In de aankomende maanden zal Anneke van Giersbergen haar meeslepend stemgeluid laten horen in een aantal kerken in Nederland. Het lijkt moeilijk enig kwaad te vinden in deze … Goes To Church-reeks waarin het gevoel van de kerk als gebouw een belangrijke rol speelt. Maar dat blijkt toch buiten de waard – in dit geval de parochianen van de Domicanenkerk te Zwolle – gerekend. Voor hen was Anneke alleen welkom als zij aan een aantal aanvullende voorwaarden zou voldoen. Zo werd zij voor de keuze gesteld om of twee dagen in het klooster te verblijven of drie spirituals in te studeren. Anneke hield de eer volledig aan zichzelf door mee te delen open te staan voor een bezoek aan het klooster, maar niet in te kunnen stemmen met het dwingende karakter van de voorwaarden. De stellingname van de parochianen en uiteindelijk de kerk deed (ook bij de lezers van Zware Metalen) de nodige wenkbrauwen fronsen: natuurlijk staat het elke kerkgemeenschap vrij te bepalen welke evenementen zij in haar kerk wil hebben, maar om nu juist de aimabele Anneke van Giersbergen als verpersoonlijking van het kwaad te zien? Omdat ze tatoeages en een metalverleden heeft!? Nog voor het nieuws over de Dominicanenkerk naar buiten kwam sprak Zware Metalen de zangeres over Goes To Church, maar ook over haar band VUUR, het ondernemerschap en … Kate Bush! Hieronder lees je het interview met een vrouw die, naar nog maar eens blijkt, alleen de eerste twee letters van haar naam gemeen heeft met de antichrist.
Ha Anneke, om maar met de deur in huis te vallen: Je gaat naar de kerk! Hoe is die reeks optredens tot stand gekomen? Goes To Church is een concept van Loud Noise Productions begrijp ik?
Dat klopt. Zij maken een serie, waarin zij een artiest laten spelen in de bijzondere omgeving die een kerk toch is. Ik ben de eerste act en dan nog gelijk met een aantal shows achter elkaar! Dat concept heet dus “huhuh Goes To Church” en in dit geval ben ik de “huhuh”. Loud Noise heeft echter nog een aantal andere bands op stapel staan. Heel erg leuk bedacht, want zo kun je naar een artiest of een band gaan kijken – akoestisch of semi-akoestisch – in een ongelooflijk mooie en inspirerende omgeving. Ik heb wel vaker in een kerkje of zelfs grote kerk gespeeld voor bepaalde aangelegenheden als een huwelijk of zelfs een optreden, maar om een hele tour te doen is superleuk.
Het is een intieme setting. Daarin kun je natuurlijk heel goed zien wat je liedjes met mensen doen. Die emoties heb ik vorig jaar zelf kunnen zien bij je theatershow Inchecken. Zie je deze zelf ook of sluit je je er juist vanaf?
Ik sluit me er zeker niet van af. Juist niet! Dat is nu net zo mooi aan het spelen in een intieme setting met liedjes die totaal tot hun recht komen als je ze op zo’n manier speelt. Ik vind het heel bijzonder wat dat doet met een zaal en met de mensen, ook met mezelf. Wanneer je bijvoorbeeld een metalsong helemaal ombouwt tot een akoestisch lied, hoor je soms ineens waar de tekst overgaat of hoe goed de melodieën zijn. Als je datzelfde nummer in een bandvorm hoort, dan krijg je weer andere dingen mee zoals de energie ervan. Je kunt er gewoon andere dingen in kwijt. Het blijft me altijd verbazen hoe gaaf het is om op zo’n intieme manier te spelen en iets over te brengen
Dus als er iemand in het publiek een traantje wegpinkt dan is er een kans dat je dat ziet?
Dat zie ik eigenlijk altijd. Ik ben heel erg “in touch” met wat er gebeurt met de mensen in de zaal. Vaak zijn het geen duizenden mensen op één plek. Je kunt gewoon goed de zaal in kijken en iedereen zien. Het maken van contact is belangrijk. Anders kun je net zo goed op je zolderkamer blijven toch (lacht)?
Ik haalde net al Inchecken aan. In hoeverre – en dat is dan gelijk ook de vraag wat de bezoekers kunnen verwachten – wijkt Goes To Church af van wat je in het theater deed?
Om te beginnen zijn er andere songs. Ik kan natuurlijk kiezen. Ik heb een aantal theatervoorstellingen gedaan, waar ik nu weer de leukste songs uit pik die ik dan weer meeneem in mijn solo-set. Ik heb ook wel een paar songs gekozen die juist in een kerk mooi zijn. Verder speel ik een paar liedjes van mijn nieuwe plaat. Die ben ik nu aan het schrijven en aan het opnemen, maar die is nog lang niet uit. Het is heel tof om nu al een paar songs te spelen en eens te kijken of een nummer werkt en aanslaat. Daar komt nog bij dat een song live vaak nog wat groeit. Dus dat!
Je gaf aan dat spelen in een kerk ook wel iets speciaals heeft. Een kerk is voor veel mensen een bijzondere plek. Heeft spelen in een dergelijke omgeving ook in die zin een betekenis voor jou of gaat het veel meer over de akoestiek en de intimiteit?
Ik denk dat er op een of andere manier altijd wel een bepaalde energie hangt in een (willekeurige) kerk. Die is toch gebouwd met het gevoel en het doel van een “place of worship”, een plek waar God een rol in speelt. Om die reden maken de mensen het tot een fijne of inspirerende plek. Natuurlijk heeft de ene kerk wat meer sfeer dan de andere, maar als je muziek maakt in een kerk dan overschrijdt dat religie. Mijn fanbase is zodanig breed dat mensen uit alle hoeken en van alle religies komen kijken. En die komen allemaal naar zo’n kerk. Dat vind ik zo mooi.
Ik ben zelf wel gelovig, maar niet heel gericht. Ik ben wel christelijk opgevoed, maar ben niet specifiek christen: ik pik van alle geloven iets mee dat bij me past. Om dan in een kerk te staan waar iedereen voor hetzelfde komt – het genieten van muziek, iets moois beleven en iets inspirerends meemaken – dat is heel mooi. Die kerk is dan een soort katalysator daarvoor. Dat versterkt alleen maar.
Dus toen Loud Noise je benaderde met dit idee hoefde je niet lang na te denken?
Nee, ik had al goede ervaringen met optreden in kerken, dus toen Loud Noise vroeg ‘zullen we daar een tourtje mee doen?‘ dacht ik meteen: ja, dat is te gek. Ook omdat het een uitdaging is, want je moet toch rekening houden met zaken als het geluid. Je moet even kijken wat je dan gaat spelen, want je kunt niet zo maar niet zo maar je volledige drumcapaciteit gebruiken. Je moet echt even nadenken.
En je hebt al helemaal niet hoeven overleggen met bevriende musici als Anathema en Devin Townsend die dit ook deden.
Ik wist zelf al dat het bijzonder is. Ik weet wel van hen dat ze het heel gaaf vonden om te doen.
Gelukkig hoefden de fans er ook niet heel lang over na te denken. De contacten voor dit interview werden allereerst gelegd vanuit P60 dat graag wat promotie zag voor je optreden in de ANNA. Voordat de afspraak voor dit gesprek definitief was die promotie al niet meer nodig: Het optreden was uitverkocht. Inmiddels is er zelfs een tweede optreden in de ANNA toegevoegd. Loopt de kaartverkoop overal zo goed?
Enorm man! We kondigden de tour twee maanden van tevoren aan. Normaal gesproken is dat een heel korte tijd, want mensen moeten toch even in hun agenda kijken wat ze niet al meer hebben. Zo’n theatershow, dat weten de mensen al een jaar van tevoren! We wensten elkaar dan ook al veel succes. Maar het gaat boven verwachting hard.
Sommige kerken zijn ook groter, dus dan kunnen mensen nog wat langer nadenken. De kerk in Nijmegen heeft bijvoorbeeld een capaciteit van zeshonderd man, maar die zit ook al voor meer dan drie kwart vol. Dat zijn echt grotere kerken. Het gaat als een dolle! (inmiddels zijn drie van de zes optredens uitverkocht – red.)
Jij hebt volgens mij veel contact met je fans. Toch verbaast de grote belangstelling je nog een beetje. Heb jij een idee wat de fans over de streep trekt?
Allereerst natuurlijk dat het geen gewone optredens zijn, maar een kerkentour. En ik moet ook zeggen dat ik dit half jaar niet veel speel. Ik ben wat aan het schrijven, doe wat projecten en wat andere dingen, maar echte Anneke-gigs zijn er niet superveel, dus ik denk ook dat mensen even hun kans grijpen om een show mee te pikken.
Mooi bruggetje naar mijn volgende vraag: In de promotie van de optredens wordt een link gelegd met het nieuwe album dat er aankomt. Kun je er al iets over kwijt behalve dat het semi-akoestisch is?
Ik heb eigenlijk al heel lang de ideeën. Ik schrijf altijd en overal, maar moest een keer een paar maanden pakken om dat gewoon eens allemaal te gaan maken. En de laatste tijd, de laatste jaren zelfs, schrijf ik hele persoonlijke teksten over mijn leven, mijn relaties, het ouderschap. Heel veel zaken komen er uitrollen. En dan denk ik: nou, er zal wel een plaat moeten komen (lacht)!
Ik wilde ook voor een keer een heel eigen plaat maken. Als bijvoorbeeld kijkt naar die plaat met VUUR. Daarvoor had ik heel veel ideeën, een visie en zelfs songs in mijn hoofd. Maar ik kan zelf geen metalriff schrijven. Daar heb ik andere mensen voor nodig. In dit geval wilde ik de plaat helemaal alleen (beginnen te) schrijven. Alle songs komen uit mijn pen: tekst en muziek. En ik ben het die gitaar speelt. Elektronica en dingen die niet echt zijn zullen er niet op staan. Ik wil alleen maar akoestische instrumenten. Het moet heel puur blijven.
Na dit begin ga ik met de songs naar Gijs Coolen – mijn oude gitarist waar ik nog veel mee doe – en vraag hem of hij mee wil denken over de productie. Hij is een betere gitarist dan ik dus hij zal qua spel of akkoorden en schema’s wel ideeën hebben die het beter maken. Maar in principe schrijf ik de plaat alleen en dat is heel bevrijdend. Ik denk ook helemaal niet na wat de platenmaatschappij van me wil of wat de mensen van me verwachten. Ik ga deze plaat lekker maken, dan breng ik hem uit en daarna ga ik fijn spelen en touren, want dat vind ik toch het leukste.
Het wordt dus een heel persoonlijke plaat.
Ja. Natuurlijk schrijf ik altijd wel over dingen die me bezig houden, maar dit is echt een kijkje in mijn ziel.
Omdat we toch van Zware Metalen zijn wil ik toch ook even kort terugkijken op VUUR, de progressieve metalband waarmee je in 2017 het album In This Moment We Are Free: Cities uitbracht. Heeft het album en de daaropvolgende cyclus voldaan aan je verwachtingen?
Ja en nee. Persoonlijk wel. Ik ben knettertrots op die plaat. De band heeft zo goed gespeeld en het is zo goed gemaakt. Maar ik heb VUUR vanaf de nullijn opgericht: met een visie over de mensen, de songs, de foto’s en de tours. En dat liep dan toch langzamer dan ik had gehoopt. Het duurde lang om een heel nieuwe naam te vestigen. Ook al was mijn naam wel bekend, zo’n bandnaam moet toch even landen bij mensen. Het lijkt dat dat pas gebeurde toen die hele reeks plaat, tour en alles wat we gedaan hebben voorbij was. Pas nu begint het kwartje te vallen. Natuurlijk sloegen er direct al wat mensen op aan maar nu lijkt er een collectief gevoel te ontstaan van: vette band, vette plaat! En nu zijn we dus wel klaar met die reeks (lacht).
Zijn er behalve de tour en de soloplaat nog zaken in de nabije toekomst waar je naar uitkijkt? De hardcore Zware Metalen-lezer gaat me misschien niet in dank afnemen dat ik dit aankaart, maar ik zag dat je zes tributes to Avicii gaat doen waarvan er drie al zijn uitverkocht.
Ja, dat is een heel groot project van het Noord Nederlands Orkest. Dat doet die tribute en heeft mij daarvoor gevraagd. Ik heb Niels Geusebroek (ex-Silkstone en halve finalist Voice Of Holland die tevens meedeed op Pure Air van Anneke – red.) daar weer bij gezocht en het loopt als een tierelier. Het project beslaat vijf, zes optredens in grote zalen en die zijn bijna allemaal al vol.
Ik kende niet anders dan de hits van Avicii en zijn verhaal, maar als je echt zijn songs in duikt dan blijken die (en dat wist ik niet) heel ingenieus in elkaar te zitten. Serieus, als je van progrock of progmetal houdt, dan moet je eens naar Avicii gaan luisteren. Het is echt ingewikkeld hoe die zanglijnen, muziek, lagen en maatsoorten in elkaar grijpen. Maar dat hoor je niet als je gewoon ergens staat en je Avicii hoort. Dan denk je: oh, lekker dansen! Het is vanwege die fraaie songstructuren dat hij zo gelauwerd is door zijn collegae in de dance. Ik heb er serieus veel moeite voor moeten doen om dat onder de knie te krijgen. Lastig werk!
De uitnodiging van Floor Jansen voor haar AFAS Live Show is natuurlijk ook fraai!
Ja, supergaaf. Ik heb daar heel veel zin in.
Is dat Floor die je er ‘for old times sake’ bij haalt, of is het persoonlijke waardering of erkenning?
Alles wat je nu opnoemt. Ze heeft mij natuurlijk in dat programma waarmee ze zo ongelooflijk is doorgebroken in de mainstreamwereld een keer genoemd. En dan voegt ze de daad bij het woord om me gewoon eens te vragen voor zo’n bijzondere show. We kennen elkaar natuurlijk al heel lang. Ik vond het echt heel erg top dat ze dat deed. En ik ga die show ook nog in mijn eentje doen, dus dat wordt leuk. Het is ongelooflijk gaaf om Floor zo te zien shinen. Het is niet te geloven wat er nu gebeurt met die hele Beste Zangers, met haar solodingen en met haar tour. Het is echt te gek.
Dus van jaloezie helemaal geen sprake.
Nee joh! Floor is een heel ander type persoon die andere keuzes maakt en andere dingen ambieert. Ik denk nooit: stond ik maar in iemand anders zijn schoenen. Ik ben blij met waar ik sta. Ik speel me een ongeluk het hele jaar rond en doe dus precies wat ik leuk vind. Natuurlijk hebben wij met The Gathering een aantal bands geïnspireerd die honderd keer groter zijn geworden dan wij, zoals Within Temptation, Epica en noem ze maar op. Het leuke is dat die mensen als Sharon, Simone en Floor je nooit vergeten. Die zullen je altijd mee op tour nemen of een keer samenwerken of een keer wat over je zeggen. Ik vind dat zo tof. Ik vind die erkenning – voor zover ik daar behoefte aan heb, dat valt wel mee – veel belangrijker dan dat ik in een hele grote megazaal sta te spelen. Mijn grote liefde ligt in de afwisseling van een kerkentour, een theatertour, een keer spelen op een “big ass festival” en een keer een grote zaal. Ik heb gewoon andere ambities.
Ook in de nabije toekomst: Into The Electric Castle Live van Ayreon komt binnenkort uit in allerlei formaten die ik deze week op social media voorbij zag komen. Ben je verder nog actief betrokken bij de promotie ervan?
Nee, dat gebeurt gewoon en alle artiesten die meededen delen gewoon wat Arjen (Lucassen – red.) daarover zegt. Die productie en promotie doet hij helemaal, samen met Joost van den Broek, en wij zien dat voorbij komen.
Ja dat is wel een beetje zo. Ik heb natuurlijk een team. Je hebt altijd mensen om je heen nodig die doen wat jij niet kan. In mijn geval management, productie, dat hele geregel allemaal. Als dat goede mensen zijn, dan hoef je je daar geen zorgen om te maken. Maar je moet natuurlijk wel keuzes maken, naar de agenda kijken enzovoorts. En dat vind ik niet het leukste wat er is. Ik ben gewoon een hippie: spelen en leven van de liefde.
Maar in de realiteit moet er ook gewoon brood op de plank komen. Rob, mijn man en manager, kan gelukkig heel goed nadenken, kan een goed vijfjarenplan maken en springt ook nog eens goed in bij onvoorziene situaties. Daar heb ik ongelooflijk veel aan. Ik denk dat het zonder hem en mensen als Robbin, onze assistente, en onze boekers – allemaal mensen met het hart op de juiste plek – niet zou lukken.
Je noemt net een vijfjarenplan. Is dat serieus? Kijken jullie zover vooruit of is er eerder een tweejarenplan?
Dat laatste meer ja. Voor een muzikant is dat al heel ver vooruit. Maar de theaters boeken twee jaar van tevoren. Ik ga bijvoorbeeld volgend jaar, dus 2021, een tour doen in de theaters in Nederland met Kate Bush-songs (wordt trouwens heel gaaf!). Al een dik half jaar geleden vraagt onze theaterboeker naar nieuwe ideeën. En dan zeg je: we willen een keer een avondvullend programma maken met Kate Bush-nummers. Je maakt een verhaal en een foto en dan sta je al in die boekjes terwijl we nu pas de band samenstellen en de setlist maken. Sterker, over een paar maanden gaan we het allemaal bij elkaar repeteren en dan krijgt het pas echt vorm. Dit terwijl je twee jaar van tevoren al in het boekje staat: ‘Anneke zingt Kate Bush’. Mensen kopen een kaartje terwijl er nog niets van de show klaar is. Het is heel grappig hoe dat werkt. In de pop- en rockwereld gaat het allemaal veel sneller. Dan boek je een half jaar van tevoren een tour. Dus je moet inderdaad een jaar of twee vooruit denken. Maar ik heb genoeg ideeën dus daar zit geen probleem.
Doet die zakelijke kant eigenlijk wel eens af aan de muziek?
Nee, want alles staat in dienst van de creativiteit, van de show en van de platen. Dat is nummer één. Ik bedenk altijd eerst wat ik wil gaan doen en daarna gaan we kijken hoe we dat kunnen realiseren.
Wij sluiten altijd af met dezelfde vraag: wil je zelf nog iets kwijt dat in dit interview niet aan de orde is geweest. Iets dat de lezers nog moeten weten?
Nee eigenlijk niet. We hebben lekker gekletst over van alles. De belangrijke zaken zijn besproken.
Amen!
Links: