Drie jaar na Futha brengt Heilung ons hun derde boreling, Drif, wat “samenkomst” betekent. De band kondigde een tijdje geleden al aan dat, thematisch, het prehistorische Noord-Europa verlaten zou worden en men andere grote, oude beschavingen zou bezoeken. De titel van het nieuwe album mag dan ook geïnterpreteerd worden als een samenkomst van verschillende verschillende culturen en tijdperken die als inspiratie dienden voor de nummers, maar even goed als een samenkomst van mensen, allen broeders en zusters, die elkaar sterker maken en verrijken.
Die onderlinge verbondenheid tussen mensen en mens en natuur is steeds een van de kernideeën van Heilung geweest (wil je wat meer te weten komen over de band, dan is het driedelige interview van zwaremetalenzuster Leorachka zeer de moeite waard). Denk maar aan het ritueel dat de bandleden opvoeren voor elk optreden, of uiteraard de bandnaam zelf. Op Drif neemt Heilung ons mee van het bronzen naar het ijzeren tijdperk, over het Romeinse Rijk, naar de donkere middeleeuwen. Heilung maakt niet zomaar liedjes, maar vertelt een verhaal, brengt mysterieuze concepten tot leven en wil bescherming bieden en zegenen. Hoewel Amplified History in mijn ogen niet echt als een muziekgenre te beschouwen is, dekt die vlag wel degelijk de lading. Urbani is een lied dat spottend gezongen zou geweest zijn door soldaten tijdens de triomftocht van Caesar in Rome in 46 v.C. Nesso is een oude genezingsspreuk om ziekte uit het been van een paard te verbannen. Buslas Bann is, op zich, een vloek. Lijn na lijn vormt Heilung de vloek om naar een zegening, consequent de bandnaam eer aandoend. Het meest intrigerende werkstuk is voor mij Tenet, dat kort voor de release van Drif gelost werd.
Het woord “tenet” is een palindroom: van voor naar achter en van achter naar voor lees je hetzelfde. Het nummer is gebaseerd op het zogenoemde “Satorvierkant”, het oudst gedateerde palindroom, eerst gevonden in Herculaneum (Italië), een stad die onder de as van de vulkaan Vesuvius bedekt werd in het jaar 79 v.C.:
SATOR
AREPO
TENET
OPERA
ROTAS
Er is geen wetenschappelijke consensus over de vertaling of betekenis. Het Satorvierkant werd al teruggevonden in zowel Zuid- als Noord-Europa, zowel in kerken als in boeken over zwarte magie. Muzikaal reflecteert Heilung het concept van het palindroom: alle individuele muzikale onderdelen, melodieën en instrumenten spelen hetzelfde vooruit en achteruit.
De inhoudelijk andere aanpak brengt logischerwijze een ander geluid met zich mee, net zoals Futha zowel tekstueel als muzikaal het vrouwelijke meer centraal stelde dan het mannelijk georiënteerde debuut Ofnir. Het duurde even voor ik er mijn vinger kon op leggen, maar naar mijn gevoel is, jammer genoeg, ten gevolge van die andere aanpak, het rituele karakter van de muziek naar de achtergrond verdwenen. Op Drif heb ik het gevoel dat we, hoe intrigerend ook, eerder geschiedenisles krijgen dan dat we de geschiedenis door middel van een ritueel beleven. Ik mis het opzwepende van Galgaldr, de mystieke aanroepingen van Othan of In Maidjan, het prachtige contrast van Krigsgaldr.
Wat brengt het nieuwe album dan wel op muzikaal vlak? Opener Asja, een liefdeslied, begint met Kai’s gekende keelzang in een langzaam staccato ritme. Na een 45-tal seconden word je meegezogen in een erg filmisch geluid met een meeslepende melodie. Maria zingt, op een meer traditionele manier dan we van haar gewoon zijn, met haar zuivere stem en veel gevoel het verhaal. Asja geeft ons meteen de blauwdruk van de melodieuze nummers op deze plaat: langzaam, repetitief, maar bijzonder sfeervol.
Tenet is met zijn dertien minuten veruit het langste werkstuk. Eerst hoor je de vijf woorden van het Satorvierkant (zie hierboven), die door een leermeester aan de hand van herhaling aan enkele kinderen aangeleerd wordt. Dit gaat over in duistere sfeerschepping met vervormde stemmen. Daarna wordt neuriënd een grillige, mystieke melodie ingezet. Ze kruipt onder de huid en in je hoofd, je waant je qua sfeer in een Oosterse tempel waar de grens tussen het aardse en goddelijke (of demonische?) vervaagt. De melodie werd gecreëerd met een speciaal codesysteem dat gebruik maakt van getallen, runen en Latijnse letters die in het Satorvierkant te vinden zijn. In Tenet volgen verschillende muzikale bewegingen elkaar op; een aantal minuten naar het einde toe bestaan uit een duistere soundscape met Maria die op de achtergrond meezingt en -schreeuwt. Contrasterend met dat donkere onderdeel sluit Tenet af met serene, verlossende samenzang. Wat mij betreft behoort dit tot het mooiste en meest indrukwekkende van Heilungs werk.
Ook al vind ik het spijtig dat dat rituele minder prominent aanwezig is, die eerste drie nummers zijn een enorm sterk begin van de nieuwe plaat. De combinatie van Maria’s stem, Kai’s keelzang, meerstemmigheid en vocale experimenten zorgen telkens voor een rijk en meeslepend klankbeeld. Vanaf Urbani, dat wat traag op gang komt maar vocaal enkel uit het geroep van soldaten bestaat, worden de nummers eenvormiger en dat vind ik persoonlijk jammer. Ook al blijven de verhalen die erbij horen ronduit intrigerend. Het marcherende ritme van Urbani bijvoorbeeld is een type van marcheren dat in het verleden – en in sommige legers ook vandaag nog – gebruikt werd. Het geluid werd door de band zelf opgenomen door honderden keren over een gereconstrueerde Vikingbrug te stappen in Albertslund Viking Village.
Keltentrauer is een gedicht dat verteld wordt, ondersteund door passende geluiden, zoals er op de voorgaande albums ook een aantal te vinden zijn. Nesso is een rustig nummer met de zang van Maria in de hoofdrol, maar ontbreekt voor mij de magie van de eerste drie nummers. Buslas Bann bestaat dan weer enkel uit keelzang. De harmoniërende zang in het kortere Nikkal brengen het sacrale terug om zo de brug te maken naar het afsluitende Marduk, een gedicht dat fluisterend de vijftig namen van Marduk, oppergod van de Mesopotamiërs, reciteert, begeleid door handgemaakte, bronzen klankschalen.
Na heel wat luisterbeurten en herschrijven van deze bespreking blijkt Drif een verdere evolutie in het geluid van Heilung. De nummers staan muzikaal sterker op zichzelf dan heel wat nummers op de voorgaande albums. Keerzijde hiervan is dat het rituele karakter in het algemeen minder uitgesproken is. Mijn initiële reactie was er daarom een van lichte teleurstelling. Maar ik kan enkel vaststellen dat de melodieën van vooral de eerste drie nummers door mijn hoofd blijven spoken, en Drif blijft maar de weg vinden naar mijn speakers. Koppel ik hieraan de boodschap van eenheid en samenbrengen, respect, gecombineerd met mystiek, fascinatie voor geschiedenis en nog steeds een knappe visuele omkadering, kan ik enkel concluderen dat Heilung met Drif authentiek verder gaat op het ingeslagen pad. En kunnen we de dag van vandaag niet allemaal wat Heilung gebruiken?
Score:
87/100
Label:
Season Of Mist, 2022
Tracklisting:
- Asja
- Anoana
- Tenet
- Urbani
- Keltentrauer
- Nesso
- Buslas Bann
- Nikkal
- Marduk
Line-up:
- Kai Uwe Faust
- Christopher Juul
- Maria Franz
Links: