De gezamenlijke muzikale reis van Ivar Bjørnson (Enslaved) en Einar Selvik (Wardruna) begon in 2014 in Bergen, toen zij in opdracht van de Noorse regering muziek componeerden ter gelegenheid van de viering van 200 jaar Grondwet. Dit resulteerde in het bijzondere album Skuggsjá (2016). In 2018 besloten de Noren, gelukkig voor ons de liefhebbers (en we zijn met velen), een vervolg te geven aan hun creatieve samenwerking in de vorm van opvolger Hugsjá. Deze twee meesterwerkjes vormen vanavond de ingrediënten voor een avondje heerlijke muziek in de Grote Zaal van TivoliVredenburg.
Het is zo’n avond waarbij je voor aanvang al kunt voelen dat er door velen verlangend naar dit optreden is uitgekeken. De atmosfeer in de zaal is aimabel en verwachtingsvol. Op het podium zorgt een intiem maar sober decor van golven en bergen voor een stemmige ambiance. De lichten dimmen en de muzikanten komen het podium op gelopen. Er is het zachte ruisen van zee en wind, in de verte klinkt het getjilp van vogels. Ivar Bjørnson & Einar Selvik en hun begeleidingsband openen de set met Hugsjá van het gelijknamige album dat eind vorig jaar verscheen, gevolgd door Wulthur en Fornjot. De ferme klanken schallen al spoedig op volle kracht door de zaal, die naar ook nu weer blijkt niet voor niets bekend staat om zijn verfijnde akoestiek. De viool komt eveneens prachtig tot zijn recht. Wat is dit ontstellend mooi! Het voelt alsof we ons bevinden op een Vikingschip, dat zich nu weer eens begeeft op een rustige, kabbelende zeevlakte maar dan plotseling in woestere wateren terechtkomt. Er is storm, er is duisternis. En er zijn weerlichten die de duisternis abrupt verstoren…
Het intieme samenzijn van vanavond wordt nog eens versterkt door Einar, en soms ook Ivar, die als een geboren verhalenverteller uitgebreid de tijd neemt om ons als publiek mee te nemen in het gedachtegoed achter de muziek op zowel Skuggsjá als Hugsjá. Zoals over het nummer Skuggsjá (‘spiegel der reflectie’), dat geschreven is ter gelegenheid van de viering van de Noorse Grondwet. Een project dat Einar en Ivar alleen wilden aannemen indien ze ook een kritisch licht mochten laten schijnen over de geschiedenis van hun land en het ontstaan ervan (‘a pleasure to do this, funded by the government’). Skuggsjá is een indringend nummer, waar ook zonder de woorden letterlijk te kunnen verstaan een zekere urgentie vanuit gaat.
Voor alle nummers van Ivar Bjørnson & Einar Selvik geldt overigens dat ze bij uitstek verhalen over thema’s als migratie, over moed om je te vestigen op onbekende plekken, over verlangen en over de cirkel van leven en sterven. Ze vormen een schitterende muzikale omlijsting van leven en dood. Geïnspireerd op oude Noorse gebruiken en tradities, maar absoluut met oog voor vernieuwing en experiment. De frontmannen slepen daarbij expliciet Roadburn voor het voetlicht als essentieel onderdeel van hun muzikale reis. En inderdaad presenteerden zij album Hugsjá eind vorig jaar in Tilburg voor het eerst buiten Noorwegen.
Na Return to Yggdrasil, een cover van Enslaved en Um Heilage Fjell, dreigt er een einde aan het optreden te komen. En wat is er op zo’n moment ‘more appropiate than to bring in death?’ ‘Can you take one more song about death?’ informeert Einar. Inderdaad: het is tijd voor Wardruna’s Helvegen. Een nummer over de dood. Over doodgaan. En over loslaten. Voelbaar tot in elke vezel van je lijf. Kippenvel. Wat hierop volgt is de toch wel de grootste en langste en indrukwekkendste staande ovatie die uw anonieme verslaggeefster ooit heeft mogen meemaken. De bandleden dralen wat heen en weer over het podium, buigen een aantal keer en nog houdt het niet op. Sterker nog, het applaus zengt alleen maar aan.
Einar pakt dan maar weer zijn instrument op en grapt dat hij nu een nummer van Justin Bieber zal spelen. De zaal wordt langzaam doodstil. Ja, je kan een speld horen vallen tijdens de vertolking van toegift Völuspá, ademloos hapt het publiek nog éénmaal toe…
En zo komt er dan toch echt een einde aan het uitverkochte optreden van de Noorse visionairs. Een laatste keer worden Ivar, Einar en consorten overgoten met een zee aan applaus. En zo verlaten ze uiteindelijk het podium: met een mengeling van verwondering en ja, misschien ook een tikje schroomvallig dankzij dat gekke Nederlandse publiek dat maar niet kan ophouden met applaudisseren en juichen.‘You’re so polite, I like that’, heeft Einar zich eerder deze avond al laten ontvallen.
Als het aan het overgrote deel van het publiek lag keerden we nog lang niet huiswaarts. Het is zo’n avond geworden die niet lang genoeg kon duren. Een avond waarvan je zou willen dat je er een grote glazen stolp overheen kon zetten om de boze buitenwereld nog nét wat langer buiten te sluiten. Maar het Noorse gezelschap heeft zich ten lange lesten dan toch echt teruggetrokken, zij het met de plechtige belofte terug te keren.
Voor wie niet kan wachten: op 27 november speelt Einar Selvik in Utrecht met Wardruna.
Setlist:
- Hugsjá
- Wulthur
- Fornjot
- Nattseglar
- Kvervandi
- Fehu (cover Wardruna)
- Nordvegen
- Return to Yggdrasil (cover Enslaved)
- Um Heilage Fjell
- Helvegen (cover Wardruna)
Encore:
11. Völuspá (cover Wardruna, solo door Einar Selvik)
Foto’s:
Ruben Verheul (Wishful doing)
Datum en locatie:
31 januari 2019, TivoliVredenburg, Utrecht
Link: