Black metal is dé muziekstijl bij uitstek om thema’s zoals oorlog, de dood, spiritualiteit, de hel/de duivel/demonen en antireligieuze overtuigingen op muzikale wijze te vertolken. Hoewel we black metal nog steeds vooral associëren met Scandinavië, zijn dit universele thema’s. Het is dan ook altijd interessant om te zien hoe men in andere werelddelen deze topics verwoordt in een eigen, cultureel-historisch gekleurde interpretatie van deze muziekvorm. In Latijns-Amerika bijvoorbeeld, een omvangrijke regio met een rijke maar bewogen geschiedenis, een eeuwenoude cultuur gekleurd door het bloed van ontelbare offers aan de goden en uitgestrekte, duistere wouden waar de mysterieuze Jaguar op de loer ligt…
De Amerikaanse band Yaotl Mictlan maakt al sinds 1999 black metal die geïnspireerd is door Meso-Amerikaans mysticisme, gegroeid vanuit nationalistische gevoelens en een diepgewortelde trots verbonden aan hun Mexicaanse en Mayaanse identiteit. (True) Native/Indiginous Black Metal, zoals collega Bart het genre zeer treffend omschrijft. Het hele project is opgebouwd rond de ideologie en thematiek van de cultuur van de Maya’s en Azteken: artwork, instrumentatie én bandnaam (geschreven in de Mexicaanse taal Nahuatl betekent het letterlijk: ‘Krijgers uit het Land der Doden’). Yaotl Mictlan is het geesteskind van de broers Gomez, a.k.a. Yaotl en Tlatecatl, waarin ze de gedeelde passie voor hun afkomst en het verleden van hun land van oorsprong bezingen. Centraal staan gevoelens van verdriet, woede en zelfhaat, die een gevolg zijn van de teloorgang van hun cultuur door toedoen van de Christelijke kolonisatie van Mexico. Hun doel? Hun landgenoten overtuigen om hun culturele roots opnieuw te omarmen.
Ik zeg hier wel ‘hun landgenoten’, maar de broers Gomez wonen niet meer in Mexico. De band is namelijk gevestigd in de Amerikaanse staat Utah. Daar werd de voorbije jaren ijverig gewerkt aan hun derde album, de opvolger van Dentro del Manto Gris de Chaac uit 2010. Hoewel de band nooit echt is opgehouden te bestaan, voelt dit na tien jaar wel aan als een soort tweede start. Het vorige album was alleszins een interessant en degelijk werk, weliswaar met een eerder bedenkelijke productie en bij wijlen vermoeiend en chaotisch drumwerk. Maar de mix van (voornamelijk melodische) Scandinavische black (Emperor, Darkthrone, Satyricon, 1349) met atmosferische passages, traditioneel-Mayaanse instrumenten en heel wat sfeergeluiden werkte uitstekend.
Uiteraard begin je naar Yaotl Mictlan te luisteren uit nieuwsgierigheid, uit interesse voor de antieke Midden-Amerikaanse culturen en omwille van de morbide keerzijde van die schitterende gouden Azteekse/Mayaanse medaille. En uiteraard is de black metal van Yaotl Mictlan rijkelijk versierd met al die invloeden. Dat hoor je in het gebruik van traditionele pre-Hispanische instrumenten en in de evocatie van bepaalde oeroude (oorlogs)rituelen die af en toe doorheen de muziek te horen zijn. En zo begint Sagrada Tierra del Jaguar dan ook: met het hoorngeschal van de trompetschelp. Eén langgerekte uithaal wordt gevolgd door akoestische gitaar, het geluid van regen (Entre Lluvias Fuertes betekent ‘Tussen zware Regenval’), het ratelen van de rainstick, schrille fluittonen en een beestachtig gekrijs. Een halve minuut ver en je bent al getransporteerd naar een nachtelijk Mexicaans regenwoud. Het is allemaal enorm rustgevend, maar je voelt gewoon dat het niet blijft duren. Een mooie opbouw dus, die uitmondt in mid-tempo atmosferische black met veel aandacht voor melodie en sfeerschepping. Het hese gegrauw van Tlatecatl klinkt soms wat eendimensionaal, maar dat is ook het enige (kleine) minpuntje hier. Hoewel de riffs op zich al heel melodisch zijn, zorgt de toevoeging van fluit én een heel creatieve gitaarsound (soms melancholisch, soms stuwend, soms intens schrijnend) voor nog extra inkleuring. En zo kabbelt het nummer verder door de Mexicaanse jungle.
Dan klinkt Coatlicue toch net wat bekender in de oren. In die zin dat het meer aanleunt bij het geluid dat we kennen uit Noord-Europa. Neem er wat ouder black/vikingmetalmateriaal bij (Hordanes Land bijvoorbeeld, maar je kan er zeker ook Emperor in herkennen), en je hoort onmiddellijk de parallellen: af en toe wat gedurfde dynamiek in het ritme, hier en daar wat bezwerende samenzang, hooggestemd, snijdend gitaarwerk en zelfs een riff die nét wat gemener is dan we hier hadden verwacht. Toch blijft mid-tempo black de hoofdmoot uitmaken. De godin van de aarde, het vuur en de vruchtbaarheid (Coatlicue dus) mag tevreden zijn met deze lofzang.
Bij de titel Ba’alche’o’ob dacht ik in eerste instantie dat het om één of andere demon zou gaan (ik heb vermoedelijk de foutieve link gelegd met Beëlzebub), maar dit woord betekent gewoon ‘Dieren’. In de tekst wordt verteld over de schepping van de dieren door de goden en het respect dat de inheemse volkeren voor alle dieren hadden. Minder kunst- en vliegwerk hier met allerlei verschillende instrumenten en geluiden, maar eenvoudige, eerlijke melodische black met een behoorlijk rauw randje.
Tezcatlipoca, ook wel de rokende spiegel (Espejo relumbrante) genoemd, was de Azteekse god van de nacht, stormen, de aarde, tovenarij en de jaguar. Bij deze vertaling moest ik toevallig denken aan het nummer Smoking Mirror van Enthroned: nu weten we dus ook waar Nornagest zijn inspiratie gehaald heeft. Deze godheid wordt ook Yaotl genoemd, de Vijand. Tezcatlipoca kondigt zich aan met veel dreiging: onheilspellend en duister. De veelvuldig herhaalde riffs hebben niet alleen veel melodie, maar ook heel wat stuwende stootkracht. De snelheid ligt hier ook wat hoger dan op de voorgaande nummers. Dissonante afdalende ‘laddertjes’ en daaropvolgende, opbouwende crescendo’s hebben een bijna alarmerend karakter. Neem daarbij ook nog de laag zoemende basgitaar en je merkt hier heel goed hoe men vanuit een ander perspectief ook nieuwe accenten in een blackmetalnummer kan inbrengen, geïnspireerd door thema’s uit de eigen cultuur.
Nuevo Fuego is een intens nummer, maar op zich toch minder opvallend. Iets wat niet kan gezegd worden van Buho Lanzadardos – Entrada Teotihuacana, dat het verhaal vertelt van Atlatl Cauac, de ‘Speerwerper Uil’, die heerste over het machtige Teotihuacán (een prachtige site vlakbij Mexico-stad overigens) en ook de grote stad Tikal versloeg. Let in de intro vooral op het uiltje, dat hier heel toepasselijk wordt opgevoerd. Het is tegelijk een beschrijvende én een offensieve track, waarbij oorlogsdaden en -rituelen centraal staan: de inval van Tikal, de heerschappij van Atlatl Cauac en de verering van de god Tlaloc (god van de regen). Met veelvuldige ‘Ahoe’s zwepen de krijgers zichzelf op, maar tegelijkertijd hangt er een sfeer van droefheid en rouw in de lucht, die zijn apotheose kent in het Mgła-achtige einde.
De laatste woorden zijn aan Sombra del Mictlan (‘Schaduw van de Onderwereld’). Het zijn woorden van een Mayapriester die het nummer inleiden, maar wat volgt is louter instrumentaal. Tien minuten vol gevoel, met prachtige melodieën, maar ook met langgerekte atmosferische passages die zo uit Oost-Europa overgevlogen lijken te zijn. Deze band komt eigenlijk het best tot zijn recht in deze stijl, wanneer het lang uitgesponnen muzikale landschappen kan boetseren die een reflectie zijn van verhalen uit het verleden en legendes over goden, oorlog en natuur.
Score:
73/100
Label:
American Line Productions, 2021
Tracklisting:
- Entre lluvias Fuertes
- Coatlicue
- Ba’alche’o’ob
- Tezcatlipoca – Espejo Relumbrante
- K’inich Janaab’ Pakal
- Nuevo Fuego
- Buho Lanzadardos – Entrada Teotihuacana
- Sombra del Mictlan
Line-up:
- Tlatecatl – Stem, gitaar, traditionele instrumenten
- Yaotl – Drums, percussie, traditionele instrumenten
- Tenoch – Basgitaar
Links: