Een buitengewoon interessant (en vooral internationaal) package deed 21 maart Nederland aan. De Zweedse grootmeesters van van de post metal, Cult of Luna, bundelden hun krachten met de Amerikanen van Russian Circles en zij namen het Engelse Svalbard mee op sleeptouw. Een fijne combinatie van verschillende stijlen binnen een genre. De afwisseling bleek behoorlijk goed te werken, zag ook Friso Veltkamp. Al was er ook wel een en ander aan te merken op het concert in Utrecht…
Ik was eerlijk gezegd nog niet zo bekend met Svalbard. Hier en daar heb ik wel eens een nummer voorbij horen komen, maar ik had nog geen duik genomen in de discografie van deze band, die toch al een handvol platen heeft uitgebracht. Vanavond mag het gezelschap openen voor Russian Circles en Cult of Luna en dat is een coole keuze. In plaats van een typische postrock/metal band mee te sleuren, is de muziek van Svalbard energieker en wordt er uit meerdere vaatjes getapt. Zo doet de combinatie van de zang van Serena Cherry en Liam Phelan wat crustachtig aan en in combinatie met de hoog opgevoerde postrockriffs doet het me wel denken aan stijlgenoten als Old Soul en Downfall of Gaia, al is Svalbard minder zwaar dan laatstgenoemde band.
Want regelmatig wordt er even gas teruggenomen om ruimte te bieden aan sferische riffs of vette grooves. Soms doet het geheel bijna aan als een hardcore versie van And So I Watch You From Afar. De meeste nummers komen vanavond van de in 2020 verschenen plaat When I Die, Will It Get Better?
De band komt overigens sympathiek over, gezien de vele dankbetuigingen aan het publiek (ook gelijk de enige band die dat vanavond in woord doet). Het is mooi om te zien hoe de bandleden ook helemaal opgaan in de muziek. Dat heeft zijn weerslag op de aanwezigen, die enthousiast reageren op de nummers die vanavond gespeeld worden. Ook de soms wat onhandig ogende moves van Phelan zijn vermakelijk om te zien. Ik ga deze band zeker vaker bekijken en beluisteren.
Als het trio van Russian Circles na een uiterst sfeervol intro zijn eerste nummer inzet, valt gelijk één ding op. Een on-ge-loof-lijk slecht gitaargeluid. Alsof het door een MP3-speaker van twijfelachtig allooi versterkt wordt. Dit euvel wordt verderop verholpen, maar zorgt er wel voor dat prijsnummer Conduit een beetje verzuipt. Welk geluid wel bijzonder goed is, is dat van de drums. Die klinken echt top en komen als mokerslagen binnen. Drummer Dave Turncrantz eist sowieso een hoofdrol op vanavond. Door het vette geluid is ook goed te horen hoe ingenieus sommige drumpatronen in elkaar zitten. Hij krijgt ook regelmatig de ruimte om te excelleren. Dat werkt goed in een nummer als Afrika, dat vandaag een wat ander tempo kent dan op plaat, maar daardoor wel heel goed past in de setlist die overwegend bestaat uit nummers van de laatste plaat Gnosis.
De band heeft een bijzonder fraaie lichtshow. Feeëriek bijna. Er is gekozen voor een opstelling waarbij lampen zowel van de onderkant als bovenkant van het podium schijnen. Hiermee wordt regelmatig een heel bijzonder effect gecreërd. Zo lijkt het bij Gnosis net of de mannen tussen allerlei pilaren spelen.
Veel interactie is er niet tussen het publiek en de band. Brian Cook heft zijn glas om te proosten en dat is het dan wel. Nu past het ook niet bij de muziek om allerlei speeches te houden, dat leidt alleen maar af, maar het mag wel iets meer. Cook heeft overigens wel de beste dansmoves van de avond, de manier waarop hij zijn basspel begeleidt met bijbehorende passen is vermakelijk om te zien. Zeker omdat gitarist Mike Sullivan het hele optreden wat stoïcijns op het podium staat.
Naarmate het optreden vordert is er steeds meer ruimte voor drone- en feedbackgeluiden. Er wordt tijd genomen om de nummers van lange intro en opbouwen te voorzien. Het past in de reis die Russian Circles vanavond samen met het publiek doormaakt en die eindigt bij het met veel enthousiasme onthaalde Mladek.
Er is een voorzichtige gezapigheid opgetreden in de relatie tussen mij en Cult of Luna. Waar we 25 jaar geleden in een intense relatie kwamen (Beyond en Cult of Luna), werd de passie hoog opgedreven (Salvation, Somewhere Along the Highway) en werd de relatie bestendigd en een stevig fundament gebouwd (Eternal Kingdom). Als het saai dreigde te worden gingen we op zoek naar nieuwe experimenten om het vuur brandend te houden (Mariner). Wat op eerste scheurtjes leken (Vertikal 1 & 2) werd langzaam weer gesust (A Dawn To Fear), maar eigenlijk was het al eerder een teken aan de wand dat het vuur dreigde te doven en werd het eigenlijk gezapig. Hoe goed de laatste plaat The Long Road North ook was, vaak opzetten doe ik hem niet meer. Het maakt allemaal minder indruk.
En waar dat dan aan ligt? Tsja misschien heeft een en ander ook wel te maken met dat ik enorm moe begin te worden van dat continue monotone gebrul van Johannes Persson. Het is af en toe niet erg om je bek gewoon te houden. Het houdt de aandacht nog wel eens weg van de muziek en die is echt al goed genoeg zonder dat geblaf. Daar waar het op plaat al enige tijd begon te storen maar nog wel naar te luisteren viel, heb ik er vanavond om de één of andere reden meer moeite mee. Het is een soort gezoem in je oor, als een continue hapering tijdens je Zoom-presentatie. Wat ik overigens ook wel wil meegeven is dat als je dan zo graag je mond opendoet, bedank dan even het publiek. Het is met dit soort muziek altijd een ‘we gaan samen in trance raken met het publiek’-gevoel, maar ik zou het niet erg vinden als er af en toe iets meer gecommuniceerd wordt dan alleen een handje. Goed, dan is dat eruit.
Want was er dan iets wel goed vanavond? Natuurlijk wel. Het bombardement aan geluiden maakt nog altijd indruk, net als drummer Thomas Hedlund die als een volleerd fitnessbeer op zijn drumstel aan het beuken is, zeker bij een nummer als Echoes. De tweede drummer Magnus Lindberg voegt ook echt wat toe met zijn bekkenspel en het arsenaal van instrumenten die hij weer tevoorschijn tovert zoals een tamboerijn, woodblock en maracas. Het is overduidelijk een toevoeging voor de sfeer, zeker ook live.
De band heeft vanavond gekozen om van een handvol platen nummers te spelen en niet de nadruk te leggen op The Long Road North. Zo komen het eerdere genoemde Echoes (van Salvation), I the Weapon (van Vertikal) en The Silent Man (van Dawn to Fear) voorbij, maar spelen ze ook Genesis van de inmiddels al twintig jaar oude plaat The Beyond in een flink hamerende uitvoering. Het geluid is sowieso erg goed vanavond en wordt naarmate de set vordert ook nog eens beter en beter. Alles is bijzonder goed te horen, van de keyboards tot percussie en de gitaren. Dat wordt ook omsiert met een hard en organisch geluid. Slim is ook in dat opzicht de setlist: de band speelt steeds intenser en heeft het zware werk voor het eind bewaard. Een rustpunt is er ook, in de vorm van het door gitarist Fredrik Kihlberg gezongen Beyond I. Hij vervult de zanglijnen (op plaat ingezongen door Marian Wallentin) uitstekend!
De aankleding is ook (net als bij Russian Circles) fraai. De maan die als backdrop achter de band hangt verwisselt regelmatig van kleur, wat een heel bijzonder effect heeft, alsof de band ook echt voor een maan aan het spelen is. Zeker bij The Silent Man geeft dit een heel vet effect. En toch, ondanks al dat goede geluid en de goede nummers komt het op mij wel een beetje over als een routinematige handeling. De band weet waar ze goed in is en etaleert dat ook, maar echt enorme indruk wil het geheel niet maken. Het is lekker meeknikken, maar echte verrassingen zijn er niet. Of misschien heb ik de band gewoon te vaak live gezien. Ik denk eigenlijk dat de stijl wel voldoende gedocumenteerd is. Misschien tijd voor een nieuwe invalshoek? De kwaliteit van Cult of Luna staat buiten kijf, ik zou graag horen wat ze nog meer kunnen in de toekomst. Ook omdat oude liefdes bij mij altijd een zwak zullen hebben.
Datum en locatie
20 maart 2023, TivoliVredenburg, Utrecht
Link: