Evergrey – Theories Of Emptiness

Geschreven door op 12-06-2024 om 22:50.

Een nieuwe Evergrey is voor mij altijd iets speciaals. Sinds Solitude – Dominance – Tragedy, uitgebracht in 1999 en dus een kwarteeuw geleden, draag ik de band in het hart. Met Theories Of Emptiness brengen de Zweden ons hun veertiende – jazeker, veertiende  – album sinds debuut The Dark Discovery in 1998 het levenslicht zag. Ook al was misschien niet elke release even sterk, het valt niet te ontkennen dat de band steeds kwaliteit en emotie levert en in het recente verleden vooral met The Atlantic en A Heartless Portrait (The Orphean Testament) bijzonder sterke albums afleverde. En godmiljaar nog eens aan toe, lieve lezers, ik weet niet hoe de band het doet, maar Evergrey blijft gewoon ijzersterk doorgaan. 

Evergrey is altijd al een band van donker en licht geweest (dit had ik geschreven voor ik besefte dat dit eigenlijk gewoon de betekenis is van de bandnaam, waarlijk een facepalm-moment!) en blijft dit bij uitstek op deze plaat. Meer dubbelzinnig op dit vlak dan ooit, als je het mij vraagt, zowel muzikaal met een zeer divers geluidspalet als qua teksten. De titel katapulteert me in elk geval meteen richting het reeds genoemde Solitude – Dominance – Tragedy en de daaropvolgende periode waar thema’s als angst, depressie/droefheid en eenzaamheid toch sterker aanwezig waren dan de voorbije albums die zich meer focusten op energieke, meer hoopvolle catchy nummers met weliswaar een hartverwarmende scheut melancholie. Toch is Theories Of Emptiness geen terugkeer naar meer desolate insteken. Het concept van ‘leegheid’ wordt namelijk langs verschillende kanten belicht en doet dit zowel positief als negatief en je kan er zo je eigen positie in bepalen. Wat is er immers te verkiezen: de veiligheid van de leegte (wat na emotionele turbulentie bijvoorbeeld zeer welkom kan zijn) of je openstellen naar liefde en vertrouwen met de bijhorende risico’s? Zo sluit het sereen afsluitende A Theory Of Emptiness met een langere gesproken passage tekstueel de beleving van One Heart uit. De spreker van die afsluiter zou dan weer door de ik-figuur van The Night Within uitgenodigd kunnen worden om de leegte te laten varen, neigend naar de geest van de Nederlands-Vlaamse klassieker Breek De Stilte.

Maar het is natuurlijk de muziek zelf waarmee Evergrey steeds opnieuw binnenkomt. Falling From The Sun zet de traditie van een stampende opener vrolijk verder, catchier dan ooit. De gitaren klinken zwaar, Henrik laat horen dat hij als geen ander techniciteit met emotie verweeft, de keyboards sferen de muziek lekker omhoog en dat alles wordt perfect gecomplementeerd door Jonas’ creatieve drums. Ook al is het nummer enorm catchy, die openingsriff is zo typisch progressief Evergrey als maar kan. De hakkende gitaar, niet 100% voorspelbaar met de bekende, lichte vertraging in zijn ritme, voelt als thuiskomen. Het korte Misfortune (dat slechts drie minuten twintig klokt) volgt met kamerbrede, slepende akkoorden en gaat helemaal de anthemtoer op; ik hoor het publiek zo al luidkeels meebrullen en -zingen tijdens het refrein. Bij de eerste luisterbeurt bekroop me dan toch even het gevoel of de band niet zeer radiovriendelijk aan het worden is… 

Maar dan komt daar To Become Someone Else. Na een atypisch, rustig begin volgt een zoetsappige maar geslaagde brug (met mooi ingezet Hammondorgel) naar een stevige, midtempo tegendraadse riff met meer agressieve zang. Het opnieuw meezingbare maar doorleefde refrein maakt het af. Het sfeervolle intermezzo na het eerste heavy refrein bouwt bijna symfonisch op met een steeds herhaalde pianonoot die het ritme aangeeft en gaat crescendo met een Nightwish-tintje. Na een dikke minuut valt een lekker zware basisriff in, met een prachtige, lange overgang naar het afsluitende refrein. Say combineert die lichte progressiviteit op zijn beurt met een dikke portie groove en dat alles door middel van een hoekige riff – toch werkt dit wonderwel. Het melancholisch refrein, vol gevoel gezongen en verrijkt met fragiele toetsen, wordt verder gestuwd door niet-alledaagse gitaarpartijen. 

Ghost Of My Hero is de ballad van Theories Of Emptiness. Naar mijn gevoel een eenvoudiger nummer dan de ballads op voorgaande albums maar het komt even goed binnen. Strofes worden gedragen door de keyboards en een trage elektronische beat, refreinen breken open met eenvoudige akkoorden en de prachtige, intieme maar indringende zang en tekst van Tom. Na dit rustpunt komt We Are The North als een bom binnen: zwaar marcherend met die typische Evergrey-chugs, donkere keys en veel krachtiger uit de hoek komende vocalen.  

Op wat toch opnieuw een ongemeen sterk album is, kan ik niet anders dan zeker nog Cold Dreams expliciet als een van de hoogtepunten te benoemen. Vocaal bijgestaan door Jonas Renkse (Katatonia) met zelfs een paar grunts en Toms dochter Salina met prachtige aanvullende achtergrondzang, is dit qua structuur afwijkend van de rest van het album met een aantal tempo- en stemmingswisselingen. Dreigend, agressief, kwaad maar ook beschouwend en droevig. De gitaarsolo is ronduit onwerelds. 

Op de vraag of Theories Of Emptiness beter is dan de voorganger kan ik eigenlijk geen direct antwoord geven. Enerzijds lag, naar mijn gevoel, het meezinggehalte nog nooit zo hoog op een Evergrey-plaat. Toch gaat het helemaal niet om eenvoudige liedjes, daarvoor gebeurt er veel te veel in de nummers. Misschien toont dit nog wel het best aan hoe groot het talent van deze band is om hun complexe samenspel tot zo’n toegankelijk geheel te smeden. Falling From The Sun, One Heart en Our Way Through Silence vinden hier het perfecte evenwicht. Anderzijds spreken de nummers-met-een-hoek-en-een-kant-aan mij (nog) meer aan, zoals de reeds vermelde To Become Someone Else, Say en Cold Dreams. Bizar hoe een album boordevol sterke nummers en prachtmuziek me toch aan het twijfelen brengt. 

Hoe dan ook: wat een wereldplaat. Wereldplatiger dan The Atlantic of A Heartless Portrait? Die knoop raakt misschien wel doorgehakt tegen dat Evergrey met zijn volgende album op de proppen komt. De lat houden de Zweden in elk geval bijzonder hoog. 

Score:

90/100

Label:

Napalm Records, 2024

Tracklisting:

  1. Falling From The Sun
  2. Misfortune
  3. To Become Someone Else
  4. Say
  5. Ghost Of My Hero
  6. We Are The North
  7. One Heart
  8. The Night Within
  9. Cold Dreams (feat. Jonas Renkse & Salina Englund)
  10. Our Way Through Silence
  11. A Theory Of Emptiness

Line-up:

  • Tom S. Englund – Zang, gitaar
  • Henrik Danhage – Gitaar
  • Rikard Zander – Keyboards
  • Jonas Ekdahl – Drums
  • Johan Niemann – Basgitaar

Links: