Mijn hond heet Túrin. Túrin Turambar, om volledig te zijn. Wat mij betreft meer dan reden genoeg dus om dit Czas braku wojny van een recensie te voorzien. Dit bij wijze van inleiding.
De inspiratie voor de naam die we onze hond hebben gegeven is afkomstig van de Silmarillion, J.R.R. Tolkien’s posthume magnum opus vol verhalen over het ontstaan en de vroege geschiedenis van Midden-Aarde. Túrin Turambar, de ongelukkige antiheld, de gevreesde, de verdoemde… Bijwoorden genoeg dus die bij een metalband zouden kunnen passen. Tot zover echter de logica, want waarom het brein achter deze band, het Poolse heerschap Ataman Tolovy, net díe naam heeft gekozen voor zijn éénmansproject en wat de precieze link is tussen het Silmarillion-personage en de muziek die hij brengt, is mij absoluut een raadsel. In feite is heel dit project één groot mysterie, want alhoewel de band een eigen website heeft, bestaat deze enkel uit een aantal links naar het label en naar recensies van het laatste album. Er is geen Facebook-pagina en ook geen bandcamp-pagina (behalve die van het label dan). Wat het label zelf meegeeft over Túrin Turambar, meestal afgekort als TT blijkbaar, is ook maar magertjes. Zo komen we te weten dat Ataman Tolovy ook nog actief is in het Absu-achtige Genius Ultor, en voorheen in de death/blackmetalband Stillborn. Tot mijn verbazing blijkt Túrin Turambar wel al te bestaan sinds 1992 en zijn er vóór dit Czas braku wojny al maar liefst vier studioalbums uitgebracht, allemaal onder eigen beheer weliswaar. Voor dit nieuwste werk werd voor het eerst samengewerkt met een label, met name Pagan Records (een Pools label dat we tegenwoordig vooral kennen van Furia, maar dat voorheen ook grootheden als Behemoth, Einherjer, Varathron en Malevolent Creation op het rooster had staan).
Over de band is dus niet veel te vinden, en aangezien alle vorige albums uitgebracht zijn onder eigen beheer is die muziek ook moeilijk te vinden online (ik heb welgeteld drie nummers kunnen vinden). Wat online opzoekwerk schiep echter wel een interessant beeld van Túrin Turambar en van Ataman Tolovy. Samengevat krijg je het idee dat Túrin Turambar een soort uitlaatklep is, een muzikaal podium dat Tolovy zelf heeft gecreëerd om te kunnen experimenteren met alle, vaak bizarre, soms onnavolgbare, creatieve hersenspinselen die voortspruiten uit zijn verwrongen brein. Zonder regels of beperkingen. Dit levert een vorm van muziek op die niet vast te pinnen is binnen één genre. Elk album brengt ook iets nieuws. Zo blijkt Tolovy op voorganger Rabarbattoir (what’s in a name?) uit 2016 geprobeerd te hebben om Big Beat muziek in een blackmetalvorm te gieten. Knettergek als je het mij vraagt. Dit kan dus interessant worden!
Maar laten we nu vooral de muziek van Czas braku wojny voor zich laten spreken. En interessant is het zeker! Dit album lijkt nog het meest op een uit de hand gelopen improvisatiesessie in Ataman Tolovy’s repetitiekot. Allerlei genres en invloeden lopen door elkaar en dit creëert een allegaartje waar pas na vele luisterbeurten een vinger op te leggen valt. En dan nog. Hier is echt moeilijk een touw aan vast te knopen. De enige rode draad doorheen de muziek is de unieke, hese stem van Ataman Tolovy, die varieert van gefluister over gesproken woord tot een beestachtige schreeuw of grom die niet bepaald aangenaam in de oren klinkt. Alle teksten zijn overigens in het Pools, wat het voor de liefhebber uit de Lage Landen nog moeilijker maakt om een connectie te maken met deze muziek. Als er al een comfortzone zou bestaan voor metalliefhebbers: bij Túrin Turambar word je daar zonder twijfel volledig uitgesleurd. Bevreemdend en vervreemdend, dat is het.
Na de dreigende, grommend/scheurende gitaarstoten waarmee opener Miejskie legendy begint volgt nochtans een gestage riff die mooi evolueert doorheen het nummer. De opbouw is geleidelijk en logisch, tot een abrupte overgang de waanzin ontketent die eigen is aan Túrin Turambar. Tolovy’s typische stemgeluid en huppelende thrashmetalritmes nemen over en het nummer eindigt met gesproken woord. Dit openingsnummer in twee bedrijven is verbijsterend, maar zorgt er anderzijds wel voor dat je benieuwd bent naar wat er volgt. De meeste nummers zwerven tussen doom/sludge, thrash en (soms heel ouderwets klinkende) heavy metal, in willekeurige volgorde. Dat Túrin Turambar een blackmetalband zou zijn, vind ik dan ook wat vergezocht (tenminste op Czas braku wojny), al zijn er stilistische gelijkenissen met enkele vroege blackmetalbands als Venom en Hellhammer. Elk onderdeel van de muziek klinkt overigens best wel ok op zich én er zijn leuke riffs en sfeervolle passages bij de vleet, maar de vele stijl- en tempowissels creëren een chaos die de appreciatie wat bemoeilijkt. Er zijn vaak herkenbare thema’s die zich ook ontwikkelen doorheen een nummer, maar hoe en of dit gebeurt is totaal onvoorspelbaar. Absoluut geen hapklare brok, dit Túrin Turambar.
Laat ik dit even toelichten aan de hand van een voorbeeld. Het nummer Okurwienie start traag en dromerig. Een typisch stukje fijne doommetal. Ergens halverwege stopt dit deel en start er een stukje heavy/thrash metal met zowaar een (niet echt geslaagde) poging tot cleane zang. In een derde deel krijgen we loodzware, Morbid Angel-achtige death metal voor de kiezen, die al even onverwachts stopt als ze begon. Al die stijlen in minder dan zes minuten. Waanzin.
Jammer genoeg brengen de teksten weinig vertroosting. Zwartgalligheid en vuilbekkerij gaan hand in hand (elf keer “hoer” in één nummer (Okurwienie) vind ik er wel wat over), al heb ik het gevoel dat er wel een boodschap achter zit (maar die finesse vindt Google Translate niet terug jammer genoeg).
De hamvraag. Is Czas braku wojny de moeite waard? Zelfs na tien luisterbeurten was ik er nog niet uit, dus heb ik even de pro’s en de contra’s tegen elkaar afgewogen. Pro’s? Túrin Turambar, of Ataman Tolovy als u wil, brengt buitengewone muziek. Dankzij die unieke stijlenmix is er ook voor elk wat wils. En door de constante afwisseling wordt het ook nooit saai of voorspelbaar. De afzonderlijke onderdelen van de nummers zijn technisch goed gebracht en barsten van de leuke ideeën. Contra’s? Er is een overheersend gebrek aan samenhang, zowel binnen als tussen de nummers, en dat is behoorlijk storend. En heel eerlijk: Tolovy heeft een onaangename stem.
Het verdict. Czas braku wojny ligt ergens tussen geniaal en onverteerbaar in. Geen muziek voor een avondje gezellig onderuitzakken, maar eerder iets voor de meerwaardezoeker die eens iets totaal anders wil horen. Aan u de keus.
Score:
70/100
Label:
Pagan Records, 2019
Tracklisting:
- Miejskie Legendy
- Wymarłem
- Jestem Kurwą Babilonu
- Czas Braku Wojny
- Okurwienie
- Bardziej Tam Niż Tu
- Śmierci Szukam
- Kości
- Nie Ma Takiego Słowa D****
Line-up:
- Ataman Tolovy – Alles
Links: