Op 29 september 1986 bracht Iron Maiden het album Somewhere In Time uit. Bijna twee maanden later streek de band ter promotie van dat album neer in de Groenoordhallen in Leiden. Waar doordeweeks het vee door de hallen denderde vanwege de regionale veemarkt die er gehouden werd, werd de ruimte op andere momenten ingericht als concertzaal. Anthrax, Dio, Kiss, Metallica, maar ook Dire Straits, Fleetwood Mac, Queen, The Police en U2 stonden er op het podium. Op zondag 23 november 1986 was het de beurt aan Iron Maiden. Voor 27,5 gulden (nog geen 12,5 euro) kocht ik een kaartje en ging ik, ondanks de niet zo zonnige en zwaar bewolkte dag, op de fiets naar de Sleutelstad, om daar Iron Maiden, die W.A.S.P. als special guest hadden meegebracht, te gaan aanschouwen. Wat heb ik heerlijke herinneringen aan de avond…
Nu is het ook niet zo dat ik dweep in nostalgie en heel vaak aan dat concert terugdenk, maar als Iron Maiden in de herfst van 2022 aankondigt met een The Future Past Tour 2023 te komen, waarbij de nadruk ligt op niet eerder uitgevoerde nummers van het meest recente Senjutsu (2021), samen met het uit 1986 daterende Somewhere In Time, dan dwalen de gedachten toch weer even af. Het maakte ook dat ik op 11 juli 2023 – ruim 36 jaar na die avond in Leiden – naar de Ziggo Dome in Amsterdam trok om de tour te gaan bekijken. Op naar weer een memorabele avond?
De avond wordt geopend door het eveneens uit London afkomstige The Raven Age. Een felrood gekleurde backdrop met daarop een grote raaf siert het podium. Het instrumentale, van het nieuwe album Blood Omen afkomstige Changing Of The Guard speelt van tape voordat de band het podium opkomt. De eerste vier nummers uit de set list zijn stuk voor stuk afkomstig van het nieuwe schijfje. Is dat om het nieuwe album eerst alle aandacht te geven? Het zou heel begrijpelijk zijn. Het risico dat mensen, op de fans na, het materiaal helemaal niet kennen, wordt deels vermeden doordat drie van de nummers (Parasite, Forgive & Forget en Tears Of Stone) al met video als single zijn uitgebracht.
Muzikaal doet de band een beetje denken aan bands als All That Remains en Trivium, maar dan met een melodieuzere en toegankelijkere insteek. De composities bestaan veelal uit langgerekte, melodieuze momenten met een moderne inslag, waarin de vocalen een heel erg prominente rol innemen en die slechts onderbroken worden door een wat fellere gitaarsolo. Laatstgenoemde zorgt er wel voor dat de muziek dan echt even opbloeit. Meer dynamiek inbouwen zou ervoor kunnen zorgen dat het allemaal wat minder eenzijdig klinkt. Vocalist Matt James is erg nadrukkelijk aanwezig in de mix en zorgt met zijn hoge, haast poppy, vocalen voor het nodige contrast. Mag er daarnaast van een frontman verwacht worden dat hij echt contact maakt met de mensen in de zaal? Dat het contact wat verder gaat dat het roepen van wat onbeduidende, cliché zinnen (‘I want to thank everybody for waving the flag of heavy metal in 2023.’) of om het vragen van het aandoen van je verlichting op je telefoon bij Grave Of the Fireflies? En dat je niet bij elk iets langer muzikaal gedeelte of gitaarsolo direct achter de backdrop verdwijnt en pas weer tevoorschijn komt als je vocalen aan de beurt zijn? Het is uiteraard niet zo dat hij geen enkel contact met de zaal maakt, maar enige spontaniteit spat er nou niet vanaf.
En zo is het eigenlijk met het hele optreden van The Rave Age. Het komt allemaal goed doordacht, op momenten zelfs ingestudeerd (het kort van het podium stappen van de hele band als er een kort moment van tape komt) over en wordt zo goed als vlekkeloos opgevoerd, maar echt enthousiasme, oprechte passie lijkt te ontbreken. Je vraagt je af waarom Iron Maiden deze band wederom meeneemt als voorprogramma. Ach ja, het is toch al heel lang geen geheim meer dat gitarist George Harris de zoon is van Iron Maiden‘s Steve Harris? Zei de band het zelf ook al niet: Forgive & Forget? Nou vooruit dan en maar al te graag.
Als na iets meer dan een half uurtje ombouwen de eerste klanken van Doctor, Doctor van U.F.O. door de Ziggo Dome klinken, voel je de opwinding door de zaal gaan. Iedereen weet dat Iron Maiden dit als opmaat van hun show gebruikt. Afknijpen en per direct van de wc afkomen, biertje achterover rammen! Het is het teken dat de band waar iedereen voor is gekomen, op het punt van beginnen staat. De entree krijgt een extra vervolg met het intro waar de band de show in 1986 ook mee startte: Blade Runner (End Titles) van Vangelis. Als dat wegvalt, horen we het tikken van een klok en een ijzige wind, waarna het feest der herkenning echt kan beginnen als Caught Somewhere In Time ingezet wordt. De eerste vijftig seconden zijn weliswaar nog van tape, maar dacht je nou echt dat dat iemand wat kon schelen? ‘Ohohoh, oh, ohoh’ klinkt het uit vele, gepassioneerde kelen. Als de vier gitaristen, begeleid door de nodige rookpluimen, het podium bestormen en kort daarna Bruce Dickinson op het podium verschijnt, kan het massaal luidkeels meezingen (meebrullen, zo je wilt) beginnen. ‘Scream for me, Amsterdam!’ Nou, Bruce, dat is niet aan dovenmansoren gezegd.
Met Caught Somewhere In Time, dat in 1987 voor het laatst op de set list van Iron Maiden was terug te vinden, wordt meteen duidelijk waar The Future Past Tour voor staat. Nee, dat betekent dus geen ‘best of’ tour, maar – zoals al eerder gezegd – een tour waarbij de nadruk ligt op niet eerder, of lang geleden, uitgevoerde nummers van het meest recente Senjutsu, samen met het uit 1986 daterende Somewhere In Time. De setlist wordt gecomplementeerd met vijf andere klassieke nummers. En hoewel de band met Fear Of The Dark, The Trooper en Wasted Years voor een paar ultieme klassiekers heeft gekozen, beleven we een avond zonder fan favorieten als Aces High, Hallowed Be Thy Name, Paschendale, Run To The Hills en The Number Of The Beast. Is dat erg? Is het juist niet extra leuk dat nog niet eerder live gespeelde nummers als Alexander The Great, Death Of The Celts en Hell On Earth voorbij komen? Of het sinds 2008 niet meer live gespeelde Heaven Can Wait? Of het voor het laatst in 1999 op de setlist verschenen Stranger In A Strange Land?
Het zestal is ook vanavond weer erg actief en ondernemend. Oké, drummer Nico McBrain in mindere mate; die zit – en ook dat is heel gebruikelijk – verstopt achter zijn drumkit. Bruce Dickinson, die zich geregeld in een andere outfit hijst, stuitert weer aan alle kanten over het podium, voortdurend contact zoekend met allerhande gedeeltes van de zaal en zit werkelijk nooit om een woord verlegen. De tribunes aan beide zijkanten worden door hem zeker niet vergeten. In de eerste twee nummers lijkt hij nog wat zoekende met zijn stem, maar dat euvel is snel verholpen. Hij is vanavond bijzonder goed bij stem; in Death of The Celts, dat ik live nog interessanter vind doorkomen dan op album, klink hij ronduit meesterlijk.
Steve Harris, wederom met een West Ham United-zweetbandje om zijn pols – hoeveel zou hij er in zijn hele carrière inmiddels al versleten hebben? – neemt veelvuldig zijn iconische pose aan en ook Janick Gers zien we meer dan eens zijn gitaar verticaal houdend bespelen. Dave Murray laat zijn gebruikelijke flegmatieke indruk achter, al is hij op momenten ook op een glimlach te betrappen en Adrian Smith lijkt zich, naar mate de avond vordert, wat prettiger te voelen bij een plekje iets meer op de achtergrond. Na Alexander The Great verdwijnt hij even van het podium en bij het begin van Fear of The Dark zien we dan ook enkel Gers, Harris en Murray met zijn drieën voor de drumkit staan. Smith komt weer tevoorschijn als het nummer twee minuten bezig is. Het is echt niet zo dat hij niet betrokken is of geen plezier uitstraalt, maar hij is wat minder nadrukkelijk aanwezig dan Dickinson, Gers, Harris en zelfs Murray.
Iron Maiden staat bekend om een indrukwekkend ontwerp van het podium en dat is deze keer ook niet anders. Over de breedte van het podium en aan beide zijkanten staat een verhoging van waaruit allerlei licht- en rookeffecten de Ziggo Dome in knallen. Dickinson zal gedurende de avond ook geregeld van de verhoging gebruik maken. Achter het podium hangt een groot scherm waarop per nummer elke keer een andere achtergrond voorbij komt. Aan weerszijden hangt een langwerpig scherm, waarop Eddie geregeld te zien is, maar waarop ook – indien gemaakt – de bijpassende video, van het op dat moment gespeelde nummer, voorbij trekt. En dan hangen er aan beide kanten van het podium ook nog grote schermen waarop live beelden van de band te zien zijn. Ideaal als je blik in de zeer goed gevulde Ziggo Dome je onverhoopt even ontnomen wordt.
En natuurlijk verschijnt Eddie, de iconische mascotte van de band, ook ten tonele. Tijdens Stranger In A Strange Land komt hij, in zijn Somewhere In Time outfit, even kort op het podium, nonchalant leunend tegen de verhoging de verrichtingen van de band gadeslaand. Tijdens Heaven Can Wait keert hij terug en gaat hij een duel aan met Bruce Dickinson, die uiteindelijk aan het kortste eind van het vuurgevecht trekt. Tijdens slotnummer Iron Maiden komt Eddie vanaf de linkerkant het podium op; gekleed in zijn Senjutsu-outfit en gewapend met een zwaard, moet Janick Gers eraan geloven. Die weet nog een paar keer tussen de benen van Eddie te kruipen, maar zoals wel vaker trekt de mascotte aan het langste eind.
Als toegift krijgen we als eerste Hell On Earth. Tegen het einde van het nummer laat Dickinson de zaal van links naar rechts (nee, dat is geen verwijzing naar Snollebollekes) zwaaien, waarna het licht uitgaat en de iconische afbeelding van The Trooper op het scherm verschijnt. Bruce wisselt geen woord met de zaal, de vier gitaristen verzamelen zich voor de drumkit van McBrain, waarna het nummer wordt ingezet. ‘You’ll take my life, but I’ll take yours too. You’ll fire your musket, but I’ll run you through. So when you’re waiting for the next attack. You’d better stand, there’s no turning back.’ klinkt het uit vele kelen. Het ‘Oh oh oh oh oh oh oh oh oh‘ klinkt nog massaler en harder. Het slotakkoord is voor Wasted Years. Gers bezorgt iemand in de voorste rij een kleine hartverzakking door te doen alsof hij zijn gitaar het publiek ingooit, maar dat blijft bij doen alsof.
Na 110 minuten komt er een einde aan een meer dan vermakelijke avond en stuurt de band de mensen onder de klanken van Always Look On The Bright Side Of Life naar huis. Een avondje Iron Maiden is eigenlijk altijd wel kostelijk; zelfs als je ze al vele malen hebt gezien en je daarmee – ondanks de verrassende set list van vanavond – misschien wel een klein beetje weet wat je te wachten staat. Is dat erg? Natuurlijk niet! ‘Top entertainment’, hoor ik aan het einde iemand naast me zeggen. Wie ben ik om daar tegenin te gaan?
Setlist:
The Raven Age:
- Parasite
- Nostradamus
- Forgive & Forget
- Tears Of Stone
- Seventh Heaven
- Angel In Disgrace
- Grave Of The Fireflies
- Serpents Tongue
- Fleur De Lis
Iron Maiden:
- Caught Somewhere In Time
- Stranger In A Strange Land
- The Writing On The Wall
- Days Of Future Past
- The Time Machine
- The Prisoner
- Death Of The Celts
- Can I Play With Madness
- Heaven Can Wait
- Alexander The Great
- Fear Of The Dark
- Iron Maiden
– – – – – – – – – – - Hell On Earth
- The Trooper
- Wasted Years
Datum en locatie
11 juli 2023, Ziggo Dome, Amsterdam
Foto's:
Links: