Op zondagavond 15 oktober is zaal Ronda van Tivoli Vredenburg volledig uitverkocht. De reden: het Noorse Wardruna komt langs en dat is niet onopgemerkt gebleven. De muzikale reis van deze band begon in 2009 met het eerste album van een trilogie gebaseerd op de 24 tekens van het runenschrift: Runaljod – Gap var Ginnunga gevolgd door Runaljod – Yggdrasil (2013). Inmiddels is de trilogie voltooid met album Runaljod – Ragnarok uit 2016. Wardruna stond reeds twee keer eerder in TivoliVredenburg en keert met graagte terug, zo ook de liefhebbers van deze muziek.
Wardruna is op deze herfstavond niet alleen gekomen, in het voorprogramma hebben zij Kaunan meegenomen. Kaunan wordt gevormd door Oliver S. Tyr (tevens frontman van Faun), Boris Koller en Göran Hallmarken. De bandleden komen respectievelijk uit Duitsland, Oostenrijk en Zweden en bezitten naast muzikale ook nog andere artistieke talenten. Zo heeft Tyr een graad in Middeleeuwse literatuur, is Koller naast muzikant eveneens kunstschilder en componist van beroep en Hallmarken staat bekend als een autoriteit op het gebied van de draailier. Na negen jaar van voornamelijk optreden en fijnslijpen van hun muziek, heeft de groep twee dagen eerder debuutalbum Forn uitgebracht.
De drie heren zitten ieder met hun instrument op een stoel op het podium, maar dit betekent geenszins dat er sprake is van een statisch geheel. De grond direct onder hun voeten valt op door een mooie, groene verlichting, als bevinden de muzikanten zich op een zacht bedje van mos. Het kost de toeschouwer hoogstwaarschijnlijk geen moeite hier zelf de bomen, lucht en het gekwinkeleer van vogeltjes bij te denken – en de ideale setting is compleet.
Kaunan speelt folkmuziek op traditionele instrumenten. Hun repertoire is grotendeels instrumentaal, maar er zijn ook passages met zang, zoals in het nummer Halteguten. De muzikale verhalen gaan over zomer, jeugd (‘let’s dance now we’re still young’) en laten de concertganger verre van onberoerd. Er wordt gedanst (voor zover de beperkte ruimte in een bomvolle zaal dit toelaat), meegezwierd en meegeklapt. Na ieder nummer reageert de zaal steeds enthousiaster; het lijkt er dan ook op dat Kaunan een hoop harten weet te veroveren vanavond. En terecht. Deze mannen spelen de sterren van de hemel. De zaal kan er maar geen genoeg van krijgen, er moet zelfs een toegift komen. Na afloop van het optreden bedankt Kaunan de zaal hartgrondig voor dit warme welkom.
Het gebeurt niet vaak, maar in de pauze die volgt verlaat vrijwel niemand de zaal. Het wachten is op Wardruna, dat in de kern wordt gevormd door multi-instrumetalist en zanger Einar Kvitrafn Selvik (van 2000 tot 2004 drummer bij Gorgoroth) en zangeres Lindy-Fay Hella. Gaahl (ex-Gorgoroth, ex-God Seed) leverde op alle drie de albums zijn vocale bijdrage, maar zingt live niet meer mee. Wel heeft Wardruna vier bandleden meegenomen die de verschillende historische instrumenten bespelen en zorgen voor andere geluidseffecten afkomstig van bronnen als steen, boomstammen en water. De teksten zijn in het Oudnoors.
Als dan eindelijk de eerste percussieslagen en de eerste tonen op de traditionele blaashoorns klinken houdt het gros van de aanwezigen zijn adem in, een aantal anderen daarentegen kan een ingehouden kreet van vreugde niet onderdrukken. Tyr van album Runaljod – Ragnarok wordt ingezet en daarmee begint een muzikale reis waarbij de hele trilogie aan bod zal komen, met net een beetje extra aandacht voor het laatste werk.
Ragnarok, de Apocalyps in de Noorse mythologie – dat zowel het einde der tijden inhoudt, maar ook symbool staat voor een nieuw begin – maakt de cirkel rond. Na het machtige Tyr klinkt het meer lichtvoetige en vreugdevolle Wunjo van hetzelfde album, gevolgd door Bjarkan. Het bezwerende Heimta Thurs Thurs barst naar het einde toe los in een onweersbui vol onheilspellende weerlichten. Je zou zo vergeten dat je hoog en droog in TivoliVredenburg staat of dat er überhaupt een dak op het gebouw zit. En er is vanavond nog zo veel meer: Runaljod, Raido, Isa, Jara, Dagr, Rotlaust tre fell…
Selvik heeft een mooie, krachtige en masculiene stem, maar Lindy-Fay Hella weet eveneens ontzag in te boezemen met het weidse bereik van haar stemgeluid. Of het nu lage tonen zijn of juist hele hoge, ze schakelt moeiteloos heen en weer, daarmee het kippenvel op je lichaam toverend. We laten ons meevoeren, ieder voor zich, naar een wereld die we niet kennen maar die in de verte o zo bekend aanvoelt. Ja, alsof we er al eens geweest zijn. Kun je thuiskomen in een land waar je nooit geweest bent? In een tijd waar je niet in geleefd hebt? Het antwoord is ‘ja’. Selvik verwoordt het als volgt (gebruikmakend van oude, historische elementen en verhalen die van mond op mond doorverteld zijn): ‘Its’s about to create something new, something relevant.’
Hier en nu.
Dan is het tijd voor Helvegen. Want hoe kun je een overledene beter eren dan hem al zingend naar het hiernamaals te begeleiden? Een nummer over doodgaan en loslaten. Klein, sober en waarachtig tegelijk.
Er klinkt een indrukwekkend en intens applaus voor Wardruna, er lijkt geen einde te komen aan de staande ovatie. ‘For some reason coming to the Netherlands feels like coming home. It’s very overwhelming, I don’t know what to say’, aldus een zichtbaar van zijn stuk gebrachte Selvik. Hij trakteert de zaal -nadat het applaus eindelijk wat verstomt – op het onlangs verschenen Snake Pit Poetry. Solo. Een lied over Ragnar Lodbrok die in een slangenkuil werd gegooid. Poëzie op muziek.
Luisteren naar een optreden van Wardruna is een unieke ervaring, een sensatie die je moet ondergáán. En om met de woorden van Selvik te eindigen: ‘We have songs for all locations. Singing is good for you, you should sing more.’
‘Go home and sing.’
Foto’s:
Datum en locatie:
- 15 oktober 2017, TivoliVredenburg
Link: