Driewerf hoera: de Zweedse melodische blackmetalpioniers van Mörk Gryning zijn volledig herrezen, als een duivelse feniks uit de as van een lang vervlogen muzikale apotheose… En er is meer: in het apocalyptische jaar 2020 brengen Goth Gorgon, Draakh Khimera en hun trawanten ook nog eens een nieuw album uit. Hinsides Vrede (letterlijk: “De Wraak van de Andere Zijde” – het zou zo maar een verwijzing naar de huidige pandemie kunnen zijn, maar eigenlijk gaat het album over de onafwendbare teloorgang van de wereld in zijn totaliteit) is de opvolger van het anonieme album dat we simpelweg kennen als Mörk Gryning, al zitten er maar liefst vijftien jaar tussen beide releases. Mörk Gryning is het soort band dat altijd nèt onder de radar is gebleven, in die grijze schemerzone tussen de duistere underground en de grote namen in het genre. Ten onrechte uiteraard, want deze oudgedienden uit Stockholm hebben een aantal roemruchte en baanbrekende releases op hun palmares staan.
Te beginnen met hun geweldige debuut Tusen År Har Gått (1995), een waar meloblackfeest waarin agressie, melodie en een vleugje metalnostalgie evenwichtig hand in hand gaan. Op de volgende twee albums, Return Fire (1997) en Maelstrom Chaos (2001), werd de algemene toon iets harder en dreigender en allerlei invloeden sijpelden stilaan binnen (death metal, thrash metal, progressieve black metal à la Emperors Prometheus – The Discipline of Fire & Demise en zelfs wat viking metal). Mörk Gryning zorgde vervolgens voor een heuse verrassing met het grensverleggende Pieces of Primal Expressionism (2003), een proeve van hun uitmuntende meesterschap in creatief en gedurfd songwriting. Dit is met voorsprong het meest moderne en experimentele album van de band, met elementen uit death metal, industrial metal, progressieve black en zelfs klassieke muziek, maar ook met vette knipogen naar minder voor de hand liggende muzikale invloeden zoals hardrock en de seventies. Hier horen we Mörk Gryning op de top van hun kunnen, want al deze elementen worden op sublieme wijze gecombineerd in fascinerende composities die getuigen van grote klasse.
In 2005 bleef van de originele bezetting enkel Goth Gorgon nog over, die er dan ook maar het bijltje bij neerlegde. Als toegift voor de fans werden een aantal reeds opgenomen songs wel nog uitgebracht op een “laatste” album: Mörk Gryning. Een waardige zwanenzang: eentje waarin de band toont dat ze de stijl van het laatste album geperfectioneerd hebben. Maar zonder het verrassingseffect van Pieces of Primal Expressionism uiteraard, waardoor het dit album toch niet overstijgt.
En plots waren ze er terug: Goth Gorgon, Draakh Kimera en Avatar. Vanaf 2016 waren de heren weer te bewonderen op een podium en blijkbaar was de goesting opnieuw groot, want ze tekenden een nieuw contract bij Season of Mist. En bij een nieuw contract hoort nieuwe muziek natuurlijk! Hoewel het predicaat “nieuw” misschien niet helemaal deze lading dekt…
Na vijftien jaar heeft een mens toch wel een kolossaal verwachtingspatroon opgebouwd. Daarom is de mysterieuze intro The Depths of Chinnereth, met zijn Gregoriaanse zang en opbouwende spanningsboog, vooral zeer spannend en een beetje zenuwslopend. Wat gaat er volgen? Wat tovert Mörk Gryning na al die tijd uit de hoed? We hoeven niet lang te wachten, want na amper één minuutje raast Fältherren (“De Veldheer”) op je af. Experimenteel? Progressief? Nee, die periode lijkt voorbij. De band gaat volledig terug naar de legendarische roots: agressieve, melodische black metal gestoeld op instrumentaal meesterschap en creatieve finesse. Het duurt dan ook niet lang voor de eerste pakkende riff zijn intrede doet. Draakh Kimera schreeuwt ondertussen de longen uit zijn lijf met vijftien jaar aan opgekropte woede. Toch is Fältherren absoluut geen hersenloos beuknummer: er wordt een geslaagd stukje delicate akoestische gitaar ingelast en de elektrische gitaren spelen op een bijna luchtige manier de snarige kunststukjes aan elkaar. Ook bevatten de riffs heel wat gevoel en diepgang.
Dat Hinsides Vrede eerder een terugkeer naar de vroege meloblack zou worden en niet een verderzetting van de progressieve, experimentele geluiden van de vorige twee albums, werd eigenlijk al een beetje weggegeven door de albumhoes, waarop de duivels met vleermuisvleugeltjes van op de hoes van Tusen År Har Gått opnieuw hun opwachting maken…
Wat overigens opvalt op Hinsides Vrede is een duidelijke keuze voor korte, directe nummers en een aantal nóg kortere, instrumentale intermezzo’s. Een aanrader: beluister die tussenstukjes eens allemaal na elkaar en je beseft ineens dat Mörk Gryning veel meer is dan zomaar een blackmetalband. Wat een mooi uitgebalanceerde, subtiele klassieke composities! Vooral de pianostukjes getuigen van heel wat klasse (For Those Departed is een delicaat pareltje!). Hoe kort ze ook zijn, ze zitten propvol sfeer en gevoel, melodie en vakmanschap. Voor ik naar metal luisterde was ik verknocht aan klassieke muziek en net daarom kan ik dergelijke korte stukjes enorm appreciëren. Ik vind het alvast topmuziek.
Het contrast tussen het akoestische, intieme Hinsides en het vernietigende The Night kon niet groter zijn. Iets minder subtiliteit hier, maar er zit een enorme drive in dit nummer die je meesleept, regelrecht de nacht in… Heel wat meer melodische schoonheid vinden we terug in Sleeping in the Embers, dat met zijn emotiegeladen thema’s, quasi-meezingbare lyrics en catchy ritmes opnieuw voor het nodige contrast zorgt. Dit is een nummer dat volledig gedragen wordt door een steeds veranderende sequentie aan verschillende melodieën. Indrukwekkend, aangrijpend, maar vooral betoverend mooi. Wat mij betreft hoogtepunt nummer twee op Hinsides Vrede.
Het niveau van deze plaat blijft hoog tot de laatste noten. Jammer genoeg is dat in de muziekwereld eerder uitzondering dan regel, want veel bands hebben gewoonweg niet de inspiratie en creativiteit om een album te vullen met alleen maar sterke en boeiende nummers. Dat is bij Mörk Gryning hier duidelijk anders. Without Crown is een zeer toegankelijk, soepel nummer met een aanstekelijke dynamiek, dat vooral opvalt door het progressief klinkende cleane zangmomentje (denk Borknagar) dat even opduikt. Maar het is vooral de afsluiter (als we dan de prachtige outro On the Elysian Fields op piano solo even niet meerekenen) die de aandacht trekt. Black Spirit start mysterieus met oosters-aandoende vrouwenzang, maar wint al snel aan dynamiek en mondt uit in een catchy refrein dat het live zeker goed zal doen. Het doet me wat denken aan het modernere werk van Cradle of Filth en dat bedoel ik dan echt wel positief. Er is zelfs een kort quasi-ultrasoon gilletje te horen. Het nummer lijkt steeds maar aan momentum en intensiteit te winnen, waardoor je aan het einde helemaal bent opgeslokt door deze sonische vloedgolf. Allerlei vormen van cleane zang vormen de slagroom én de kers op de taart. Anders gezegd: hoogtepunt nummer drie op Hinsides Vrede.
Drie hoogtepunten, maar minstens evenveel supersterke tracks maken van Hinsides Vrede een plaat waar zelfs een iconische band als Mörk Gryning trots op mag zijn. De combinatie van korte, snedige tracks met veel melodie en intieme, instrumentale intermezzo’s is wat mij betreft een schot in de spreekwoordelijke roos. Hinsides Vrede is een spannende ontdekkingstocht doorheen een grillig landschap vol heerlijke blackmetalmomenten. De comeback is meer dan geslaagd en daar moest Mörk Gryning zelfs helemaal niet vernieuwend voor uit de hoek komen. Liefhebbers van de band kunnen deze blindelings aanschaffen, liefhebbers van het genre eigenlijk ook. Volgens mij zouden we Hinsides Vrede zelfs nog wel eens kunnen tegenkomen in de jaarlijsten…
Score:
90/100
Label:
Season of Mist, 2020
Tracklisting:
- The Depths of Chinnereth
- Fältherren
- Existence in a Dream
- Infernal
- A Glimpse of the Sky
- Hinsides
- The Night
- Sleeping in the Embers
- For Those Departed
- Without Crown
- Black Spirit
- On the Elysian Fields
Line-up:
- Draakh Kimera – Stem, gitaar, drums, keyboards
- Goth Gorgon – Basgitaar, gitaar, stem, keyboards
- Avathar – Gitaar
- CG – Drums
- Aeon – Stem, piano
Links: