Begin maart (2025) brengt het uit Enschede afkomstige Cryptosis zijn tweede album uit. Celestial Death is een waar pareltje geworden, waarop de band de muzikale koers van het debuut Bionic Swarm vervolgt, maar het gehele geluid nog kleurrijker heeft ingevuld. Een maand voor de release datum spraken we bassist Frank te Riet via een Zoom-verbinding. Het is dat die (in onbetaalde versie) beperkt zijn tot veertig minuten, anders had het toch al uitgebreide gesprek ongetwijfeld nog langer geweest. Frank heeft ons genoeg te vertellen over het nieuwe album…
Eind 2023 brachten jullie de EP The Silent Call uit. Heeft die jullie gebracht wat jullie ervan verwachtten? Was het vooral een teken van leven, een soort van ‘hallo, we zijn er nog’ of was het meer dan dat en misschien ook een voorbode op wat ons te wachten staat?
Ik ga even terug in de tijd. Toen we als Cryptosis startte, stuurden we platenlabels een demo, zonder daarbij onze naam te noemen, en toen kwamen we al snel met Century Media rond tafel. Het leek ons toen, vanwege COVID, niet het juiste moment het album uit te brengen. “Volgend jaar in maart zal het vast wel goed moeten zijn, dan brengen we het uit.” zeiden we. Dus we hadden Bionic Swarm al een jaar op de plank liggen, om te wachten tot corona voorbij was. En toen werd het maart 2021 en er was nog eigenlijk niets veranderd. Volgens mij was het zelfs nog slechter op dat moment. Dus we hadden echt een flinke achterstand qua promotie. We hebben toen een livestream van de albumreleaseshow gedaan.
… waarmee jullie veel aandacht genereerden.
Ja, het kwam zo uit en soms kreeg je een kans en dan moet je die gelijk aanpakken. Toen hadden we ter promotie een tour gepland, maar dat ging weer niet door vanwege corona. We hebben wel wat zomerfestivals in 2022 gedaan. En uiteindelijk zijn we pas aan het eind van … ja, eigenlijk begon de promotie van het album pas echt in november 2022. Dus dat is gewoon echt laat. Anderhalf jaar nadat het album uitkwam. Daardoor moesten we best wel lang strijden om weer een beetje in de picture te komen. Toen hebben we vlak daarna op 70.000 Tons of Metal gespeeld, waar we in contact met Steffen Kummerer van Obscura kwamen. En hij is toen onze band een beetje gaan volgen. Af en toe chatten we, via Instagram en zo, met elkaar. En op een gegeven moment vroeg hij of we niet mee wilden op tour met ons met Obscura en Cynic? En toen dachten we: “Ja, dat is wel een mooi moment.” Maar we hadden in principe al een heel oud product, zeg maar, om mee te nemen. We waren toen volop bezig met het schrijven van de songs voor een nieuwe plaat en realiseerden ons dat de stijl wel iets meer symfonisch was geworden.
Dus waarom niet één nummer vanuit de sessie voor het nieuwe album kiezen en dat vast opnemen? Laten we gewoon één nummer, waar wij ons zelf het beste bij voelen, opnemen. Dan kunnen we die ook in een livesetting een beetje proberen. En kunnen we ook meteen zien waar wij nog aandachtspunten hebben in het schrijven voor een nieuw plaat. Wat werkt live wel goed en wat niet? We konden op deze manier experimenteren. Dat nummer werd dus The Silent Call. We vonden één nummer wel een beetje karig om als digitale single uit te brengen. Als je op tour gaat, is het ook handig om een beetje wat verkoopwaar te hebben. Toen hebben we gekeken wat we nog toe konden voegen. We hadden nog een nummer (Master of Life) over van de Bionic Swarm-sessies, dat we niet op plaat hadden gezet. Ook hadden we in november van 2022 wat shows in Athene gedaan. Daar was zo’n goede respons vanuit het publiek. En toevallig hadden we daar opnamen van. Daar hebben we twee nummers van aan de EP toegevoegd zodat we voor mensen die de band echt een beetje volgen iets speciaals hadden. Toen hadden we een mooi product om op tour te gaan.
Je had met de EP wel een product waar je mensen iets mee kon bieden.
Ja, dat wij vonden ook. En als je toch op tour gaat en je weet dat je iets van 20 tot 25 shows in het vooruitzicht hebt, dan is het ook mooi om daar een nieuw vinyl, een limited edition of een nieuw shirtdesign voor te hebben. Je trekt daarmee toch weer mensen naar de merchandisestand. Want daar moet je het toch echt van hebben. Het is zo een beetje nog de enige manier tegenwoordig om wat geld te verdienen. Want tja, streaming … 0,003 cent per stream of zo levert natuurlijk niet echt iets op. Ja, als je een half miljoen streams hebt, heb je iets van 1500 euro. En daar moet je dan met drie personen van eten en huur betalen. Dat kan toch niet? Nee, dat gaat hem niet worden. Maar goed, dat is ook waarom ik altijd zeg: mensen ga naar shows. Koop de merchandise, koop de cd’s. Koop de fysieke spullen, want daar doe je een band over het algemeen het meeste plezier mee. En direct bij de band bestellen is nog het beste.
Het is een beetje zo gekomen. Ik heb mijzelf dit keer wat meer met het schrijven van de songs beziggehouden dan de vorige keer. Waar Bionic Swarm wat meer gitaar georiënteerd was … eigenlijk gewoon een aaneenschakeling van over-de-topriffs, snelheid en show-off, gaat dit allemaal iets meer terug naar de basis. Daarbij hebben we echt meer gekeken naar welke sfeer het oproept. Communiceert het het juiste verhaal, het verhaal dat we ook in de teksten willen vertellen? De gitaar heeft nog wel van die gekke dingetjes, maar af en toe biedt deze aanpak de kans om wat meer ruimte te geven aan bijvoorbeeld drums of een synth of een koor. Niet omdat ik het voor een deel zo zelf geschreven heb hoor, maar het is allemaal wat meer in balans of zo. Laurens en ik schrijven eigenlijk met z’n tweeën alle muziek. En we hadden van tevoren gezegd dat het dit keer, om het maar zo te zeggen, iets meer nummers zouden moeten worden. Met een wat mooiere melodie, wat herkenbaardere stukjes erin maar zonder het Cryptosis-geluid uit het oog te verliezen.
Daar zijn jullie absoluut in geslaagd. Dat verklaart wellicht ook de quote die in de biografie bij de promo zat: ‘The biggest lesson we learned was how to create songs that really come together as complete pieces, rather than just combining riffs’.
Ja, toch? Ik ben zelf heel erg fan van Klaus Schulze, Jean-Philippe Jarre, Massive Attack … wat meer de elektronische kant van de muziek. En omdat ik er wat meer mee bezig was, heb ik ook wat meer mijn vingerafdruk op de muziek kunnen drukken. Het is alsof er een wat extra laag aan de toch al volle sound is toegevoegd. Heel veel van die orkestraties zitten ook wel op Bionic Swarm, maar die zijn heel erg naar de achtergrond gemixt. Als je heel goed luistert, dan hoor je ook wel allemaal wat er gebeurt. Maar nu hebben we gewoon gezegd: “Fuck it. Dat is gewoon een extra onderdeel van de band. Dit moet gewoon net zo luid in de mix als de drums, als de zang, als de gitaar.” Zelf vind ik dat de gitaar iets te ver naar de achtergrond staat. De gitaar is net niet duidelijk genoeg aanwezig. Daar had wel iets bij gemogen, maar ja… voor de rest is het supermix. Ook daardoor klinkt Celestial Death nog bombastischer, nog grootser, nog dramatischer.
Dus als ik tegen jou zeg dat Cryptosis nog steeds aan het evolueren is wat muzikale oriëntatie betreft, dan beaam jij dat?
Ja, absoluut. Dat komt ook: iedereen van ons luistert ook heel andere muziek. We spelen nu al tien jaar in deze samenstelling met elkaar samen dit jaar. Marco is wat meer van de oude school, weet je wel? Motörhead, AC/DC …dat soort muziek vindt hij heel mooi. Maar ook progressieve dingen, zoals bijvoorbeeld Porcupine Tree. Laurens is meer van de old school gitaarmuziek, bijvoorbeeld Symphony X. En ik luister veel black metal, thrash maar ook heel veel elektronische muziek. Ja, als je dat samenvoegt, dan heb je gewoon een unieke vingerafdruk, zeg maar. Maar dat maakt ons ook meteen een beetje outsiders, want zijn we echt death metal? Nee. Zijn we echt thrash metal? Nee. Zijn we echt black? Nee. Progressief? Ook niet. Dus ja, we kunnen op al die festivals spelen, maar we zijn het allemaal niet. En dat is een vloek en een zegen tegelijkertijd. Er zullen genoeg mensen zijn die dat leuk vinden, maar er zullen er ook zijn die liever één duidelijke richting horen. Ja, maar dat kan gewoon niet als het om Cryptosis gaat. We hebben dat gewoon bij Bionic Swarm nog een beetje geprobeerd. Maar wij schrijven gewoon muziek. En het komt hoe het komt, weet je wel? Soms heeft Laurens een gitaarriff, die ik net iets te veel standaard vind. Dan stuurt Laurens hem op en ga ik ermee aan de gang. En dan zet ik er wat synthesizer dingetjes onder of zo. En dan in één keer lijkt het gewoon 180 graden gedraaid. Maar het is nog steeds wel diezelfde riff.
Zo moet het toch ook? Als jij het podium op gaat, moet je wel muziek kunnen spelen die vanuit je hart komt. En niet iets dat kunstmatig gezocht is. “Oh dit willen mensen horen.”
Nee, en er zijn al zoveel van die bands, niks ten nadele van hun hoor, die dat doen. Maar als ik naar een deathmetalband ga, dan ga ik liever naar Vader of naar Morbid Angel dan naar de zoveelste kopie van een band. Het klinkt allemaal wel goed, maar ik heb het allemaal al gehoord en beter. Het is net als spaghetti die je meerdere keren warm maakt. Ja, de eerste keer is het nog wel lekker, maar daarna wordt het… de smaak gaat er een beetje van af. Je raakt je interesse ervoor kwijt. En dat is niet wat we willen.
‘… with lyrics that draw a red line between the horrors of the present day and the limitless chaos of the future.’ staat er te lezen in de promo. Kan je ons meer vertellen van het concept van dit album?
We staan eigenlijk op dit moment als band aan het begin van een nieuw tijdperk. Hoe zou ik het noemen? Het technologische tijdperk. Concepten zoals AI en andere waren ooit futuristische thema’s, nu zijn ze werkelijkheid. En hoe lang is het nog maar gaande? Een jaar of tien, twintig, dertig? Eigenlijk zijn we nog maar net begonnen. We hebben nog niks gezien van wat er echt mogelijk is. En eigenlijk is het Celestial Death een beetje de vertaling, een interpretatie van ons.
Elk nummer is vanuit een persoon beschreven. Hoe hij zich voelt. Wat hij om zich heen ziet in de wereld. Het is wel futuristisch, zoals we het eerder ook altijd hadden. Echt scifi. Maar wat dichter bij jezelf. Bij je gevoel. En daarmee willen we eigenlijk de mensen die onze muziek luisteren erover na laten denken. Technologie is niet slecht. We werken ook heel veel met technologie: om onze muziek te promoten, om ons ding te maken, om efficiënter te werken. Maar het kan ook de andere kant op slaan. En dat is een beetje het speelveld waarin wij proberen om mensen een gevoel te geven. Denk hier eens over na. We zijn er niet op tegen, en niet echt op voor. Maar het is iets en het moet wel goed gebruikt worden. Het kan heel afhankelijk van de situatie of het moment zijn. Er zullen genoeg dingen zijn waarbij het prima is. Maar er zijn ook wel dingen waar iedereen wel zijn zorgen bij heeft. En daar gaat het in onze teksten om.
Het album werd wederom opgenomen in Studio Moon Music. Waarom was Utrecht een logische keuze? Hoelang duurde het in de studio om dit album op te nemen en te produceren naar jouw wens en als je er nu op terugkijkt, zou er dan iets zijn dat jij of de band zou hebben veranderd nu het klaar is?
Nou, Moon Music heeft eigenlijk in Roermond een grote studio. Daar wordt gewerkt door Olaf Skoring. Dat is een jongen hier bij ons uit Twente. Die komt hier oorspronkelijk vandaan, heeft hier ook heel lang gewerkt in Metropool maar woont nu in Utrecht en is daar een dependance begonnen. Maar we hebben alles in feite opgenomen in Enschede. We hebben hier een studio afgehuurd, maar Olaf heeft daar alles ‘geëngineerd’. De gitaar hebben wij wel in Roermond gedaan. Dus we zijn nooit in Utrecht geweest.
Geen probleem. Die studio in Roermond is echt een geweldige studio. De Dark Side of the Moon-bandrecorder staat daar. Ze hebben echt een hemels paradijs aan apparatuur. En Olaf is ook echt een hele goede engineer en kent de beste tricks. Hij is ook al heel lang met ons, hij is al tijden mee als geluidsman voor de liveshows. Dus hij kent ons supergoed, echt persoonlijk. Hij weet ook precies wat we kunnen en wat we niet kunnen op ons instrument. En hij weet gewoon even dat extra beetje eruit te halen.
We hebben dezelfde studio’s voor mix en master gebruikt dit keer als de vorige keer. Omdat we gewoon precies wisten wat we aan Frederik Folkare (die speelt de gitaar bij Hellbutcher en Unleashed) hebben. We hebben hem wel eens gesproken, gewoon ook face-to-face, over de muziek en zo. Dus ja, die heeft aan ons vorige album gewerkt en wij kunnen gewoon goed met hem samenwerken. Hij weet heel goed hoe je een bepaalde atmosfeer mixt. En ja, dat mis ik toch een beetje elders in Europa. En ook de man van de master, Tony Linker, is goed in wat hij doet. Deze heren werken met de grootste acts die er in de metal zijn. Ze werken met alle headliners van festivals als Graspop Metal Meeting, Wacken Open Air, Hellfest. Als je daar je materiaal neerlegt, dan weet je gewoon zeker dat het in goede handen is. En dat is heel fijn, want je wil uiteindelijk toch wel het maximale eruit halen.
Jullie eerste contract als Cryptosis was meteen bij een grote naam in de metal scene: Century Media Records. Jullie zijn één van de weinige Nederlandse acts bij hen. Wat heeft het jullie gebracht bij een grote maatschappij onder de aandacht te komen?
Vroeger zaten we bij wat kleinere labeltjes. Mensen die net als wij vanuit passie iets in de muziek opzetten. Die deden heel goed werk, maar als je alleen bent, dan kun je maar zoveel doen. En nu werk je gewoon met een multinational. Century Media is ook onderdeel van Sony Music. Ze zitten ook in hetzelfde kantoor in Berlijn. Wij gingen van vijf interviews voor een album in één keer naar 75, naar 100. Dat is al een verschil dat je gelijk merkt. De distributie was eigenlijk altijd wel goed geregeld, maar die is nu super. Dus het is allemaal … zeg het maar zo: je doet gewoon mee met de grote jongens. Zo moet je het eigenlijk zien. Het is mooi dat je als klein bandje, boertjes uit Oost-Nederland, daartussen kunt komen.
Maar dat betekent niet dat je niet meer hoeft te strijden. Je hebt doelen met je band, en het is niet zo dat je op je lauweren kunt rusten. Dat alles vanzelf goed komt omdat je bij een groot label zit. Dat is niet hoe het werkt. Het blijft hard werken. Het is niet een kwestie van: we zijn binnen en klaar. Lekker met z’n drieën op de sofa zitten en dan komt het wel. Wij zien het juist meer als extra motivatie. We werken al heel lang aan deze band en dat dat dan nu erkend wordt door zo’n grote speler geeft extra motivatie om nu nog harder aan de slag te gaan met tracks. Dat is eigenlijk een beetje wat het voor ons heeft gedaan. We hebben nu gewoon echt een heel goed team om ons heen. Vanuit Century Media, vanuit Niels van Oktober Promotions … iedereen doet heel goed werk voor ons nu. En dat zijn gewoon dingen die, als je daar niet binnen bent, zelf achteraan moet. Of je moet er zelf dag en nacht mee bezig zijn. Metal levert financieel niet genoeg op van te leven, dus dan moet je het altijd een beetje in de avonduren doen. Waar iemand anders met zijn vriendin op de bank Netflix kijkt, zijn wij hiermee bezig.
Ik heb begrepen dat jij bijvoorbeeld ook nog gewoon een eigen bedrijf hebt. Ik neem aan dat je dat doet om goed te kunnen leven? Of is het ook een extra creatieve uitdaging, omdat het leven is meer dan alleen maar muzikant zijn. Kan je daar iets over zeggen?
Ja, ik doe freelance grafisch design. Eigenlijk in de Amerikaanse zin: branding voor bedrijven, commercieel en alles wat ertussen zit. Ook socialmediacampagnes. Dat is een soort van passie die een beetje uit de hand is gelopen. Ik heb dat in loondienst gedaan een paar jaar, maar dat geeft me te weinig flexibiliteit voor toeren en zo. Dus op een gegeven moment ben ik daar freelance mee begonnen. Dat was een jaar of zeven geleden. En dat is wat ik ernaast doe. Dus ik kan zoals nu een interview doen om elf uur ’s ochtends, zonder dat ik iets moet regelen om het te kunnen plannen. Als ik op toer wil, hoef ik niemand vrij te vragen. Dan neem ik mijn laptop mee. En wanneer die andere jongens feesten, dan zit ik achter de laptop om bepaalde klussen te doen. Dat geeft me die flexibiliteit en dat is waar ik daar echt actief voor gekozen heb. En Marco ook. Die doet sessiewerk. Ook wel bij grotere bands: Pestilence, Flotsam and Jetsam, maar die geeft ook drumles. Ik geloof zo’n zestig leerlingen die doordeweeks bij hem langskomen in zijn drumstudio.
Dus ja, je moet een beetje creatief zijn om in de muziek te kunnen werken. Als je op toer gaat, verdien je natuurlijk wel wat. Maar ja, je gaat één keer per jaar op toer. Misschien twee keer per jaar. Dus die andere acht maanden, moet je wel inkomsten hebben. En wat veel mensen ook wel vergeten, is dat als je in een band speelt en op een wat hoger niveau komt, dan moet er ook echt flink serieus geïnvesteerd worden. En soms ook vanuit privéfondsen. Dus dan is het ook wel prettig als je wat geld achter de hand hebt. Als het nodig is dat je dat gelijk kunt doen.
Wat gebeurt er met Cryptosis als er een nieuw album aankomt. Opnamen zijn gedaan en dan is het wachten totdat de plaat uitkomt. Dan gaat het promotiecircus lopen. Het album gaat straks komen. Wat doet dat met jullie? Wat betekent dat voor je tijd? Wat verlangt het van jullie?
Op dit moment is het eigenlijk gewoon een fulltimebaan, die je ernaast hebt. Zodra je uit de studio komt, kun je even relaxen. Dan wordt het album gemixt en hoef je eigenlijk alleen maar via de computer wat feedback te geven. Je discussieert wat met elkaar, je luistert het gewoon heel veel in de auto, op je mobiel en thuis op goede speakers. Om maar van verschillende kanten goed te horen hoe het uiteindelijk resultaat zal worden. Dan heb je denk ik een maand of twee of drie en heb je vrijheid.
Maar dan begint het. Voordat dit hele spektakel met interviews zo begint, moet je al videoclips maken. Je moet een concept bedenken. Ik regisseer ook al die video’s zelf. Dus dat begint eigenlijk al vooraan. Dan heb je een aantal clips op te nemen. Daarna begin je met interviews. Zoals het nu (begin februari 2025) het geval is. Dan zit je ongeveer een week of zes, zeven voor de albumrelease. En dan moet je ook vooruitkijken naar de albumreleaseshow. Die hebben we in Enschede. Dan pakken we altijd met het nodige spektakel uit, met een hele grote productie. Vorige keer hadden we echt mega gigantische LED-schermen op het podium, dit keer gaan we waarschijnlijk iets met vuur doen. Dat wordt echt moddervet. Daarna is het de bedoeling om op tour te gaan. We hebben een Europese tour in mei en juni. In juli gaan we naar Zuid-Amerika. Dan komen we terug en doen we even rustig aan voor één maand. En in september, oktober, november hebben we van die mini-tours gepland. Dan gaan we naar Spanje, Portugal. Bulgarije, Zweden, Denemarken. Misschien Noord-Amerika. Als je een jaar of twee jaar verder bent, dan moet je weer in de studio voor wat nieuws idealiter. Wij pakken het vaak iets rustiger aan omdat we gemerkt hebben dat op tour muziek schrijven niet echt werkt voor ons. Je denkt over dingen na en je spreekt met andere artiesten en hoort zo andere invalshoeken. Het is meer een soort van vooronderzoek. Je oriënteert je op dingen en krijgt nieuwe impulsen. Als je op tour bent, dan ga je misschien naar een museum waar je niet zo snel zou komen en daar haal je ideeën uit. Online haal ik zelf veel dingen weg: nieuwsberichten, research wat gedaan wordt. Dat soort zaken. Dat is zo’n beetje de hele cyclus.
Heb je ons live gezien en mis jij een tweede gitarist?
Ik heb jullie, denk ik, drie of vier keer live gezien. En ik mis die tweede gitarist helemaal niet. Op het album hoor je soms wel ergens een tweede gitaarlijn erachter lopen, maar ik mis dat niet live.
Als je een extra bandlid toevoegt, dan verandert ook de dynamiek van de groep. Met drie mensen op tour is ook efficiënt. Als er wel een keer geld is, dan is het ook substantieel iets meer dan als je met vier moet delen. Het is ook makkelijker om in tours binnen te komen. Want drie punks in een nightliner, dat is nog wel een keer vrij. Vier wordt al wat lastiger. Daar hebben we dan vaak voordeel.
Wij schrijven de muziek ook eigenlijk echt zo dat je geen tweede gitaar nodig hebt. Links en rechts een keer onder een solootje zit er misschien een extra lijntje. Maar we hebben voornamelijk, zeg 95% van het album, zo ingericht dat het live ook echt reproduceerbaar is door één gitarist. Zelf speel ik ook stereo, met bas, waarbij ik op het ene kanaal echt een basgitaar geluid heb. Maar de andere kant … op het podium heb ik een soort pedaal, die emuleert dat er een soort orkest gespeeld wordt, maar die tonen speel ik met mijn basgitaar. Dus eigenlijk heb ik al een hele brede sound. En dan heeft Laurens ook stereo nog, die dan links en rechts ernaast staan. Dus ja, er komt al heel veel van het podium af, waardoor je dat ook niet echt nog een gitarist nodig hebt. Zo lossen wij dat een beetje op.
We krijgen ook weleens bekende sessiejongens hier in Nederland die ons opbellen en die vragen dan naar het nieuwe album en vragen of ze niet meekunnen op tour als tweede gitarist. Het voelt soms ook wel als een eer, want sommige jongens hebben wel een gruwelijk cv. We waarderen het heel erg, maar we zien niet echt het voordeel van een tweede gitarist in.
Het voelt een beetje als een inbreuk op jullie onderlinge dynamiek?
Zeker. Je bent al heel lang met elkaar op pad. Als je ook één van ons daar uit gaat halen, bijvoorbeeld omdat iemand zou stoppen, dan krijg je ook een heel andere band. Wij met z’n drieën zijn uniek. Wij zijn de drie outsiders in de metalscene. En als je daar een vierde bij zet, dan is alle magie weg, denk ik. We doen altijd dingen die anders zijn dan de andere. En als we iets met twee gitaristen doen, dan gaan we in zo’n standaard metalbandopstelling. Het is niet echt nodig. Pantera waren feitelijk ook maar met drie muzikanten. En Nirvana, Motörhead en Rush. Zo kun je er nog veel meer opnoemen. Wij zien dat niet echt als noodzakelijk.
De tijd is ongenadig voor ons, Frank. Zoom gaat dit gesprek zo beëindigen. Is er nog iets wat jij tot slot wil toevoegen?
Niets anders dan dat ik velen op onze release show in Enschede (op 29 maart 2025) hoop te zien. We gaan er een feestje van maken. En jij bedankt; dit was een mooi, open gesprek. Tot in Enschede!
Links: