Na een indrukwekkende show op Roadburn komt de paganfolkband Heilung terug in de Lage Landen voor een seated concert in de Grote Zaal van TivoliVredenburg. In 360 graden setting genoten Zware Metalen-redacteur Leora en -fotograaf Ruth van de mystieke ervaring die het Deense trio met hun dansers en krijgers brachten met tribale ritmes en mysterieuze zang.
Voor wie Heilung gewend is op een open veld bij Castlefest of Wacken Open Air, is het concert van vanavond een heel nieuwe ervaring. In een afgeladen en tevens uitverkochte grote zaal van de Utrechtse TivoliVredenburg wachten wij – zittend in een schouwburgsetting – het openingsritueel af. Vanuit het publiek klinken sporadisch ongeduldige oerbrullen op, onderbroken door het gebruikelijke ‘pingelsignaal’ dat schouwburgbezoekers erop attent maakt dat de voorstelling zo meteen van start zal gaan.
De zaal wordt langzaamaan in nevelen ondergedompeld. Op het podium verschijnt een sjamaan die met een schaal vol smeulende salie al wapperend de instrumenten, het podium en het publiek bewierookt. Dan komt de band op, traditioneel uitgedost met geweien en andere heidense snuisterijen. Hand in hand in een cirkel spreken ze hun gebruikelijke openingsritueel uit. Als publiek bevinden we ons plots in een oerbos waar we getuige zijn van een heidens ritueel, met Heilung als onze gids.
Ondanks het feit dat dit concert één van de laatste loodjes is van een lange tour, heeft de band er duidelijk zin in. De avond wordt geopend met In Maidjan, een nummer dat langzaam de spanning opbouwt, waardoor je als toeschouwer onbewust het oerbos ingezogen wordt, terwijl de band meerstemmig het runenalfabet reciteert. De hypnotiserende hoge noten van Maria Franz aan het einde van het nummer verweven zich naadloos met het wolvengehuil dat het nummer Alfadhirhaiti inluidt. Dan verschijnt er een groep zwartgeblakerde krijgers met speer en schild ten tonele. De krijgers maken deel uit van Heilung’s vaste live bezetting. Niet geheel onbelangrijk, in de groep bestaande uit zowel mannen als vrouwen uit verschillende landen, is ook Nederland goed vertegenwoordigd. Alfadhirhaiti is een strijdlied, een ode aan Odin, de Germaanse god van wijsheid, magie, oorlog en de dood. De krijgers herhalen strijdlustig in koor de woorden die Kai Uwe Faust ten gehore brengt met zijn unieke keelzangen.
Een enkele krijger blijft hierna op het podium staan, met haar schild gericht op Faust, die er ritmisch op trommelt. Het is tijd voor Krigsgaldr, een nummer dat zijn oorsprong vindt in de inscripties van de Eggja steen, een archeologische vondst uit 600 na Christus. Geschiedenis maakt nu eenmaal een belangrijk deel uit van de band. Het nummer is een echte Heilung-klassieker, die voor velen waarschijnlijk de eerste kennismaking met de band vormde.
Met het melodische Othan komen we eindelijk toe aan Futha, het nieuwe album, met als hoogtepunt Norupo, dat kraakzuiver wordt gezongen door Maria Franz. Franz staat hierbij op een verhoging, geflankeerd door twee achtergrondzangeressen. Dit trio vormt het middelpunt van dit nummer en van een bak lichteffecten die enigszins doen denken aan het Eurovisie Songfestival.
Dit wordt feilloos opgevolgd door de nieuwe single Traust, wat duidelijk een favoriet is bij het publiek, dat nu zijn enthousiasme echt niet meer onder stoelen of banken kan steken. Het door vrouwelijke zang gedomineerde nummer begint met de ‘Leysigaldr’ – een oud IJslandse zegening – die op het podium door middel van een ritueel schouwspel wordt uitgebeeld. Terwijl de krijgers elkaars speer vasthouden in een cirkel, wordt een vrouwelijk krijger ceremonieel vastgebonden aan haar speer door Kai Uwe Faust, waarna ze in een theatrale zwanenzang in elkaar zakt op het podium. Het is Franz die haar uiteindelijk bevrijdt van haar speer en ketenen, waarna ze haar haar losgooit en in het duister verdwijnt. Een kippenvelmoment dat ademloos wordt gadegeslagen door het publiek.
Bij Galgaldr begint het publiek te voelen dat de schouwburgsetting misschien niet helemaal geschikt is voor de “amplified history” van Heilung. Links en rechts staan steeds meer mensen op van hun stoel en raken in een danstrance. Op het podium wordt het tempo steeds verder opgevoerd, tot de tent pas echt uit zijn voegen barst bij het ritmisch stampende Hamrer Hyppier, wat ontaardt in een heus Proto-Germaans discopandemonium. De voltallige Heilung-stam inclusief krijgers en achtergrondzangeressen geeft zich over aan een weinig overzichtelijke sjamanistische dansextase, terwijl de mensen op de tribune bezeten lijken van hetzelfde vuur. De show wordt onder luid gejoel van het publiek afgesloten met wederom een welriekende zegening.
Op het gezicht van Maria Franz is een tevreden glimlach te zien. En dat mag ook wel. Onze verwachtingen waren vrij hooggespannen voor dit optreden, en ze werden dubbel en dwars overtroffen. Wat ons betreft maakt Heilung de hype helemaal waar. De band brengt een live ervaring die moeilijk met iets anders te vergelijken is. Wie niet bekend is met de band zou kunnen denken dat het om de zoveelste stereotype gimmick band gaat met kostuums en wierook. Maar de show van Heilung is allesbehalve dat. Het amplified history concept is goed doordacht en tot in de puntjes is uitgewerkt. De live optredens en de aankleding daarvan vormen één geheel met de muziek. Dat heeft dan wel als nadeel dat de studioalbums soms wat kunnen teleurstellen in vergelijking met wanneer de band live wordt aanschouwd.
Foto’s:
Ruth Mampuys (Ruth-Less Photography website en/and Facebook)
Datum en locatie:
14 november 2019, TivoliVredenburg, Utrecht
Link: