Vlak na het uitkomen van het nieuwe album van Baldrs Draumar, Magnus, benaderde ik de band met de vraag of ze geïnteresseerd waren in een interview. Daar hadden ze wel oren naar en we probeerden tot een afspraak te komen. Het plan was aanvankelijk om af te reizen naar onze gezamenlijke geboortegrond om de band live te spreken, Een zeker virus, overgewaaid uit China, gooide echter roet in het eten. Gelukkig wisten we elkaar via de digitale weg te vinden en onderstaand interview is middels beeldbellen tot stand gekomen. Zanger Wyldrazer en bassist Skimerswurd fungeren als spreekbuis voor Baldrs Draumar. Gemoedelijk gezeten op een bankje bij één van de heren thuis beantwoorden ze enthousiast de vragen.
Goedenavond. Hoe gaat het?
Het gaat best.
Mooi. Wat merken jullie van alle Covid-19-maatregelen?
Tja… dat is kut! Geen optredens. Ons tourschema is op dit moment nul.
Hebben jullie veel af moeten zeggen?
We hadden behoorlijk wat optredens staan. Ook in het buitenland: België, Duitsland en Frankrijk. Denk aan Wolfszeit, Wacken Winter Nights, Into The Grave en veel meer. Alles is gecanceld. Het eerstvolgende geplande optreden is eind september in Duitsland, maar het is op dit moment (4 mei, n.v.d.r.) nog maar de vraag of dat doorgaat. We hadden veel optredens staan om ons nieuwe album Magnus te promoten, maar daar is dus nog niet veel van gekomen.
(Wyldrazer houdt iets in beeld omhoog wat lijkt op de vinyl versie van het album Magnus. Het blijkt echter om een stripboek te gaan.)
Kijk, dit is het hele verhaal van Magnus in stripboekvorm. Skelte Siwerus Braaksma heeft dit gemaakt. We kunnen hem bij optredens nu natuurlijk niet verkopen, maar via de site hebben we een online shop. Daar kan je hem wel gewoon bestellen.
Oefenen jullie wel in deze periode?
Omdat wij heel dicht bij elkaar wonen, komen we weleens samen om muziek te maken. We werken ook allebei in de zorg en hebben samen besloten om daarmee door te gaan. Maar de echte oefensessies, die we gezamenlijk als band zijnde doen, liggen nu stil. Alhoewel, we schrijven nu wel veel meer muziek. Dat proces gaat wel door. 2021 Kan daarmee een heel interessant jaar worden. Iedereen duikt weer zijn muziekkamer in om nieuw spul te schrijven. Zo doen wij dat in ieder geval wel momenteel. We nemen wat video’s op met ideeën en zoeken de beste daarvan uit. Dat werken we uit tot een aantal concepten en die nemen we vervolgens op als preproductie.
Eind vorig jaar kwam jullie nieuwste wapenfeit Magnus uit. Wat zijn de eerste reacties?
Die zijn lovend. De meeste recensies zijn positief, ook al verstaan de recensenten geen kut van onze teksten, haha. We horen vaak dat we een unieke sound behouden en dat je hoort dat naast het metalwerk ook het akoestische werk goed tot zijn recht komt. Wij hebben als artiesten invloeden uit beide hoeken en op dit album komt dat helemaal samen.
Sfjoerspuier zorgt in het muzikale proces voor balans tussen die twee uitersten. Hij doet al onze opnames en heeft vaak een nuchtere en logische kijk op het muzikale proces. Zo is Magnus een hele mooie combinatie geworden van metal, verweven met flarden akoestisch werk. Persoonlijk vind ik, Wyldrazer, dat erg mooi. Ik vind het mooi dat ik op dit album mijn cleane zang kan combineren met grunts en screams. Dat zien we in de recensies ook terug. De meerstemmigheid, iets wat we voor het eerst op dit metalalbum doen, wordt ook erg gewaardeerd.
Na onze akoestische plaat (Fan Fryslans Ferline, n.v.d.r.) kwamen we er achter dat we ook meerstemmige passages konden zingen en dat dit paste in de muziek die we voor ogen hadden. Je wil natuurlijk dat je muziek goed ontvangen wordt en wij hebben altijd wel ons eigen ding gedaan: we zijn als metalband de akoestische muziek ingedoken. Daar vonden mensen natuurlijk iets van. Gelukkig vond ons publiek dat ook te gek. Maar om als metalband, na een akoestische plaat, je status te behouden… Dan moet je natuurlijk wel iets laten zien. We wilden nu weer de beuk erin gooien en hebben ook het idee dat dit met Magnus wel is gelukt! Het akoestische uitstapje op ons vorige album was een leerproces, zo zien we dat tenminste. De dingen die je oppikt, neem je ook weer mee naar de volgende metalplaat en zo verleg je grenzen. Zaken als meerstemmigheid en de balans tussen nummers bijvoorbeeld. Die neem je mee en we proberen onszelf als muzikant sowieso te evalueren en ontwikkelen.
Wie schrijft er binnen Baldrs Draumar? Is dat een gezamenlijk proces of gebeurt het individueel?
Het is zeker een gezamenlijk proces, ieder draagt zijn eigen steentje bij. Als het op de metalmuziek aankomt, is dat vooral het pakkie ‘an van deze man (wijst op Skimerswurd). Voor de akoestische passages werken wij tweeën meer samen. Als wij die basis af hebben dan wordt er tijdens een oefensessie een Baldrs Draumar nummer van gemaakt. Wij leggen zeg maar een concept neer, noem het een fundament voor een nummer. Als Fjoerspuier en Tongerfûst het daarna onder handen nemen wordt het een echt nummer van ons samen en in onze stijl.
Hadden jullie uit het verleden nog wat flarden van ideeën of is alle muziek recent ontstaan?
Je moet het zo zien: voor elk album hebben we veel muziek. Maar we gebruiken alleen die stukken die op dat moment het beste bij dat album en het concept horen. Er zijn dus veel ideeën over die we tot nu toe niet hebben gebruikt op een album. Daar zitten best goede nummers bij, maar als ze niet bij het concept passen dan vallen ze af. Soms kan je op zo’n nummer de tekst niet goed kwijt of past het qua intentie niet helemaal goed. Op een gegeven moment moet je ook zeggen: nu is het af, dit is Magnus. Sommige ideeën hebben we wel bewaard ondanks dat ze niet op dit album staan.
En hoe zit dat met de teksten, wie schrijft die?
Ik (Wyldrazer) schrijf deze samen met onze drummer.
Verklaar de titel eens? Er zit vast weer een mooi verhaal achter.
(Skimerswurd kijkt opzij en vervalt in zijn moerstaal:) “Dat moatte jo efkes fertellen.” Nou, het is een sage die gaat over Magnus Forteman. In ons stripboek staat het hele verhaal. Wij schrijven vaak in conceptalbums. We stuiten soms op een sage of mythe uit de Friese geschiedenis en die diepen we dan helemaal uit. In een stuk of negen nummers maken we het verhaal toegankelijk voor iedereen die dit stukje geschiedenis niet kent.
Magnus is een sage die handelt over de Friese strijder/aanvoerder Magnus, in, om en nabij, het jaar 800 (747-814). Karel de Grote, aanvoerder van de Franken, verliest de stad Rome door edellieden die in opstand komen tegen diens broer (Paus Leo de derde). De edellieden steken zijn ogen er uit en proberen dit ook te doen met zijn tong. Paus Leo de derde weet Karel de Grote te bereiken en die heeft vervolgens een groot probleem. Wie is namelijk zo strijdlustig en vernuftig om Rome weer in te nemen? Uiteindelijk komt hij uit bij de Friezen, onder leiding van de Fries Magnus Forteman. Hij slaagt er in Rome in te nemen. Het hele verhaal wat daaraan vooraf gaat, dat is waar het album over gaat. We hebben geprobeerd met dit album een nieuwe held voor Friesland te creëren. In een tijd waar iedereen Redbad en Grutte Pier inmiddels wel kent is dit een mooie aanvulling.
Het is een vrij onbekend verhaal en de bronnen zijn niet heel toegankelijk. Wij hebben de mooiste en beste elementen uit de sage verwerkt. Het verhaal heeft een voorwoord gekregen door dr. Han Nijdam van de Fryske Academie. Hij heeft ons uitgebreid geholpen om het verhaal een historisch perspectief te geven. We hebben ook taalkundigen ingeschakeld omdat we oud-Fries gebruiken. Een titel als Of Slogma Tha Saxum is niet hedendaags Fries en dient natuurlijk wel correct uitgesproken te worden. Daar moesten we ons helemaal in verdiepen en als zanger vond ik dat natuurlijk rete-interessant.
Ik snapte soms geen komma van jullie teksten, maar dit verklaart voor mij een hoop.
Nou, dat is dan toch mooi, haha.
Is er ook ruimte voor fictie of moet alles ook echt kloppen?
Er is wel ruimte voor fictie. Of beter gezegd: voor interpretatie binnen bepaalde kaders. Je kunt het zo breed maken als je wil. Wij zijn natuurlijk trots op onze roots en rijke historie en je wil natuurlijk dat dit op een album naar voren komt. In folkmuziek zie je ook vaak dat er elementen in zitten waar je trots op bent en waar je je mee kunt identificeren. Daar gaat het ons ook om en dit is de versie waar wij ons mee kunnen identificeren en waarvan we weten dat een grote groep mensen dat ook zal doen. Vooral als ze het verhaal ook horen én kunnen zien door middel van de graphic novel. Dat geldt ook voor niet-Friezen natuurlijk. Dan nog kan je kennis maken met een volk en haar strijd om vrijheid te kunnen behouden. Dat is de kern van het verhaal ook. Het gevoel van vrijheid, jezelf mogen uiten in je eigen taal en je verbonden voelen met de mensen om je heen. Dat is waar het allemaal om draait.
Ongewild is dit natuurlijk heel actueel.
(Na een korte stilte) Absoluut!!
Mooie clip voor Toh Alden Fahne is er gemaakt. Veel figuranten. Waar heb je die vandaan?
We hebben een oproep op Facebook gezet en daar kwamen zo’n honderd lui op af. Om dat allemaal in goede banen te leiden was nog best een uitdaging. Gelukkig hadden we een goede samenwerking met Zeb Bulthuis (Zebdos), die onze clip heeft geschoten. Samen met hem hebben we een vakkundig plan bedacht: hoe gaan we dit doen qua choreografie, welke shots willen we precies hebben, hoe geven we dit vorm enz. Wij hadden zelf wel een idee van wat er moest gebeuren en hoe wij wilden dat het er uit ging zien. Het scheelde dat we met goede mensen en de juiste figuranten konden werken. Er meldden zich een paar re-enactmentgroepen aan waaronder The Ulveskare, The Bloodaxes of Cweorth en acteurs van het theaterstuk over Redbad. Daarnaast waren er nog paarden die het plaatje compleet maakten: Signe of Horses, Nynke Veenstra en The riders Of The North hebben fantastisch werk geleverd op dit gebied. Al deze mensen waren dus goed op elkaar ingespeeld. Voor hen is het heel natuurlijk om te acteren. Al deze zaken verliepen soepel en dat scheelde enorm in tijd.
En de kostuums en attributen, hoe kwamen jullie daar aan?
In de oproep stond dat als je mee wilde doen, je over de juiste kleding moest beschikken. We gaven aan in welke eeuw het verhaal zich afspeelt en lieten wat kledingstukken/voorbeelden zien. De meeste mensen stuurden een foto mee waarop ze in kostuum stonden. We konden dus op basis daarvan de juiste mensen verwelkomen om mee te doen.
De teksten van Baldrs Draumar zijn in het Fries. Denken jullie niet dat er een groter publiek aan te boren is als jullie in het Nederlands of Engels zingen? Je wil de boodschap toch naar een groter publiek overbrengen?
Dat denk ik juist niet! De boodschap komt het beste over als je die brengt in een taal waarin je je thuis voelt. Als die intentie maar klopt dan zit het goed. Wij treden regelmatig op in Ierland en daar zie je veel groepen die in het Gaelic zingen. Daar verstaan wij geen bal van maar als muzikant (en vrijheidsstrijder) spreekt het je aan. Wij stellen onze cultuur ergens boven maar dit is hoe wij het het beste tot leven kunnen brengen voor de mensen. En we zijn altijd bereid om het toe te lichten. Voor ons zou de muziek minder tot zijn recht komen als we een andere taal zouden gebruiken. We zijn ooit wel begonnen met Engelse teksten: je moet ergens beginnen. In 2011 hebben we Forfedres Fortellinger uitgebracht met Engelse teksten. Als je, zoals wij, in de folkmetalhoek zit dan zie je dat veel bands zich uiten in hun eigen taal. We dachten toen: waarom zouden wij dat niet doen? Onze Friese cultuur is net zo rijk, waarom zou je dan de wereldliteratuur bezingen terwijl je ook je eigen geschiedenis, waar je trots op mag zijn, kunt brengen?
Is er een songtekst uit jullie oeuvre die het dichtst bij jezelf staat?
Ik vind persoonlijk Of Slogma Tha Saxum de beste. De tekst kwam tot stand door een samenwerking tussen Tongerfûst en mij, Wyldrazer. We hebben elkaar heel erg gevonden in dit nummer. Wat ik zo interessant vind is dat hij, als leraar geschiedenis, met die oude Friese teksten aan kwam. Dat zijn bestaande teksten waarin o.a. de Friese privileges worden beschreven. Ik vond het heel interessant om me daar in te verdiepen en dat tot leven te laten komen. In het begin wist ik ook niet precies wat het betekende. Ik had de vertaling ervoor nodig. Toch voelde ik de intenties van de teksten direct toen ik ermee begon. Verder vind ik Upstallesbâm ook een persoonlijk hoogtepunt. Ik kan daar alles kwijt op het gebied van zang: clean, grunt en zang, ik doe daar alle stijlen. Als zanger komt op dit nummer alles op zijn hoogtepunt. Dit zijn mijn twee favorietjes.
Jullie hebben geen label. Een bewuste keuze?
Nee, we doen alles zelf en dat is bewust. We hebben in de loop der jaren wel aanbiedingen gehad maar dan schiet je er toch bij in. En vanwege het behoud van onze vrijheid zijn we er niet op ingegaan. Wij willen zelf bepalen waar we over schrijven, zonder dat dit proces van buitenaf wordt beïnvloed. Wij schrijven over zaken waar wij ons mee verbonden voelen. Met optredens is het net zo. We hebben allemaal een baan naast de band. Op deze manier kunnen we alles met elkaar op de goede manier doen. Tot nu toe hebben we nog geen aanbieding gehad waarvan we zo onder de indruk waren dat we ermee akkoord zijn gegaan. Nog niet althans, wie weet…. We willen wel kunnen schrijven vanuit ons eigen gevoel en zonder dat er druk op staat. Die vrijheid is voor ons belangrijker dan bij een label zitten. Totdat er een goed aanbod komt, blijven we lekker zelfstandig. Dat gaat ons prima af!
Vrijheid is wel een dingetje voor jullie hè?
Ja, daar is dat woord weer. Haha. Het is absoluut belangrijk voor ons!
Sinds 2011 hebben jullie geen toetsenist meer (Schaduwlied is er niet meer bij). Ooit gedacht aan een vervanger of tweede gitarist voor een voller (live)geluid?
We hebben ooit twee gitaristen en een toetsenist in de band gehad. In het begin zaten we met zes man in de band. Met zes man heb je ook zes meningen…. En wij hebben sterke meningen. We zijn nu nog met zijn vieren. Vier sterke persoonlijkheden die allemaal iets vinden en op deze manier gaat dat gewoon erg goed. Vanaf onze pubertijd zijn we al vrienden. Muziek behelsde toen ons leven al. We zijn dus een hechte groep en zo´n goed werkend ecosysteem moet je niet willen ontwrichten. Wij voelen elkaar blindelings aan. Je moet elkaar kunnen sturen en op tijd de teugels los kunnen laten. De taakverdeling binnen de band is gewoon goed: we hebben een paar tekstschrijvers en een paar schrijvers voor de muziek. Onze gitarist is erg kundig en weet veel van het opnameproces af. Hij weet soms net de juiste snaar (haha) te raken met zijn inzicht en kan het ingewikkelde proces in goede banen leiden. Vergeet ook niet dat onze drummer een geschiedkundige is: hij heeft voor ons op dit gebied ook de vlam aangewakkerd. We zijn ooit begonnen met teksten over de Noorse mythologie. Hij was het die met het idee kwam om de Friese historie te integreren in onze muziek. De Noorse mythologie is heel breed en leefde ook in onze zeekust voort maar het had net een andere benaming. Zo hebben we allemaal onze eigen interesses en kwaliteiten binnen de band.
Volgens mij doen jullie veel op intuïtie.
Ja, daar heb je wel gelijk in. Soms lopen de dingen zoals ze gaan en volgen we ons gevoel.
Baldrs Draumar mocht, op uitnodiging van de organisatie, spelen op Helgoland tijdens een Friese bijeenkomst. Hoe beviel dat? Jullie mochten zelfs een keer terugkomen maar toen ging er geen cameraploeg mee?
Over de meeting zelf: het mooie was dat er Friezen uit verschillende streken kwamen om elkaar te ontmoeten. Wij als Westerlauwers Friezen ontmoetten mensen uit Denemarken en Noord-Duitsland die ook Fries zijn en allemaal een ander soort Fries spreken. Dat was de kern. Toen we daar voor het eerst kwamen, kregen we ook de geschiedenis en verhalen mee van de verschillend Friezen en kwamen we er achter dat Helgoland net zoals vroeger nu nog steeds mensen met elkaar kan verbinden.
De bijnaam van Helgoland is Forsite’s troon en Forsite is de zoon van Baldr. We zijn ons daar wat meer in gaan verdiepen en dat boorde weer een creatief proces aan. We mochten daar dus ook optreden om ons Friesland te vertegenwoordigen en we gingen er zonder verwachtingen in. Toen we die zaal binnenkwamen… Nou ja, de gemiddelde leeftijd lag hoger dan verwacht. Dat was wel even een dingetje. We hebben daarna gezegd dat als we ooit een keer terugkomen we een paar bussen met jongeren mee zouden nemen zodat we er een actief feestje van konden maken. Die kans hebben we gekregen en dat is ook gebeurd. We hebben een gedeelte van de organisatie op ons genomen en hebben drie bussen met jongeren meegenomen.
De crew van Vice die ons op onze eerste reis heeft gevolgd kon qua planning de tweede keer helaas niet mee. Dat was jammer maar niets aan te doen. De eerste reis komt misschien wat stoffig over in de documentaire omdat er veel oude mensen naar ons optreden kwamen, maar ze vonden het allemaal geweldig en begonnen op het einde zelfs te dansen. De mensen die er waren zaten ook een beetje vastgeroest en ze waren verandering niet gewend. Deze meetings worden ook door de oudere generatie in stand gehouden. Toen wij daar waren zagen we een belangrijk stuk cultuur maar ook nog veel meer mogelijkheden en kansen voor jongeren om daar heen te gaan en die te ontdekken. Het afgelopen jaar hebben we dit met allerlei jongeren opnieuw vorm mogen geven. Het is een prachtige locatie en het is jammer dat het zo stoffig overkomt. Er zijn zoveel mogelijkheden. In onze ogen wordt dat niet optimaal benut. Niets ten nadele van de organisatie maar wij wilden juist alle doelgroepen aanspreken. Wij hebben geprobeerd er een frisse wind doorheen te laten gaan. Dat is met de laatste reis zeker gelukt!
Baldrs Draumar werd in 2009 opgericht. Jullie gaan dus ruim tien jaar mee. Heeft de band je gebracht wat je ervan hoopte? Wat waren in het afgelopen decennium de hoogte- en dieptepunten?
Wij hebben nooit echt verwachtingen gehad. We hebben gewoon geprobeerd zoveel mogelijk uit ons hobby te halen. Weet je wat het is? We zijn als vrienden begonnen met het maken van muziek. We waren toen een jaar of zestien/zeventien. Vriendschappen komen en gaan in het leven. Deze band heeft ons bij elkaar gehouden en de vriendschap hechter gemaakt. Dat geldt niet alleen voor de bandleden, maar ook voor de mensen er omheen: onze fans, crewleden en andere geïnteresseerden. Dat geeft ons een warm gevoel en heeft ons meer gebracht dan we ooit hadden kunnen denken. Onze muziek heeft mensen echt verbroederd. En we hebben mensen bewust gemaakt van hun afkomst. Veel mensen die naar onze optredens komen of onze muziek beluisteren geven aan dat ze niets wisten van de geschiedenis van Friesland totdat zij het van ons hoorden. Het feit dat je iets losmaakt bij mensen vind ik juist zo mooi. dat is niet alleen bij Friezen maar ook in andere landen waar we optreden. We krijgen vaak te horen dat onze muziek voor identificatie zorgt. En als je dat doet dan bereik je iets wat veel groter is dan ik van tevoren ooit had kunnen verwachten.
Het is lastig twee hoogtepunten uit tien jaar vol fantastische ervaringen te pikken. We hebben talloze geniale optredens gedaan, groot en klein, platen uitgebracht en ga zo maar door. In die zin is onze jongensdroom uitgekomen. Elk optreden of elke tour waar we met elkaar heen gaan is voor ons een hoogtepunt. We kennen elkaar als bandleden door en door. Juist omdat je met elkaar door de jaren heen heel veel meemaakt. Het besef dat, wat er ook gebeurt, deze mannen er voor mij staan, dat is altijd een heel sterk gevoel. We zijn ook nog lang niet klaar met Baldrs Draumar. Er zijn nog zoveel mythes en sagen die bezongen moeten worden. Nu we de goede mensen op ons pad hebben, leren wij ook nog zoveel van onze eigen geschiedenis. We zijn nu ook alweer bezig met het ontdekken van dingen voor volgend werk.
Hawwe jo lêste wurden?
Tja, wat zal ik zeggen. Bedankt voor de support de afgelopen tien jaar! Van de bands waar we mee zijn opgegroeid is bijna niets meer over maar wij zijn er nog. Dankzij jullie, onze fans. We vinden het super tof dat iedereen ons al tien jaar steunt. We kijken er naar uit al onze fans weer te zien als deze rotsituatie achter de rug is en laten ons er zeker niet door kisten. Tot snel en LEAVER DEA AS SLAEF!
Links: