Grootmeester Tamás Kátai bracht deze maand zijn achtste langspeler uit met zijn experimentele project Thy Catafalque. Zware Metalen sprak deze man nog niet, dus het werd hoog tijd dat ik hem eens opbelde.
Je laatste plaat draait hier heel wat rondjes, maar dat is naar mijn gevoel ook nodig om deze muziek te laten doordringen. Hoe ga je eigenlijk aan het werk als je muziek schrijft, want deze overload aan genres lijkt altijd wel perfect te passen en vormt steeds een mooi geheel.
Eigenlijk begin ik gewoon muziek te spelen en neem ik het op. Vanaf dat ik weet wat de algemene mood van een nummer is, dan tracht ik wat met dat gevoel te spelen. Ik probeer gewoon niet de stilistische regeltjes te volgen, die laten me echt koud. Een vrij gevoel van musiceren dus. Het belangrijke is dat ik het niet gewoon maar doe om experimenteel uit de hoek te kunnen komen, dat is het doel niet meteen. Ik hou er gewoon van om mooie nummers te schrijven en zonder grenzen te werken.
Dit nieuwe album draagt de naam Geometria. Wat zit daarachter? Ben jij iemand die werkt met concepten?
Ik werk niet echt volgens een concept, maar in de lyrics zijn er wel stukken die handelen over bepaalde geometrische elementen. Het is een motief dat in de nummers voorkomt en op die manier de tracks verbindt met mekaar, vandaar de titel van de plaat. Het past ook mooi bij het artwork dat ik gevonden had, alles kwam mooi samen. Het is ook gewoon een fijne naam voor de plaat. Ik weet dat niet enkel Hongaarse mensen luisteren naar mijn muziek, dus ik tracht op zijn minst albumtitels te vinden die niet zo moeilijk zijn om uit te spreken of te begrijpen. Dat heb je met zo’n taal, het maakt het voor buitenstaanders zo moeilijk om het uit te spreken. De lyrics zijn wel in het Hongaars en dat wil ik niet veranderen. Op die manier is het immers veel makkelijker om te schrijven voor mij, het voelt veel natuurlijker aan.
Vergeleken met Meta voelt Geometria veel luchtiger en meer jazzy aan. Had je een ander gevoel bij het schrijven ervan?
Ja, er is zeker een verschil. Ik wou dat dit album wat speelser klonk en ik voelde me echt vrij om met stijlen te werken waar ik niet eens aan gedacht zou hebben toen ik het oudere materiaal schreef. Er zijn dus wat elementen die zeker nooit hadden kunnen verschijnen op bijvoorbeeld Rengeteg of de vorige platen. De saxofoon en trompet, en de hele jazzy sfeer, dat maakt er wel wat anders van. In 2016 bracht ik een plaat uit met het project Neolunar en die stijl was ook meer elektronisch, maar ook met daarop een saxofoon en viool. Dat sluit iets meer aan bij wat op deze release van Thy Catafalque te vinden is.
Je werkt steeds samen met heel wat mensen. Onder andere die saxofoon en trompet worden ingespeeld door enkele gastmuzikanten. Ik vind de zanglijnen van Martina wel geweldig op deze nieuwe plaat. Hoe kwam je met haar in contact en geef je deze mensen een zekere vrijheid binnen je project?
Martina zong in Hongarije in een band, dus ik kende haar al wel. Jammer dat die band Zombori ermee gestopt is. Het was een vorm van psychedelische folk en ik was gek op dat geluid. Het was best wel een verrassing toen ze me een bericht stuurde, met de vraag of ik met haar wou werken. Ze vertelde me dat het haar erg gelukkig zou maken en dat ze een fan was van mijn materiaal. Ik stond zeker open voor die samenwerking, hoewel ik initieel eigenlijk meer het idee had om een instrumentale plaat op te nemen. We namen de nummers op binnen een vrij korte tijdsspanne en het was erg aangenaam om met haar te werken. Uiteraard heeft ze op het resultaat een belangrijke invloed uitgeoefend, net als de andere gastmuzikanten. Dat zijn in de meeste gevallen vrienden die ik al jaren ken. Ik huur geen professionele muzikanten in, maar werk liever met mensen die me bekend zijn. Dan is het fijn om samen te komen en te werken aan bepaalde zaken, want persoonlijk vind ik mijn muzikale capaciteiten eerder gelimiteerd. Het is gewoon steeds fijn om een frisse bijdrage te hebben voor deze muziek en dat is precies wat zij doen. Ook de zangers die de lyrics die ik schreef inzingen, laat ik alle vrijheid. Ik lever gewoon wat basisideeën en zij doen er hun ding mee. Ik vind het maar niets om op strikte wijze bevelen te liggen geven, het werkt veel fijner op die manier.
Op Roadburn waren ze al weg van je vorige cd Meta en enkele jaren geleden zei je al dat je niet weet wat de toekomst zal brengen op vlak van optredens. Je hebt creatieve muzikanten; vinden we je dan weldra terug op een dergelijk festival?
Ik krijg best wel veel aanvragen binnen voor indoorfestivals en vroeger stond ik met Gire ook op de planken. In Hongarije speelden we op interessante plaatsen en dat deden we langer dan tien jaar. Toen verhuisde ik naar Schotland en veranderde dat wat. Ik voel me eigenlijk niet meer zo goed op een podium, het gevoel is wat weg. Ik doe dit allemaal voor het plezier nu en het zou gewoon te veel druk creëren, zeker als je na twintig jaar de planken zou opstappen. Dan liggen de verwachtingen gewoon iets te hoog en wat zou dat geven zonder enige repetities? Werken met een liveband en dat allemaal uitwerken legt gewoon te veel druk op mijn schouders en dat heb ik niet nodig. Dat gevoel heb ik de laatste tien jaar en wellicht blijft het ook zo.
Uiteraard moet het fijn voelen om op die manier van Nederland weer even 12 punten te scoren. Wat vond je van AWS op het Eurovisiesongfestival, de zwaardere band die Hongarije vertegenwoordigde?
Eerlijk? Ik heb het niet gezien (lacht). Gewoon omdat ik geen tv heb eigenlijk, ik heb er hier in Schotland nooit eentje gehad. Ik kon het ook online bekijken, maar ik heb er eigenlijk niet aan gedacht. Ik weet dat het in Hongarije enorm besproken werd, want we zijn altijd enorm serieus als het op het Eurovisiesongfestival aan komt. Vrij belachelijk eigenlijk, want mensen denken zelfs dat het iets van politiek vertegenwoordigt. We gaan altijd voor de serieuze producties en serieuze bands, die ook zingen over serieuze thema’s. Ook in dit geval was het weer een vrij dramatisch thema, maar ik heb het lied zelf nog niet gehoord. Wat ik echter al wel gehoord heb van AWS vond ik goed. Het is echt een prima jonge band met heel wat energie, ze gaan het ver schoppen. Van de performance die avond kan ik echter niet meepraten. Ik ben wel blij met hun succes, ook al waren ze beland op de 21ste plaats ofzo. Het maakt niet uit, want ze zijn wel gewonnen. Iedereen kent hen nu in Hongarije en ze hebben een uitnodiging gehad voor Wacken. Dat is gewoon geweldig.
Fijn om een Hongaar te horen die ook echt achter zijn metalscene staat. Op Zware Metalen hebben we Thy Catafalque ook in ons overzichtje van Hongaarse metal geplaatst. Heel wat bands staan erin, zoals Tormentor en Ektomorf. Wat waren jouw grote voorbeelden in het verleden?
Ik was echt helemaal gek op Tormentor. Niet het hele oude werk, maar in 2001 hadden ze wel een geweldige plaat met Recipe Ferum. Het was een erg gekke plaat en had niets te doen met het oude werk. Erg avantgardistisch en volgens mij ook extreem interessant. Dat was voor mij echt een enorme invloed, het was een erg gewaagde stap na zo’n faam opgebouwd te hebben binnen de scene. Als je die plaat nog niet gehoord hebt, dan moet je die echt eens een paar keer draaien. Ik luisterde inderdaad wel heel wat naar Hongaarse bands. Ik heb zo mijn favorieten, maar die gaan wellicht niet zo bekend in de oren klinken en op wereldniveau of binnen Europa niet zoveel potten gebroken hebben. Sear Bliss vind ik bijvoorbeeld geweldig en ik zou niet zeggen dat ze echt een invloed op mijn werk gehad hebben, maar we hebben wel samen wat shows gedaan. Gire, mijn andere band, speelde ook heel wat gigs samen met Ektomorf. Ik ken deze bands dus wel persoonlijk en hun werk spreekt me zeker aan.
Ik heb het gevoel dat je vroeger heel fel actief meedraaide en nu meer van je rust geniet. Geniet je op passieve wijze nog van deze wereld door platen te kopen en naar optredens te gaan?
Niet echt. Ik leef in Edinburgh en hier is eigenlijk bijzonder weinig te beleven. Alle tours gaan langs Glasgow en deze stad laten ze links liggen. Het is niet echt een metalstad. Ik ga dus niet vaak naar gigs, want er zijn er gewoon niet zo veel. In juni komt Wolves In The Throne Room en die band wil ik uiteraard wel zien en ik zag onlangs Pestilence nog, dat was cool. Als ik naar optredens ga, dan zijn dat vaak klassieke concerten. De optredens in het kasteel zijn van een prima kwaliteit hier. Ik ben een enorme fan van barok. Vaak zijn er ook wat Hongaarse orkesten die dan langskomen en daar hou ik wel van, om naar zo’n voorstelling te gaan.
Wat is je mening over het kopen van platen in de huidige maatschappij? Het is opvallend dat je heel wat album beschikbaar stelt online. Wat is je filosofie daarachter?
Ik denk dat mensen muziek blijven kopen omdat ze het voorwerp willen kunnen aanraken. De muziek zelf is gratis en het klinkt online zelfs beter dan op cd, want daar stuit je op de fysieke beperkingen met 44 kHz en 16 bits. Als je op Spotify luistert, dan kan de kwaliteit dus best wel eens beter zijn dan op cd. Vinyl is een ander verhaal, maar eigenlijk draait het nog steeds om de muziek. Ik ben een oldschool persoon, dus ik hou er wel van om al mijn releases ook fysiek in mijn bezit te hebben. Dat vind ik voor mezelf belangrijk, maar hoe meer ik erover nadenk, hoe minder belangrijk het lijkt. Printen betekent dan nog eens het voorzien van zo veel cd’s, plastic en papier. Dat is dan weer een voordeel van zo’n digitale wereld. Ik werkte jaren lang in een printbedrijf hier in Edinburgh en ik zag zo’n immense berg papier voorbij komen waarvan ik wist dat 80% gewoon absoluut niet nodig was. Als je daar naar kijkt en zo’n bergen cd’s produceert, dan denk je daar ook wel eens over na. Zo’n uitspraken doen over vinyl maakt me wellicht wel niet populair, want voor dat medium is er een zeker respect, net als voor boeken. Ik ben zelf bibliothecaris en ik heb een enorm respect voor boeken, maar als je erover nadenkt dan is het misschien allemaal niet meer zo noodzakelijk.
Normaal praat ik als afsluiter dan nog even over wat komende shows, maar die zijn er bij jou dus niet. Wat staat er op je planning nu dat je plaat er is? Een vakantie aan zee, of begin je meteen met nieuwe ideeën?
Ik maak muziek als ik er voor in de mood ben en als ik de tijd heb. Ik heb mijn job overdag en dat is er zelfs meer dan ééntje. Het is dus enorm druk, en daar komt nog eens bij dat ik in het midden van een verhuis zit. De volgende maanden heb ik dus denk ik niet de tijd om ook maar stil te staan bij het schrijven of opnemen van muziek. Tussen 2004 en 2009 waren er ook zo’n hiaten, gewoon omdat mijn leven zo is. Als de tijd er is, dan speel ik opnieuw iets, maar dat kan in deze chaos dus wel even duren. Niet op het strand liggen dus (lachen). Ik hoop wel dat er een vervolg komt op deze plaat! Eigenlijk hou ik ervan dat ik alle vrijheid krijg, ook van Season of Mist, en daar hoort ook bij dat ik kan kiezen om even niet te schrijven. Ik geniet er zelf van en dat is wat telt.
Links: