Twee bands die een brug slaan vanuit de metalwereld naar een breder publiek trekken momenteel voor een korte tour door Europa. De Zweden van Meshuggah, grondleggers der djent, blijken ongekend populair met uitverkochte zalen en verplaatsingen naar grotere locaties. In hun kielzog: Zeal & Ardor, het avant-gardegezelschap rondom de Zwitserse Amerikaan Manuel Gagneux, dat volksliederen van zwarte slaven vermengd met black metal. De reeks concerten werd afgetrapt in een afgeladen grote zaal van 013 in Tilburg.
Als de zaallichten dempen en die op het podium aangaan om ons het zicht op Zeal & Ardor te gunnen, valt op hoeveel stellages met lampen er alvast klaarstaan voor de hoofdact van vanavond. Zeal & Ardor moet op het halve podium ook nog de eigen apparatuur kwijt en staat dus lekker vooraan. Dat stoort niemand, want zanger/gitarist Manuel Gagneux en collega’s zetten vanaf de eerste seconden een bijzonder soepele show neer en het applaus vanuit de zaal na opener Church Burns geeft aan dat we hier niet te maken hebben met zomaar een voorprogramma.
Ook niet voor uw redacteur van dienst overigens, die meer Zeal & Ardor-albums in de kast heeft staan dan van Meshuggah. De haast hallucinante liederen vermengd met kiezelharde black metal gaan erin als koude bekers bier op deze snikhete dag. Nog meer dan op de albums valt live de fraaie samenwerking tussen Gagneux en achtergrondzangers Denis Wagner en Marc Obrist op. Zelfs in zoverre dat die laatste twee het predicaat ‘achtergrondzanger’ ontstijgen, zoveel voegen zij aan de muziek toe. Zoals in het heerlijke Blood in the River, dat werkelijk subliem wordt gebracht zoals Zeal & Ardor het hele optreden absoluut top is, mede ook dankzij het perfecte geluid in 013. De vaart blijft er ook nog eens lekker in omdat vooral het hardere materiaal uit de discografie wordt gespeeld. De nummers volgen elkaar snel op en de mannen zijn op geen foutje te betrappen.
Ondertussen is de uitverkochte zaal écht aan het volstromen en wordt duidelijk dat niet iedereen de speciale gast van vanavond op waarde weet te schatten. Zo doen de vier vervelende mensen die schuin voor mij komen staan absoluut hun best om zo min mogelijk van Zeal & Ardor mee te krijgen en spelen de muzikanten vooral te hard voor hun ongetwijfeld bijzonder boeiende onderlinge gesprekken. Tot overmaat van ramp heeft het gezelschap hetzelfde effect als stroop op vliegen en sluiten even later nog twee vervelende mensen aan die allemaal luidkeels begroet moeten worden. Het is een nadeel van een concert dat ook mensen trekt die niet per se in het hokje metalliefhebber zijn te plaatsen maar het meer als een leuk avondje uit, een beleving, zien. In hun gedrag zijn ze vaak nèt iets te luidruchtig, nèt iets te veel aanwezig, nèt iets teveel overhemdje met palmbomen erop vergeleken met bijvoorbeeld de zanger/gitarist van The Monolith Deathcult die hier onbeschaamd met een shirt van zijn eigen band rondloopt.
Het is uiteindelijk allemaal slechts een onbeduidend smetje bij een machtig optreden van Zeal & Ardor, band die binnen niet al te lange tijd zelf hoofdact zal zijn op podia als deze. Afsluiter Baphomet laat nog maar eens horen wat dit gezelschap allemaal in huis heeft. Na afloop nemen de heren het massale applaus dankbaar en enigszins verbaasd in ontvangst.
De DJ van de avond heeft zijn lolbroek aangetrokken want tijdens het wachten teistert hij het publiek met muzikale 8-bitversies van klassiekers. Zo horen we onder andere 2 Minutes to Midnight, The Beautiful People, We’re Not Gonna Take It en godbetert zelfs Raining Blood in piepjes en bliepjes voorbij komen. In de Middeleeuwen zijn er mensen voor minder op de brandstapel gegaan. Gelukkig is Meshuggah een band van de tijd want om exact half 10 is het showtime. En waar Zeal & Ardor speelde als een bluesy soulmachine, ís Meshuggah simpelweg een machine.
Onder aanvoering van drummonster Tomas Haake, staan zanger Jens Kidman en zijn snaarbespelende collega’s strak in de houding voor verlichtte kubussen met daarop silhouetten van zichzelf te doen wat ze het beste doen: Broken Cog spelen, de opener van laatste plaat Immutable. De starthouding van de heren, de verlichting en natuurlijk de muziek zelf, draagt perfect bij aan het industriële sfeertje dat wordt opgeroepen in 013. Vanaf het derde nummer, Rational Gaze, gaat ook de zaal los en slaan de hoofdjes massaal richting het podium. Vanaf het vierde nummer, Pravus, openbaart zich het uitgedokterde plan van de lichttechnici en worden alle beschikbare lampen op het podium (en dat zijn er dus heel wat) volop ingezet. Het is even prachtig als krachtig en heeft een versterkend effect op de klinische klanken van de band, waarvan de leden zelf even klinisch opereren door niet van hun matjes van enkele vierkante meters groot te komen en geen beweging teveel te maken, druk als ze zijn met bruut zijn. Alleen Kidman wisselt af en toe van plek.
De warmte die Zeal & Ardor bracht is geen seconde in de muziek van Meshuggah terug te vinden: de zaal wordt simpelweg gortdroog platgespeeld. Zoals een smid op het aanbeeld slaat, zo beukt Meshuggah op de bezoekers in met machinaal drumwerk van iemand die niet anders dan drie benen en vijf armen moet hebben, de leeglopende ballongrunt van Kidman en slechts af een toe een frivoliteit in de vorm van een gitaarsolo. Mind’s Mirrors komt vanaf tape maar wordt zó fraai ondersteunt door het licht dat het een genot is het te mogen ervaren. Het tweeluik In Death – Is Life en In Death – Is Death, komt vervolgens binnen als een mokerslag.
Gaandeweg de set wordt duidelijk waarom Meshuggah een publiek aantrekt dat niet gelijk de discografie van Iron Maiden in het hoofd heeft zitten of een favoriete zanger van Black Sabbath kan noemen. De muziek is namelijk loeihard, maar tegelijk ook erg benaderbaar en melodieus. Niet te ingewikkeld bovendien: lekker recht-toe-recht-aan. Het maakt dit tot een band waar voor iedereen wel wat te halen is en vandaag zindert het enthousiasme door de zaal. Zo worden de toegiften Demiurge en Future Breed Machine onthaalt als oude vrienden en heeft Meshuggah een perfecte start van de tour, bijna drie jaar na het laatste optreden.
Datum en locatie
18 mei 2022, 013, Tilburg
Foto's:
Bram Geurts (website, Facebook en Instagram)
Link: