Het mag eens iets anders zijn. Black metal is namelijk meer dan een muziekstijl: het is een levenswijze, een wereldvisie, een totaalconcept, een cult. En dan ook nog eens een cult met een bijzonder interessante historiek. Zo interessant zelfs, dat de echte blackmetalfanaat er steeds meer over te weten wil komen. De muziek geeft uiteraard al veel weg, en de achterliggende filosofie doet de band maar al te graag uitvoerig uit de doeken op zijn website, bandcamp-profiel of Facebookpagina. Maar daarnaast bestaan er gelukkig ook boeken die nóg dieper graven in de geschiedenis van dit uiterst boeiende onderwerp. OK, ik ben een bibliofiel, maar zelfs wie niet dagelijks zijn portie papieren magie nodig heeft, zal toch al eens klassiekers als, bijvoorbeeld, Dayal Pattersons Black Metal: Evolution of the Cult gelezen hebben. Diezelfde Dayal Patterson publiceert via zijn op black metal gerichte uitgeverij Cult Never Dies trouwens ook boeken over specifieke iconische bands, zoals de Portugese Wolven van Moonspell (Wolves Who Were Men – The History Of Moonspell) en de Griekse Goden van Rotting Christ. In 2018 kwam namelijk, in samenwerking met Sakis Tollis zelf, het boek Non Serviam: The Official Story Of Rotting Christ uit.
Bij het ondertussen (in 2021) ter ziele gegane Necromantia moeten ze gedacht hebben: dat verdienen wij ook, zo’n biografie in boekvorm! En wie zijn wij om deze grondleggers van de Griekse blackmetalscene (samen met Rotting Christ en Varathron) tegen te spreken? De timing klopt ook: het verhaal van Necromantia eindigde met de veel te vroege dood van bassist en stichtend lid Baron Blood in 2019 en daarom is een bundeling van memoires annex postuum eerbetoon hier zeker op zijn plaats. Het boek kreeg de naam The Serpent and the Pentagram: The Official Chronicles of Necromantia mee. Het werd geschreven door het enige nog levende originele lid van Necromantia, The Magus, in samenwerking met Aris Shock, auteur van Rites Of The Abyss – The Genesis and History Of Greek Black Metal. Want wie is er inderdaad beter geplaatst om samen met The Magus zo’n project tot een goed einde te brengen?
Het boek kwam uit in de maand maart van dit jaar. Ondertussen is het echter al december en ik heb de laatste dagen een serieuze inhaalbeweging moeten maken om mijn review nog voor de jaarwissel af te krijgen. Ik geef het toe: ik ben geen snelle lezer, en al zeker niet als het om een PDF gaat, in het Engels, die ik op mijn laptop moet lezen… En ja, dit is behoorlijk lijvig leesvoer geworden (het boek zal in totaal 224 pagina’s bevatten). Nochtans heeft men er alles aan gedaan om het boek zo leesbaar mogelijk te maken. The Serpent and the Pentagram leest als een min of meer chronologisch (maar soms ook thematisch) opgebouwde bundeling van weetjes, verhalen en herinneringen, grotendeels geschreven vanuit de ervaringen van The Magus zelf, met hier en daar een bijdrage van Aris Shock en een aantal bevriende (black)metalartiesten. Centrale thema’s zijn de omstandigheden waarin elk album tot stand kwam, de persoonlijke beleving van black metal en muziek maken in de jaren ’90, en verschillende collaboraties met andere (vooral Griekse) artiesten.
Als naslagwerk heeft dit boek uiteraard sowieso zijn relevantie in de persoonlijke bibliotheek van de (black)metalliefhebber en kan het dan ook blindelings aangeschaft worden door de underground metalliefhebber annex boekenwurm. Toch wil ik hieronder kort enkele overpeinzingen en bedenkingen oplijsten. Wie een aankoop overweegt kan dan zelf de pro’s en contra’s tegen elkaar afwegen om op basis daarvan een finale beslissing te nemen.
Hoewel je gezien de timing van het boek zou kunnen verwachten dat The Serpent and the Pentagram een regelrechte ode zou zijn aan het adres van wijlen Baron Blood, blijkt dat eerbetoon slechts beperkt te zijn tot hoofdstuk 24. In feite leest The Serpent and the Pentagram: The Official Chronicles of Necromantia eerder als The Serpent and the Pentagram: The Official Chronicles of The Magus. In se is dit namelijk geen boek over Necromantia, maar een boek over het leven van The Magus, weliswaar in de context van de band. Maar ook de andere bands waar The Magus actief in was (Thou Art Lord bijvoorbeeld, maar ook N.A.O.S. en Principality of Hell) passeren bijvoorbeeld de revue en worden grondig besproken. Daarnaast wordt zijn werk als uitgever (van een magazine) en label-eigenaar besproken.
Het idee om dit boek te schrijven kwam er pas in 2021, na de dood van Baron Blood dus. The Magus en Aris Shock kennen elkaar blijkbaar al sinds de vroege jaren ’90, waardoor de samenwerking uiteraard zeer vlot verliep. The Serpent and the Pentagram kan volgens hen beiden inderdaad gezien worden als het definitieve verhaal van de band, in connectie met het persoonlijke verhaal van The Magus, gebaseerd op diens herinneringen. Het boek gaat in die zin verder dan Necromantia. En de focus ligt zoals gezegd meer op The Magus, die gevolgd wordt vanaf zijn tienerjaren tot het bittere einde van Necromantia. Ik hou er een dubbel gevoel aan over: enerzijds rijst de vraag of we al die details over het leven van The Magus wel willen weten, anderzijds zorgt het wel voor een “familiar feeling” en leest het makkelijker dan bijvoorbeeld de technische beschrijvingen over de gebruikte apparatuur. Ik moet dan ook toegeven dat het verhaal je soms écht wel opslokt en je laat meebeleven wat er in die vroege jaren ’90 allemaal heeft plaatsgevonden rond je favoriete genre. En dat op zich is toch een enorme meerwaarde…
Toch een puntje van kritiek: een deel van de informatie in dit boek is op zijn minst overbodig of niet erg nuttig te noemen. Zo wordt beschreven waar Griekenland precies ligt, wat de etymologie van het woord necromantia is, en wordt er vermeld dat er geen mp3-spelers en internet waren in de jaren ’80. Het boek put zich ook uit in details over het leven van The Magus, maar willen we als lezer/muziekliefhebber wel allemaal weten wat hij precies verteld heeft tegen zijn klasgenote, of wie de logo’s tekende die hij op zijn jas droeg? Is het nodig om het adres van het copycenter te geven waar ze een bepaalde cover hebben gekopieerd? Misschien wel, maar misschien ook niet. Het blijft wel uitzonderlijk wat die man zich allemaal nog herinnert. Ik vind daarnaast dat de verhalen wat te lang uitgesponnen zijn: alles wordt stap voor stap, detail na detail uitgelegd en er is uiteindelijk ook niet altijd een pointe, een relevantie van het verhaal. Vaak lijkt het dus zomaar een verhaal omwille van het verhaal, als een soort sfeerzetting (bv. dat hij was weggelopen van huis omdat hij een discussie had gehad over zijn oorring, hoe hij was teruggevonden en wat zijn vader op één van zijn posters had geschreven). Sommige zaken hebben ook helemaal niets te maken met metal op zich, maar zijn enkel bedoeld om het karakter van The Magus in zijn jonge jaren te typeren. Zo dienen ze het doel om de persona van The Magus en zijn thematische inspiratie voor Necromantia vanuit een historisch perspectief op te bouwen en te verklaren (zoals bijvoorbeeld zijn interesse in horror en het occulte). Is het echter relevant te weten om welke redenen sommige kinderen van zijn school gepest werden? Zelfs het alcoholpercentage van ouzo wordt vermeld. De tekst irriteert soms door een overload aan nutteloze details. “Ouzo is good if you accompany it with food.” Al bij al had het allemaal toch wat concreter gemogen.
De meest storende uiting van deze drang tot detaillisme en informatieve overdaad is het toevoegen van onzekerheden. Zinnen als “I might have some of those rehearsal tapes somewhere, but I am not sure where they are.” of “I don’t remember in which studio we recorded it, but I remember that the sound engineer was a black guy; from Kenya, I think.” vind ik toch bedenkelijk: wat is hiervan de meerwaarde? Iets te vaak lees je inderdaad “I think”, “maybe” of “I guess”, zowel bij The Magus als bij gastbijdragen. Niet ideaal voor de geloofwaardigheid.
Het boek is gedeeltelijk geschreven in de derde persoon, waarbij de details van de geschiedenis van Necromantia uit de doeken gedaan worden, en gedeeltelijk in de eerste persoon, wanneer The Magus vertelt over zijn persoonlijke wedervaren met de band. De man wordt daarbij telkens geciteerd, maar dat gebeurt op een nogal gekunstelde manier, met bindzinnetjes die nogal kunstmatig overkomen. Bijvoorbeeld: “Regarding how it all happened, The Magus shares it all: “…”.” Hetzelfde geldt voor bijdragen van andere muzikanten, zoals voormalige bandleden. Misschien toch geen juiste keuze om dat zo aan te pakken?
The Serpent and the Pentagram bevat uiteraard ook (en vooral) veel interessante info, bijvoorbeeld over het ontstaan van Necromancy, de band vóór Necromantia, of hoe de hoes van een bepaalde cassette tot stand kwam, of hoe de eerste demo werd geschreven in één nacht en opgenomen in één nacht… Het is ook interessant om te lezen welke bands er actief waren tijdens die eerste jaren. Leuk aan dit boek zijn eigenlijk vooral de weetjes. Zo wist ik helemaal niet dat Ancient Rites de eerste buitenlandse blackmetalband was die ooit in Griekenland heeft gespeeld (in 1993). En uiteindelijk komen we ook te weten om welke redenen Necromantia nooit live speelde. De meningen van bekende blackmetalartiesten zijn ook zeer fijn om te lezen: het geeft ons een idee van het belang van Necromantia in de Europese scene. Wanneer The Magus echter vertelt over zijn eerste metafysische ervaring, het gevolg van een aantal invocaties die hij had gebruikt, blijft hij op de vlakte en wil hij niet vertellen wat er precies heeft plaatsgevonden. Jammer, want net dat leek me wel interessant en zo blijft de lezer wat op zijn honger zitten.
Het is duidelijk dat wanneer het gaat over de verschillende strekkingen in het satanisme, het occulte en de hele filosofie erachter, The Magus weet waarover hij spreekt. De hele uiteenzetting hierover, inclusief zijn discussie met Count Grishnackh en de vraag of Necromantia al dan niet satanisch is, is misschien wel het interessantste in dit boek.
Tijdens het lezen van dit boek is het trouwens aan te raden om ondertussen te luisteren naar de vermelde releases. Het is bijvoorbeeld heel leuk om details te horen die je enkel opmerkt door dit boek te lezen (bv. over de problemen met de gebruikte saxofoon op Evil Prayers).
Ik weet niet zeker of de PDF die ik als promo kreeg toegestuurd ook de finale versie van het boek was, maar het viel me wel op dat er hier en daar toch nog wat spellings- en lay-outfoutjes in waren blijven hangen. Voor zo een groots opgezet en invloedrijk boek is dat wel heel jammer vind ik. Opvallend voorbeeld: de grote gotische letters die bij het begin van een nieuwe paragraaf gebruikt worden evolueren gaandeweg van zwart naar doorzichtig, om vervolgens volledig te verdwijnen en heel laat in het boek plots weer op te duiken… Gelukkig is het niet allemaal kommer en kwel als het over de lay-out gaat. Het boek is namelijk mooi geïllustreerd met album covers, flyers, posters, foto’s van de band en hun instrumenten.
Pro’s en contra’s dus, ik zei het al. Het idee achter het boek is op zich prima, de uitvoering kon mijns inziens wel beter. Ondanks al zijn tekortkomingen zou ik dit boek echter toch gewoon in huis halen. Een garantie voor uren leesplezier…
De “Die Hard” editie van The Serpent and the Pentagram: The Official Chronicles of Necromantia wordt vergezeld van een 7”EP, bestaande uit twee nummers. Side A: een nog onuitgegeven, remasterde versie van Family of Dog (A Feast of Ghouls) uit 1992. Side B: Faceless Gods, afkomstig van de sessies van het laatste album.
Links: