Black Sabbath: Het definitieve eind

De onbetwiste grootvaders van de heavy metal zijn klaar: Black Sabbath. Gisteren hebben de heren de carrière van de band op een zo gepast mogelijke wijze afgesloten door het laatste optreden van de band te voltooien op de grond van geboorteplaats Birmingham. Volgens velen toch de stad waar de heavy metal echt van de grond kwam en het vervolgens vele generaties heeft weten te inspireren. Naast het feit dat een blauwdruk werd gecreëerd voor het complete, door ons geliefde genre, heeft name het bekende gitaargeluid van Tony Iommi een volledig nieuw subgenre weten te inspireren: doom metal!

De afsluiting is geschied op gepaste wijze, maar onderhevig aan één (toch substantiële) kanttekening, want ondanks dat in 2011 de volledige klassieke line-up – bestaande uit Tony Iommi, Ozzy Osbourne, Geezer Butler & Bill Ward – bijeenkwam voor een tour én een nieuw album, was drummer Bill Ward al snel niet meer onderdeel van het gezelschap wegens contractuele onenigheid.

Met het eindigen van de tour – toepasselijk getiteld The End Tour – sluit Black Sabbath een lange carrière af die sinds 1968 in verscheidene gedaanten door het leven is gegaan. De bekendste is uiteraard de klassieke line-up met Ozzy Osbourne als frontman, waarmee talloze klassiekers verschenen, zoals het zelfgetitelde debuut en Paranoid. Nadat de wegen van Ozzy met Black Sabbath scheidden, nam de band in 1979 de legendarische Ronnie James Dio op in de gelederen, een magistrale zanger die op dat moment al een geweldige reputatie had opgebouwd met Rainbow, de band van voormalig Deep Purple-gitarist Ritchie Blackmore. Met Dio op zang wist de band een ander geluid te creëren, dat zowel voor- als tegenstand opriep, door een verandering in geluid, thematiek én een compleet andere zangstijl. Toch werden de albums Heaven and Hell en Mob Rules grote hits, die nog altijd terecht als klassiekers binnen het genre worden gezien. Het huwelijk met Dio duurde echter niet lang en in 1982 verliet hij de band om vervolgens furore te maken met zijn eigen band Dio.

Na het vertrek van Dio werd Black Sabbath vooral een band met constante gedaanteverwisselingen. Met de op dat moment voormalig Deep Purple-zanger Ian Gillan werd in 1983 Born Again opgenomen, gevolg door een tour. Born Again werd een cultklassieker, ondanks de vele slechte recensies en met het gegeven dat de bandleden ook niet bepaald een fan van het eigen product  waren. Een jaar later stapte Ian Gillan weer op om terug te keren bij Deep Purple. De enige reden dat hij als frontman van Black Sabbath fungeerde was, naar verluid, een uit de hand gelopen avond vol met drugs en een daarbij ondertekend contract.

Het in 1986 verschenen Seventh Star, een meer bluesrock-georiënteerd album met Glenn Hughes op zang en bas, werd onder druk van label Warner Bros. Records uitgebracht onder de Black Sabbath-naam. Deze was echter bedoeld als soloplaat van Iommi, die na het vertrek van origineel bassist en primair tekstschrijver Geezer Butler in 1984, het enige originele bandlid was en de naam Black Sabbath uiteindelijk nog vele jaren in leven bleef houden. Ook toetsenist Geoff Nicholls was op Seventh Star van de partij. Hij stierf op 28 januari van dit jaar aan longkanker. Nicholls was een inofficieel bandlid, dat op elk Black Sabbath-album is verschenen sinds Heaven and Hell in 1980, met uitzondering van 13. Daarnaast nam hij ook regelmatig deel aan tournees.

Van 1987 tot en met 1990 nam Tony Martin het stokje van frontman over en werd er met een nieuwe line-up een aantal albums opgenomen, welke echter (onterecht) ondergesneeuwd zijn geraakt in het oeuvre van Black Sabbath. Na een korte reünie met Dio voor het album Dehumanizer uit 1992, kwam Tony Martin in 1993 terug voor nog vier jaar en twee albums, waaronder het bekritiseerde Forbidden, dat tot 2013 het laatste officiële Black Sabbath studioalbum was.

Op en af vonden tussen 1997 en 2005 verscheidene tournees plaats met de originele bandleden. De naam Black Sabbath werd na 2005 een halt toegeroepen, zodat Ozzy Osbourne zich weer op zijn soloband kon focussen. Wat volgde was een reünie van Iommi en Butler met Ronnie James Dio, waarop de band de naam Heaven and Hell aannam, aangezien Black Sabbath officieel nog steeds uit de line-up met Ozzy bestond. Wel werden drie nieuwe nummers opgenomen met Dio onder de Black Sabbath-naam voor de verzamelaar Black Sabbath – The Dio Years. Bill Ward werd gevraagd voor het Heaven and Hell-project, maar besloot er niet op in te gaan en werd vervangen door Vinny Apiche, die tevens te horen was op Mob Rules en Dehumanizer, en vele jaren de drummer van Dio was. Tragisch genoeg eindige Heaven and Hell nadat Ronnie James Dio in 2010 overleed aan kanker.

In 2012 werd ook Tony Iommi gediagnosticeerd met kanker, maar het weerhield hem niet om de reünie met Ozzy en Butler (en daarvoor Ward) tot een succes te maken. Met 13  wist Black Sabbath een eerste nummer 1 notitie te scoren in onder andere de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Op 11 augustus 2016 liet Iommi weten dat de kanker in remissie was en kon hij de wereld laten zien wie de echte Iron Man is.

Nu, met het einde van een legendarische band, komt er dan ook een einde aan een era. Maar één ding is zeker, en dat is dat Black Sabbath nog een lange tijd vele muzikanten zal blijven inspireren. De muziek blijft immers tijdloos! En bovendien zullen vele doombands de traditionele Sabbath-sound nog lange tijd blijven eren.