ik wilde doen. We hebben nergens de makkelijke weg gekozen. We hebben de tijd, het geld en de energie geïnvesteerd om de plaat te laten worden wat ze is. Daarmee is het niet heel belangrijk wat mensen van de plaat zullen zeggen.
Het enige dat er wel toe doet is hoe goed een en ander voor de band zal werken: hoeveel kaartjes zullen we verkopen, hoeveel albums zullen we verkopen en hoeveel streams zullen we krijgen? Dat doet er uiteraard wel toe. Want als die zaken goed gaan, is het makkelijker om door te gaan. Wanneer het niet goed gaat, is dit veel moeilijker.
Je moet niet vergeten dat – hoewel SHINING enigszins een gevestigde naam is en veel mensen ons kennen van de blackjazz muziek – het steeds heel moeilijk is geweest om de band te laten werken: we verdienen nauwelijks met de band, we verkopen niet heel veel kaarten en we verkopen niet heel veel CD’s. In die zin hebben we ook niets te verliezen natuurlijk.
Misschien waren jullie een beetje een band van de muziekrecensenten. Zij vinden jullie goed, maar….
Jazeker! We hebben veel goede recensies gekregen, maar uiteindelijk bleef het moeilijk voor ons.
Vergeet overigens ook niet dat we al een paar songs hebben uitgebracht. Het is niet alsof mensen nog helemaal niets van het nieuwe materiaal hebben gehoord. En we hebben interviews gegeven over hoe de plaat zal zijn. En dat gaat best goed. Ik heb nog geen verkoopcijfers van concertkaarten of CD’s, maar ik zie wel dat de streamingcijfers van ons nieuwe materiaal twintig keer hoger zijn dan alles wat we in het verleden hebben uitgebracht. Het ziet er dan ook niet naar uit dat het niet gaat werken. Ik ben in ieder geval gelukkig met het album en als we op dezelfde voet verder kunnen, of zelfs iets beter. Dan ben ik een blij man.
In de pressrelease zeg je: het is meer Muse dan Meshuggah, meer Ghost dan Gojira, meer Biffy Clyro dan Burzum. Is dat gewoon een manier om de muziek op het nieuwe album te beschrijven of zijn dit de bands die je beïnvloed hebben voor dit album?
Het was gewoon iets dat ik zei tegen onze labelbaas in New York toen ik haar vertelde hoe het nieuwe album zou worden. Zij zei tegen me: die moet je onthouden. En ik herinnerde me het toen er een persbericht moest komen. Ik had ook andere bands kunnen noemen.
Tegelijkertijd: ik luister wel naar al die bands, misschien met uitzondering van Burzum. Ik houd niet van die kerel en vind het daarom moeilijk om naar die muziek te luisteren. Naar Meshuggah en Muse luister ik wel veel. Ik vind beide bands heel goed. Hoewel ik meer naar Gojira dan naar Ghost luister, denk ik dat de quote aardig accuraat is: de muziek op het nieuwe album is melodieuzer en heeft meer synths. Dat is het Muse-gedeelte! Meshuggah is meer het intellectuele, ritmische werk en dat is er gewoon minder op dit album.
In een albumreview las ik over jullie nieuwe richting dat een nieuwe bassist een behoorlijk verschil kan maken. Wat is zijn rol echt geweest?
(Munkeby schiet in de lach) De beslissing om iets anders te doen kwam van mij. Dat is altijd zo geweest. Ik ben de enige die altijd in de band gezeten heeft. En als ik terugkijk, wilde ik nooit lang hetzelfde doen. We begonnen met twee akoestische jazz albums en toen was ik daar klaar mee en wilde wat anders. Vervolgens kwamen er twee elektronische studioalbums waarop alles luid werd. Daar kreeg ik ook weer genoeg van. En toen kwam ik op het idee van blackjazz en in die stijl hebben we zelfs drie studioalbums en een livealbum gemaakt. Ik heb het dus al langer uitgehouden dan voorheen. Maar nu was ik ook wat uitgekeken op dit concept. Ik wilde wat anders en dat is wat we nu doen.
Na een tijdje wil ik nieuwe dingen leren en iets doen dat riskant of opwindend voelt. En riskant is dit zeker. Het makkelijkste zou zijn om een nieuw blackjazz album te maken, maar dat zou echt heel saai zijn voor iedereen. Een paar dagen geleden zat ik te denken wat de slechtste recensie zou zijn die ik zou kunnen krijgen. En ik kwam er op uit dat dat zou zijn: “Oh, hier is weer een blackjazz album van het Noorse SHINING. Ze waren ooit zo vernieuwend en uitdagend en nu herhalen ze zichzelf alleen nog maar.” Dát zou de slechtste recensie zijn, maar dat gaat met dit album echt niet gebeuren.
Maar wat was dan wel de rol van bassist Ole Visnes bij het schrijven van het album? Hebben jullie samen aan de songs geschreven?
In het begin ben ik gewoon zelf de nummers gaan schrijven zoals ik altijd doe. Toen ik nummers naar de bandleden zond, merkte ik dat de feedback en ideeën van Ole heel constructief waren. Waar bandleden meestal terugkomen met ideeën over hun eigen partijen, komt hij met ideeën die goed zijn voor de song. En zo werk ik ook, steeds meer zelfs. Ole maakt goede dingen met ideeën beter en kan op een goede manier duidelijk maken wat minder goed is. Halverwege gingen we samen schrijven.
Het basisidee voor de titeltrack komt zelfs bij Ole vandaan. Hij kwam met een nummer van een Zweedse band aan dat een gevoel en energie heeft dat wij ook willen overbrengen. Vanuit die energie zijn we de riff gaan schrijven. Deze lijkt uiteindelijk helemaal niet meer op die oorspronkelijke riff, maar het was wel een mooi beginpunt.
De teksten heb ik dan weer geschreven met behulp van onze vaste producer Sean Beavan, een dame uit Londen en een Deense jongen die in Los Angeles woont. Er zijn dus meer mensen betrokken bij het maken van het album dan voorheen. Ik heb het gevoel dat ik nu oud en volwassen genoeg ben om mensen erbij te halen en met de muziek aan de gang te laten gaan.
Zijn alle bandleden betrokken geweest bij de opname van het album?
Ja, sterker nog: we hebben het album live in de studio opgenomen! Met uitzondering van de zang. Daarvoor zijn Ole en ik twee weken naar Los Angeles geweest. We hebben niet veel gemonteerd en hebben het geheel behoorlijk organisch gehouden. Als we al geknipt hebben, dan deden we dit voor alle muzikanten: vonden we het eerste deel van een take beter en het tweede deel van een andere take dan plakten we die beide helften aan elkaar. Veel verder zijn we niet gegaan wat montage betreft. Als je met een clicktrack naar de nummers luistert, kun je dit ook horen. Dat het album grotendeels live is ingespeeld biedt een mooi tegenwicht aan de meer commerciële productie en mix. Voor mij geeft dit het beste van twee werelden. Je hebt de wat gepolijste mix en productie, maar omdat we live gespeeld hebben hoor je onbewust ook de menselijke kant.
Jullie hebben ervoor gekozen om te werken met Kane Churko (een grote naam in moderne metal, onder andere van Five Finger Death Punch en Halestorm) voor de eindmix. Wat bracht hij mee?
We werkten al lang aan het album en veranderden steeds van gedachten over wat voor mix we wilden. Everything Dies en My Church namen we al elf maanden vóór de rest van het album op. Gewoon om uit te proberen. Ik wilde die nummers helemaal afmaken en ten minste één ervan uitbrengen en live gaan spelen. Ik weet van mezelf dat ik pas een half jaar nadat we iets uitbrengen echt weet wat we hebben gemaakt. Door die beide nummers eerst af te maken gunde ik mezelf de tijd te zien of de nieuwe richting echt de juiste was. Het mooie van internetdistributie is dat je dit ook echt kunt doen. Na enige tijd wist ik dat ik liever te ver zou gaan in de wijziging dan niet ver genoeg.
De eerste keer dat we Everything Dies mixten, had dit nummer een meer klassiek geluid. Denk bijvoorbeeld aan Soundgarden: meer open, bijna vintage. Een jaar later was mijn idee over de mix helemaal veranderd. De nummers zouden veel beter klinken met een moderne productie en mix. Probleem was dat we niemand op het oog hadden die dat echt zou kunnen doen zoals ons voor ogen stond. Natuurlijk, Sean Beavan zou het kunnen doen en dan zou het heus goed klinken. Maar we waren juist op zoek naar iets nieuws! En toen kwam Ole met het nummer Wash It All Away van Five Finger Death Punch. Ik had nooit echt naar die band geluisterd, maar ik hield van de heavy mix, tegelijkertijd zwaar en ruig, maar niet te opdringerig of irritant. Het was een geluid dat je verwelkomt. Toen hebben we My Church naar Kane gezonden. Hij zond het nummer gemixt terug en vrijwel dezelfde mix is op het album terecht is gekomen. We hebben misschien her en der een halve decibel teruggeschroefd of aangezet, maar dat is het. En omdat de mix van My Church zo goed was, hebben we Kane het hele album laten mixen.
Jullie aankomende tour komt niet naar Nederland, maar onze Belgische lezers hebben meer geluk.
Ja, dat is ongelukkig. We hebben veel in Nederland gespeeld een aantal jaren geleden, maar op een of andere manier de laatste jaren wat minder. Het is altijd goed geweest. Ik weet niet zeker waarom we niet in Nederland spelen, maar ik weet wel dat we op Complexity Fest spelen en dat is vermoedelijk waarom we op deze tour Amsterdam niet kunnen aandoen.
Wat kunnen de bezoekers dit keer verwachten? Wordt het hele nieuwe album gespeeld?
Nee, we gaan onze beste songs spelen. Het zullen er zeker zeven van de drie vorige albums zijn. Die zullen we vermoedelijk elke show spelen tot we erbij neervallen. Van Blackjazz zullen we The Madness And The Damage Done en Fisheye spelen. Van One One One spelen we I Won’t Forget en The One Inside en van International Blackjazz Society in ieder geval The Last Stand. We spelen van alles vanaf Blackjazz. Ik houd nog steeds van de muziek die we gemaakt hebben en wil deze nummers spelen. Ik speel geen saxofoon op de plaat maar live echt nog wel.
Okay, dat is meteen een antwoord op mijn volgende vraag: in de pressrelease staat dat je klaar zou zijn met blackjazz, maar Complexity Fest heeft op de poster staan dat jullie het hele Blackjazz album komen spelen.
Ik wil dit ophelderen, want ik heb dit ook gezien. Het hele album spelen was maar een van de ideeën die besproken zijn met de organisatie van Complexity Fest. We hebben gezegd dit te overwegen, maar nooit toegezegd. De mensen van Complexity Fest vonden het idee kennelijk zó leuk dat ze ophielden met luisteren. We hebben wel toegezegd een speciale show te spelen en we gaan zeker wat van Blackjazz spelen. Maar we gaan dus niet het hele album van voor naar achter spelen. We hebben de mensen van Complexity Fest al gevraagd om dit te veranderen, maar dat hebben ze nog niet gedaan. Ze zijn wat traag met handelen op dit punt.
Ik breng je niet in de problemen als ik dit in het interview opneem?
Nee, geen probleem.
Heb je nog wat “famous last words”? Wil je nog iets zeggen tegen onze lezers?
Ja, luister naar de plaat! Ik wil echt iedereen zo ver krijgen de plaat te beluisteren. Ik denk dat veel mensen van het album zullen genieten. Natuurlijk zal niet iedereen alles goed vinden en dat is ook prima. Maar luister naar het album en als je het leuk vindt, kom dan naar onze shows! De songs zijn geschreven met liveshows in gedachten. Om ze live te spelen wordt dan ook heel opwindend!
Links: