De oudste extreme Nederlandse metalband Thanatos, werd 35 jaar geleden opgericht. Dat wordt gevierd met een jubileumconcert in thuishaven Rotterdam, een compilatiealbum en een serie interviews over verleden, heden en toekomst van de band rondom zanger/gitarist Stephan Gebédi met Zware Metalen. Deel 3: over een nieuwe plaat, Thanatology: Terror from the Vault en het onvermijdelijke einde.
Stephan, nu het hoofdstuk Hail of Bullets is afgesloten, betekent dat dat je nu weer meer tijd in Thanatos kan steken?
Ik wel. Gitarist Paul Baayens heeft het nóg drukker gekregen met Asphyx: ze doen veel optredens en sinds het wegvallen van Bob Bagchus bij die band is hij ook meer de regelneef geworden. Bij Thanatos hebben we dus het vertrek van drummer Yuri Rinkel gehad wegens fysieke klachten, het ging gewoon niet meer. Nu hebben we Martin Ooms in de band, dat zorgt weer voor nieuwe energie. Martin schrijft ook nummers en past wat stijl betreft goed bij ons. We hebben hem even de tijd gegund de set eigen te maken en zijn op ons gemak weer aan nieuwe nummers gaan werken.
Dus er komt toch een opvolger van Global Purification?
Daar ziet het wel naar uit. We mogen inmiddels verklappen dat we onlangs bij het Franse Listenable hebben getekend!
Jullie zitten dus niet meer bij Century Media? Waarom niet?
Dat was eigenlijk omdat het er de na release van Global Purification op leek dat dat onze laatste plaat zou zijn. Toen werden zij min of meer overgenomen door Sony en is ons gevraagd of we nog ergens mee bezig waren. Omdat we druk waren met Hail of Bullets en ervanuit gingen dat we voorlopig geen tijd meer zouden hebben voor Thanatos, is het contract beëindigd. Een paar jaar later hebben wij geïnformeerd of we toch nog verder konden en hoewel een aantal mensen bij het label wel graag wilden, zat het er uiteindelijk niet meer in. We zijn toen hier en daar wat andere labels gaan polsen.
De meeluisterende Paul Baayens: Er zijn al zes nummers voor een nieuw album geschreven.
Stephan Gebédi: We wilden eigenlijk eerst een deal hebben voordat we de plaat gaan afschrijven. Anders zit je straks met tien nummers en geen plaat, dat is ook maar weer frustrerend.
Paul Baayens: Aan de andere kant: dan hebben we ze maar vast.
Stephan Gebédi: Ja we hebben ook nog wel overwogen om het eventueel gewoon zelf uit te brengen, via alle digitale platformen. Zetten we alles in één klap op Spotify en bieden we nog wat fysieke producten aan voor de lol, als limited edition vinyl-uitgaven. Dat leek ook nog een optie, maar we waren inmiddels al met een paar labels in gesprek. Je merkte wel wat terughoudendheid. En wij werken op de oude manier, we willen gewoon een opnamebudget en dat alles wordt geregeld. We zien het niet zitten om alles zelf te bekostigen en dan te gaan shoppen. Dat zie je vaak genoeg mislukken. Daarom zijn we nu blij met deze ‘ouderwetse’ deal bij Listenable.
Crowdfunding was geen optie?
Paul Baayens: Nee man, dat is smeken om geld. Dan betaal ik het liever zelf.
Stephan Gebédi: Precies. En in eigen beheer iets opnemen heb ik ook geen behoefte aan. Gewoon via een label of alles digitaal beschikbaar stellen. Rijk worden we toch niet van. Tegenwoordig moet je het echt van de optredens hebben.
Hoe ben je in de loop der jaren eigenlijk omgegaan met al die bezettingswisselingen? Dan heb je een band opgebouwd met iemand en dan verdwijnt hij. Hoe is dat?
Of ik zei ‘doei’, dat scheelde nogal eens. Je hebt een soort doel voor ogen om iets te bereiken. Maar als mensen daar niet in mee willen gaan, dan houdt het op. Daar ben ik wel een stuk makkelijker in geworden in die jaren. Als iemand niet meer kan of wil of het werkt niet meer, dan moet je afscheid nemen.
Paul Baayens: Het kan soms ook bevrijdend zijn om met iemand anders te gaan werken, zeker als de motivatie bij zijn voorganger is afgenomen.
Stephan Gebédi: Soms moet je ook zware offers brengen voor een band. Paul heeft bijvoorbeeld jaren op vrijdag tweeënhalf uur heen en tweeënhalf uur teruggereden om te repeteren in Rotterdam. Veel optreden trekt op een gegeven moment een zware wissel op je leven, op je gezin. En dat allemaal naast je reguliere baan. En als er dan ook nog eens perikelen zijn in een band, is het wel eens lastig. Toch blijf je overeind omdat je een bepaald doel hebt.
Paul Baayens: Ik was vroeger fan van Thanatos en dan speel je er op een gegeven moment zelf in de band die je altijd tof hebt gevonden, hoe gaaf is dat? Dan wordt het wel makkelijker om door te gaan.
Stephan Gebédi: We kunnen het hartstikke goed vinden met elkaar. In december hadden we nog een optreden in Londen waar alles spartaans geregeld was. Het was echt afzien, we zijn 28 uur wakker gebleven. Alles wat slecht geregeld, alleen het optreden zelf was leuk, maar dan zie je wel wat een band aankan. Bij dit soort veldtochtjes merk je wel of je op één lijn zit.
En dan nu het 35-jarig jubileum, als we wat jaartjes smokkelen en de periode in de jaren ’90 vergeten. Wat kunnen we verwachten van de show in Baroeg?
We gaan het oude met het nieuwe combineren. Het wordt een semi-nostalgisch avondje met oude bandleden. Niet met allemaal, ik heb niet meer met iedereen contact en anderen maakten wel heel erg kort deel uit van de band. Maar we beginnen met de huidige band en gaan dan steeds een stapje terug in de tijd. En dan spelen we de nummers uit de tijd waarin ze in Thanatos zaten. Theo van Eekelen zal meedoen en onze vorige drummer Yuri Rinkel. Het is helaas niet gelukt om de complete line-up van de eerste twee platen bij elkaar te krijgen, maar driekwart van die line up (Ed Boeser, Erwin de Brouwer en Gebédi zelf -G.) zal op de planken staan!
In de studio: driekwart van de Thantos line-up 1989-1992: Ed Boeser, Erwin de Brouwer en Stephan Gebédi (vlnr.)
We betrekken ook nog oerlid Remco de Maaijer erbij. Met hem heb ik de band opgericht en voor de rest zijn er nog wat kleine verrassingen. Wellicht dat Aad Kloosterwaard van Sinister nog mee gaat doen, als hij rond die tijd in Nederland kan zijn: hij woont tegenwoordig in Slovenië. We moeten nog even kijken, misschien dat er ook nog wat mensen op het laatste moment niet op komen dagen. Dat zou dan ook wel weer bij de band passen, haha. Paul had grootse plannen en daar gaan we wel wat dingen van uitvoeren. Zo komt er een Thanatos-biertje dat we alleen tijdens het concert verkopen: Angelic Purified Brew.
Paul Baayens: Het heeft een La Chouffe-achtig smaakje en komt in een limited edition.
Stephan Gebédi: We gaan wel alles filmen. Hopelijk wordt het goed druk. En er komt eind april een verzamel cd uit: Thanatology: Terror from the Vault, via een klein Spaans label: Memento Mori Records. Dat wordt een dubbel-cd met geremasterde versies van alle oude demo’s, inclusief de nep-live tape Live at the Lede uit 1985. En wat het leukst is: met de huidige bezetting hebben we samen met Remco de Maaijer twee nummers opnieuw opgenomen en die klinken echt vet. Het wordt een echte old school-release, tot en met een getekend zwart-withoesje aan toe.
De Thanatos line-up die twee nummers uit 1984 opnieuw heeft opgenomen: Paul Baayens, Martin Ooms, Remco de Maaijer, Marco de Bruin en Stephan Gebédi (vlnr.)
Paul, na Stephan ben jij het langst dienende lid van Thanatos. Hoe kijk jij terug op jouw aandeel?
Paul Baayens: De tijd vliegt voorbij. Ik zit mijn halve leven al in deze band. Dat is echt bizar. Ik had nooit verwacht dat ik in een band als deze zou kunnen en mogen spelen.
Dat klinkt erg bescheiden.
Tja, zo ben ik nu eenmaal. Je bent maar een pionnetje in het geheel. Maar het is erg tof om met Stephan samen te werken. Het is een goudeerlijke gozer die hard werkt en het pad uitzet. Dan is het mooi daar op aan te haken. Bovendien was ik vroeger een echte thrashfan, dus dan past Thanatos als een oude jas.
Wat zijn voor jou de hoogtepunten tot nu toe bij Thanatos?
In 2005 hebben we opgetreden in Griekenland, dat was erg leuk om te doen. Maar het zit ‘m vooral in de kleine dingen, niet eens in de shows. Als je bijvoorbeeld een leuke avond met die gasten hebt gehad, met een biertje erbij. En dat kan overal zijn. Thanatos voelt wel iets meer laidback dan Asphyx, daar liggen de verwachtingen iets hoger. Maar misschien komt dat ook wel omdat ik bij Thanatos minder hoef te regelen.
Stephan, hoe kijk jij terug op al die jaren?
Stephan Gebédi: Ik ben er trots op dat we er nog zijn en dat we muzikaal relevant zijn gebleven. Er zijn niet veel bands die zo lang meedraaien en dan kunnen zeggen dat de laatste platen de beste zijn. Veel bands zakken toch af.
En wat vond je de hoogtepunten?
De eerste plaat, een flink aantal supervette optredens en openen voor bands waar je vroeger tegenop keek. En het is niet de grootste carrière aller tijden geweest, maar op een bepaalde manier is het wel duurzaam. We zijn onze stijl trouw gebleven en hebben onszelf nooit verloochend. Daar zijn we relevant mee gebleven. We zijn niet de grootste band van Nederland geworden en hebben er misschien niet alles uitgehaald, maar we hebben het wel gewoon leuk gehad. En we doen het nog steeds leuk. Als voor mezelf het gevoel komt dat we niet meer kunnen concurreren met jongere bands op een festival, dan is het tijd om ermee te stoppen. Maar ik heb het idee dat we de meeste bands nog steeds wegspelen.
Paul Baayens: Er is nog genoeg energie. Als je naar de nieuwe opnames van de oude nummers luistert, dan hoor je dat er nog genoeg kruit in het vat zit.
Stephan Gebédi: Maar ik ben nu 52 jaar en ik zie mezelf dit niet nog tien jaar doen.
Paul Baayens: Dat zei hij tien jaar geleden ook al.
Stephan Gebédi: Maar het gaat wel een keer gebeuren. Ik wil niet als een bejaarde zestiger op het podium staan en dan proberen snelle death/thrash te spelen. Er zit wel een houdbaarheidsdatum op deze muziek. Het is geen Black Sabbath of standaard hardrock wat je op je zeventigste nog kunt doen. Het moet er wel overtuigend uitzien op het podium. Bands die ik vroeger te gek vond zie ik nu wel eens staan en denk ik: ‘doe dat nou maar niet meer’. Zes dikke gasten met een paar grijze haren hier en daar die achter de geraniums vandaan zijn getrokken en nog een keer een gitaar omgehangen hebben gekregen. Zo wil ik niet eindigen, ik wil er wel op een fatsoenlijke manier uitgaan. En dat wil niet zeggen dat dat volgend jaar al is of over twee jaar, maar over tien jaar is er geen Thanatos meer, dat kan ik bij dezen wel zeggen.
Hail of Bullets is overigens langzamer, dat kan dan nog wel, haha. Dat is voor Paul en mij minder hard werken. Dat zou ik wel langer kunnen doen dan Thanatos. Eventueel.
Oh, wij zijn nog redelijk boos hoor op de laatste plaat, de wereld wordt er toch ook niet gezelliger op?! Zeker op georganiseerde religie, maar ook op het systeem. Ik heb er wel eens over nagedacht: met de teksten die ik nu schrijf, was ik in de jaren ’80 weggezet als een linkse oproerkraaier. Als je nu tegen het establishment bent, hoor je bij de andere kant. De teksten zijn niet eens zo veranderd, het establishment is veranderd. Ik ben nog steeds tegen bepaalde vormen van onrecht en schop nog steeds tegen autoriteiten, maar Thanatos is nooit een politieke band geweest. Gaat het ook niet worden. Af en toe doen we wat anti-religieuze dingen en er sijpelen wel eens wat maatschappelijke misstanden doorheen, maar we willen geen band worden die een bepaalde kant op preekt. Ook al omdat niet iedereen in de band wat dat betreft op dezelfde golflengte zit. Dat was bij Hail of Bullets niet zo en bij Thanatos evenmin. Je hoeft niet allemaal dezelfde mening te hebben, maar je moet wel allemaal achter de teksten kunnen staan.
Paul, wat waren voor jou de dieptepunten bij Thanatos?
Paul Baayens: Niet. De periode rondom de release van Justified Genocide was een mindere tijd, dat wel.
Stephan Gebédi: Toen lag de band redelijk op zijn gat en is Hail of Bullets ook ontstaan. Het was frustrerend dat we een plaat hadden liggen maar die maar niet uitgebracht kregen. Toen hebben we bij een heel klein labeltje getekend om die plaat maar uitgebracht te krijgen en daarna weer verder te kunnen gaan. Het was meer een visitekaartje. Zo van: we zijn er nog. Daarna is het balletje weer gaan rollen en ging het richting Century Media. Het was een moeilijke tijd. We hadden een goede plaat liggen, maar die bleef drie jaar op de plank.
Paul Baayens: Maar je doet wat je leuk vindt, dan kan er niet echt sprake zijn van een dieptepunt.
Stephan Gebédi: Bovendien heb ik leren relativeren met deze band. Er zijn zoveel grote en kleine tegenslagen geweest dat ik denk van: ‘okee, het is zo’. En dan blijf je gewoon hardnekkig doorgaan.
En hoe gaat het dan nu verder?
We gaan na de jubileumshow hard aan de slag met nieuwe nummers; er staan nog een paar vette shows op het programma, waaronder Party.San en Pitfest, maar vanaf september stoppen we even met optreden om het nieuwe album te gaan inblikken. We hebben inmiddels al een studio geboekt voor de drum-opnames, eind september
Laatste vraag, aan het einde van drie interviews: waarom doe je dit nog steeds?
Paul Baayens: Dat vragen wij ons ook wel eens af.
Stephan Gebedi: Puur masochisme denk ik, haha. Nee, het is gewoon de muziek die in je bloed zit. Je wilt deze muziek spelen en schrijven. Voor geld en alle randverschijnselen heb ik het nooit gedaan. Het is de liefde voor muziek en die wil je uiten. En er moet iets van een drijfveer zijn. Dat mensen nog naar je concerten komen en af en toe een cd kopen. Dat hoeft allemaal niet heel grootschalig te zijn, maar als dat er niet zou zijn, was ik er allang mee gestopt. Ik ga niet meer voor Jan Lul voor vijftien man in het Dorpshuis spelen. Als het zover komt, stop ik ermee. Daarom zijn we ook selectief met optredens. We doen liever tien of twintig leuke optredens, dan vijftig matige.
Lees ook:
- 35 jaar Thanatos, deel 1: van de middelbare school naar het einde met Shark Records en Gorefest (1983-1993).
- 35 jaar Thanatos, deel 2: van de terugkeer tot Hail of Bullets (1999-heden).
Links: