Laat ik even met de deur in huis vallen: ik heb het altijd jammer gevonden dat de blackmetallegende Thorns slechts één volwaardig studioalbum heeft uitgebracht. En ik zal wel niet de enige zijn. Oké, de eerlijkheid gebiedt mij om toe te voegen dat de Grymyrk- en Trøndertun-demo’s, en ook die geweldige split met Emperor, stuk voor stuk meesterwerken zijn met een dikverdiende cultstatus. Vernieuwend en grensverleggend. Maar hoe je het ook draait of keert, Thorns had een waarlijk uniek geluid gevonden waar ze gerust nog jaren op konden teren, met vele langspelers tot gevolg. De niche die ze voor zichzelf gecreëerd hadden, hebben ze duidelijk onvoldoende geëxploiteerd. Daar waren weliswaar redenen voor (zoals Snorre Ruch’s acht jaar durende gevangenisstraf omwille van zijn zogeheten betrokkenheid bij de moord op Mayhem’s Euronymous…), maar het blijft een jammere zaak. Goed, wat ze deden was wel klasse. Thorns (het album) staat bij mij in de top drie van meest geslaagde blackmetalalbums aller tijden. Muziek die beelden oproept van de kosmos in al haar ijskoude glorie, glimmend staal en ronkende, meedogenloze machines. Het was een openbaring in 2001 en dat is het nog steeds in 2019. Ongezien en ongeëvenaard.
Het is begrijpelijk dat de atmosfeer en het geluid van Thorns inspirerend heeft gewerkt voor een handjevol bands die, op hun eigen manier, datzelfde gevoel van het oneindige, kille universum proberen op te roepen. Dit heeft geleid tot buitengewoon prachtige resultaten, zoals te horen is bij bijvoorbeeld Darkspace en Bezmir. ‘Atmosfeer’ is hier eigenlijk een misplaatste term, aangezien er nog veel verder wordt gekeken: tot in het zwarte, ijzige hart van het heelal.
Waar de hiervoor genoemde bands ongedwongen hun eigen ding doen met deze ‘astrale’ black metal, gaat het Duitse Stellar Master Elite eerder terug naar de bron: het album Thorns van Thorns. Ze steken hun adoratie voor Thorns absoluut niet onder stoelen of banken, wat onder andere blijkt uit de bandnaam, genoemd naar één van de legendarische nummers op Thorns (het album). Muzikaal horen we dan ook regelmatig die typische Thorns-elementen terugkomen: trage, machinale ritmes afgewisseld met een occasionele opstoot van agressie, een naargeestige, ijzingwekkende sfeer met heel wat synths in de mix en donkere, scheurende gitaarriffs vol ruis en vervorming. Toch is Stellar Master Elite nooit de Thorns-kloon geweest waarvoor ze aanzien zouden kunnen worden omwille van hun naamkeuze, en heeft de band een aantal eigen accenten en ingrediënten toegevoegd. Zo wordt er regelmatig gebruikgemaakt van samples (speeches, ingesproken nieuwsberichten, monologen…), zijn de nummers vaak wat meer uitgesponnen en wordt het tempo af en toe duchtig opgeschroefd, begeleid door een diepe, duistere grom. In contrast hiermee staan de vele doomdeath-aandoende passages, zoals in het nummer Hologram Temple, dat terug te vinden is op het vorige album III: Eternalism – The Psychospherical Chapter (2015) en zijn naam heeft gegeven aan hun nieuwste creatie.
Hologram Temple dus. Ook op deze nieuweling zijn alle typische Stellar Master Elite-elementen aanwezig. Het valt op dat hun muziek gerijpt is, waarbij er een mooi evenwicht is ontstaan tussen instrumentatie, zang en sfeerschepping. Wat onmiddellijk opvalt als je de platen (Hologram Temple is uitgebracht als een dubbele LP) in handen krijgt is het zeer futuristische artwork: groots, koud en industrieel. Voor de eerste keer heb ik ook het gevoel dat de hoes de lading volledig dekt (vorige hoezen waren té organisch). Neem er overigens eens de hoes van het album Thorns bij en je zal merken dat er heel wat overeenkomsten zijn (meer zelfs: ondanks de stilistische verschillen is de lay-out quasi gelijklopend). Vooraleer we de muziek zelf induiken, wil ik toch even meegeven dat ik echt geprobeerd heb om dit nieuwe werk van Stellar Master Elite zoveel mogelijk los te koppelen van de muziek van Thorns. Maar ondanks de eigen toevoegingen en onmiskenbaar eigen identiteit van de band blijven er toch nog heel wat raakpunten.
Opener Null is al meteen een stevige brok energie (om en bij de acht minuten) en valt op door een verzorgde opbouw, waarbij het spookachtige pianowerk, de vlijmscherpe gitaren en een doodse brul mekaar perfect aanvullen. De centrale riff wordt verschillende malen herhaald en fungeert hier als rode draad. Perfect ingedeeld en mooi in harmonie: dit nummer is echt àf. Freewheel Decrypted en Apocalypsis zijn dan weer wat steviger: vette beukers die perfect in het black/death plaatje passen waar we bijvoorbeeld ook het ouder werk van Hate in terugvinden. Twee mechanische monsters met behoorlijk wat atmosferische elementen, af en toe lekker vervormde Thorns-gitaren en een heerlijk boosaardig diepe grom. Dit is zo loodzwaar en gemeen dat je er blij van wordt. Wat dan weer vooral opvalt op Ad infinitum is de afwisseling in tempo: startend in doom-traagheid evolueert het over mid-tempo passages tot een vrij snel middenstuk, waarna het slepende einde overgaat in een afsluitend gefluisterd woord. Dit nummer ontwikkelt zich mooi rond samples en synths en de centrale riff is de lijm die dat allemaal samenhoudt. Opnieuw ligt alles mooi in balans: knap staaltje componeerwerk! The Beast We Have Created is één van de snellere nummers op Hologram Temple, dat furieus start en volledig gedragen wordt door de retestrakke drums van M. S. Ook nu weer is er een einde in mineur (letterlijk), maar nu horen we ter afsluiting de kille, hoge akkoorden die we kennen van Thorns.
Veel boosheid, zwaarmoedigheid en futuristisch bombast dus. Ook een sfeerscheppend intermezzo als Agitation Consent War brengt geen soelaas. Het is broeierig, verontrustend, beangstigend zelfs. Mijn dochter beschrijft het als ‘eng’. Je zou kunnen zeggen dat dit nummer geflankeerd wordt door twee snellere tracks, want ook Black Hole Dementia is behoorlijk uptempo, met afwisselend huppelende en beukende ritmes. Ergens halverwege nemen de synths het nummer volledig over, waardoor een track op twee sporen ontstaat. Het tweede deel roept beelden op van de oneindige, onbarmhartige kosmos.
Stellar Master Elite houdt het beste voor het laatste (de laatste twee nummers staan overigens samen op de tweede plaat, dus misschien is het wel de bedoeling dat zij ‘anders’ overkomen). The Secret of Neverending Chaos had evengoed op Crvsade: Zero van Hate kunnen staan, afgezien dan van de meer uitgesproken sfeermomentjes. Voor het eerst op Hologram Temple hoor ik hier diepere emotie doorsijpelen: pijn, ellende, kwelling. Het bijna frivole soleerwerk van de gitaren contrasteert ook met wat de vorige nummers hebben gebracht en ook de synths dragen hun steentje bij om het gevoel van melancholie op te wekken. Maar vergis u niet: ook The Secret of Neverending Chaos is bij momenten vlijmscherp en genadeloos. Hét pièce de résistance van Hologram Temple is echter zonder twijfel afsluiter Tetragon, een vijftien minuten durend paradepaardje dat qua niveau alle andere ver overstijgt. Dit is niet in een aantal zinnen samen te vatten, want er gebeurt zoveel in dat kwartier dat het amper te volgen is. Tetragon is grotendeels instrumentaal en zit tjokvol sfeer, maar af en toe is er een kortstondige uitbarsting van onversneden agressie, als een gloeiend hete plasmapluim die uit de zon tevoorschijn komt. De machinale geluiden op Tetragon doen me onwillekeurig denken aan Ridley Scott’s Alien epos. Dat gevoel had ik al eens eerder: bij het nummer Shifting Channels op Thorns. En zo komen we dan toch terug bij de grote inspiratiebron van Stellar Master Elite…
De nummers op Hologram Temple zitten geweldig goed in elkaar, maar hoewel Stellar Master Elite hier stuk voor stuk degelijke nummers heeft gecomponeerd ligt de meerwaarde toch vooral in de laatste twee tracks. De vraag blijft: kunnen we deze band ooit volledig loskoppelen van Thorns? Misschien niet, maar wat maakt dat uit? De kosmos is groot genoeg voor beide bands en Stellar Master Elite levert op Hologram Temple kwaliteitsvol werk af dat perfect in balans ligt. Je moet wel een sterke maag hebben om al dat zwaarmoedig bombast te verteren.
Of Thorns ooit nog een album in mekaar steekt is onduidelijk, maar de toekomst van het genre is duidelijk verzekerd.
In elegance we welcome our future…
…as Stellar Master Elite.
Score:
84/100
Label:
Unholy Conspiracy Deathwork, 2019
Tracklisting:
- Null
- Freewheel Decrypted
- Apocalypsis
- Ad Infinitum
- The Beast We Have Created
- Agitation – Consent – War
- Black Hole Dementia
- The Secret of Neverending Chaos
- Tetragon
Line-up:
- M.S. – Drums, stem
- D.F. – Gitaar, basgitaar, programmatie
- T.N. – Basgitaar
- E.K. – Stem
- S.K. – Stem
Links: