Eerst was er de liefde voor Metallica. Toen was er de hobby. Dat werd een bedrijf en nu is het een begrip onder een grote schare gitaar influencers en bands. Grote kans dat je weleens een gitaar van Jort hebt gehoord terwijl je naar je favoriete artiest hebt geluisterd.
Over Red Layer Guitars hoorde ik voor het eerst via mijn eerstejaars docent Erik, aan het Hout en Meubileringscollege in Amsterdam. “Jij houdt toch van Metal? Jort in de machinale maakt gitaren. Misschien moet je zijn Instagram eens checken.” Dat deed ik. Tot mijn verbazing kwam ik erachter dat dat bepaald geen standaard gitaren waren en dat die wat mysterieuze machinale instructeur gitaren bouwt voor grote bands als Meshuggah! Kortom, een goed verhaal dat moest worden verteld.
In dit interview lees je hoe een jongensdroom uitkwam en hoe dat zo in jouw speakers is beland en hoe steeds meer grote metalartiesten hun weg vinden naar Jort Heijen voor een van zijn meesterwerken. Een mooier voorbeeld ‘van eigen bodem’ bestaat niet!
Jort Heijen – Red Layer Guitars
Waar/wanneer is je passie voor gitaren begonnen?
Op mijn zeventiende of achttiende kreeg ik mijn eerste gitaar van mijn moeder. Ik hoorde Master of Puppets van Metallica en dat wilde ik ook spelen. Toen ben ik al die Metallica-nummers gaan spelen. Op dat moment kwam de Kirk Hammett-gitaar uit en die kocht ik voor mezelf. Het bijzondere aan die Hammett-gitaar was dat er een dure en een goedkope versie van was, en ik snapte eigenlijk niet waarom? Hoe kon zo’n ding twee duizend euro duurder zijn dan het andere? Dat wilde ik snappen. Het enige verschil was dan de houtsoort en dat vond ik toen al apart. Maar het is echt begonnen met die Metallica-riffs, die wilde ik echt kunnen spelen, later kwam daar Pantera bij, en Megadeth.
Het begon allemaal in die befaamde Bike shop, nadat je school verliet op je achttiende. Je stopte en besloot iets anders te doen.
Het begon dus met die eerste gitaar. Op een gegeven moment heb ik daar de lak van af geschuurd. Ik had de neiging om dingen te vervangen en de pick-ups te vervangen. Vervolgens dacht ik, “Wat als ik via Marktplaats een andere body bestel en ik dat erop zet… Wat doet dat dan en kan ik dat ook customizen…?” En zo is het gewoon doorgeslagen. Bij die fietsenmaker verdiende ik heel veel geld, omdat ik geen onkosten had en nog bij mijn moeder woonde. Van dat geld kocht ik eigenlijk veel onderdelen van Marktplaats en op een geven moment kocht ik een kit die ik in elkaar kon zetten. En dat zette weer de volgende gedachte op van, “Zou ik eigenlijk zelf zoiets kunnen maken?”. Toen ben ik bij mijn vader in de schuur aan de slag gegaan, dacht ik, “Kun je een body maken? Of een hals? Of wordt dat nu weer moeilijk en moet ik dat uitbesteden?”. Op een gegeven moment ging ik dat ook zelf doen en weer op een gegeven moment besefte ik dat dit eigenlijk veel leuker was dan dat fietsen maken. Maar ik had eigenlijk nog geen opleiding gedaan, want ik ben vanaf mijn achttiende gaan werken. Ik ging opzoek naar de opleiding Gitaarbouw, die bestond toen niet in Nederland. Het enige wat erop leek was Meubelmaken hier op het Hout & Meubileringscollege in Amsterdam. Dus ik ben toen op een open dag geweest en dacht als ik nog iets ga doen, is het dit wel! Dat is inmiddels tien jaar geleden. Ik ben er dus halsoverkop ingegaan en heb mijn baan toen opgezegd. Ik heb altijd in mijn achterhoofd gehouden dat je hier leert hoe je bijvoorbeeld een stoel maakt, maar dat een gitaar een heel specifiek meubel is; het is van hout. Dus als je weet hoe je hout kunt bewerken, je eigenlijk alles kunt maken. En na mijn opleiding (lacht) ben ik hier gewoon blijven werken.
Textyres
Meshuggah is best wel verweven met het verhaal van Red Layer Guitars. Het begon jaren geleden met die ene basgitaar voor Dick Lövgren bij Adamovic. Kun je daar meer over vertellen?
Ik was met een goede vriend naar Dour Festival. Daar speelde Meshuggah. Ik kende die band eigenlijk niet. Het was iets wat ik nog niet eerder gehoord had. Ik vond dat zo indrukwekkend! Dat geluid van die gitaren vond ik zo overweldigend. Als je helemaal in het begin denkt dat, weet ik veel, dat Creeping Death een beetje het snelste nummer is wat er is en dan krijg je opeens dit voor je oren, dan denk ik je, ”Wat een focking vet gitaargeluid!”. En toen dacht ik, “Ik wil ook zo’n 8-snaar maken om die muziek te spelen!”. Net op dat moment liep ik stage bij Adamovic, en toen had ik het daarover met mijn stagebegeleider, over Dour Festival en Meshuggah… En toen zei hij, “Ow, dat is toevallig, want de bassist van die band komt binnenkort een basgitaar uitproberen die we nu gaan maken. En het wordt gedeeltelijk jouw taak om die basgitaar te maken.”. En ik had op dat moment mijn CNC-machine die ik toen had gekocht bij Adamovic in die ruimte staan, dus ik moest er allerlei onderdelen op maken. Ik heb uiteindelijk die gitaar gebouwd – een 8-snarige gitaar – en ik kreeg zoveel positieve reacties over. Toen dacht ik, “Ja, volgens mij heb ik mijn niche gevonden; 8-snarige gitaren, gebaseerd op het geluid van Meshuggah.”. Het is precies zes jaar geleden, dat Dick Lövgren langs kwam. Ik gaf hem een hand en dat was het. Toen is hij de showroom ingedoken om die basgitaar uit te proberen. Daarna heeft hij ons op de gastenlijst gezet en toen vielen die twee werelden op hun plaats. Iedereen maakt een 6-snaar, ik wilde een 8-snaar maken. Hier is misschien een iets kleinere groep voor die dat dan zo apprecieert. Dat heeft dan meer impact en het stimuleert meer om door te gaan. En sindsdien heb ik alleen maar 8-snaren gemaakt.
En afgelopen jaar kwam je droom uit…
Ja, ja… Je hebt die affiniteit en je hoopt toch altijd dat dat een keer opvalt, bij die gasten tenminste. Een van mijn endorsees, Josh Seguin, die speelt dezelfde soort muziek, was al vrij close met Fredrik Thordendal en ehm, zelf kende ik Dick Lövgren al een beetje, maar ja. Je gaat niet zo’n man helemaal op Facebook overdonderen met fanboy gedrag. Af en toe laat je eens wat zien, zo van, “Hoi, dit heb ik gemaakt, en het is nog altijd geïnspireerd door jullie muziek.” En heel soms krijg je een reactie terug. En dat groeit dan steeds een beetje en op een gegeven moment ga je het gesprek aan. Een paar jaar geleden stond ik op NAMM en toen stuurde ik een foto naar Dick met, “Kijk eens, vier jaar geleden maakte ik een basgitaar voor jullie en vandaag sta ik hier op NAMM, de grootste muziekbeurs ter wereld.” Toen kreeg ik opeens een bericht terug: “Ow, dan komen we morgen even kijken!” (lacht!) Ja en toen kwamen ze ook echt kijken..! Ik was echt pffggggghhh… Flabbergasted! Ja, dat was een onwijs mooi moment voor mij! Het hoogtepunt eigenlijk. En dat het dan ook zo loopt. Want ik stond met mijn booth tegenover Adamovic; alles kwam weer bij elkaar, full circle. Het is begonnen at the bottom, daar bij Adamovic, en nu ontmoeten we elkaar weer, met Meshuggah in ons midden, op de grootste beurs ter wereld. En gewoon voor de lol ook, want die gitaren waren helemaal niet te koop. Ze waren er puur om te laten zien hoever ik kon komen. Als ik nog een gitaar zou maken dan wist ik; dat moest voor hem zijn. Een 8-snaar voor Fredrik.
En die gitaar bouwde je en bracht je naar Stockholm.
Er stond al een plan om met mijn zusje tijdens de herfstvakantie naar Zweden te gaan. De gitaar zou ik persoonlijk bij Fredrik afleveren en zou dan een aantal dagen bij de oud-bassist, Peter Nordin, voor wie ik in het verleden ook een basgitaar heb gebouwd, in Umea verblijven. Ik had geen idee wat ik kon verwachten van de ontmoeting met Fredrik, maar uiteindelijk hebben we een uur of vijf doorgebracht in zijn studio. Daar heeft hij ook de gitaar voor het eerst kunnen zien. Dat was wel iets speciaals. We hebben het uitgebreid over een aantal zaken gehad rondom het gitaren bouwen en zijn collectie gitaren. Het was een zeer aangename ontmoeting en fantastisch om zijn studio te kunnen bewonderen.
Fredrik Thordendal test zijn all-black Juggernaut met reversed body in zijn studio in Stockholm
Je werkt op dit moment ook aan een schitterende gitaar (Ibaraki genaamd) voor Matt Heafy. Hoe kwam dat tot stand?
Matt Heafy wilde (volgens mij speciaal voor een deathmetalalbum) wilde graag een 9-snaar aan zijn gitaren arsenaal toevoegen. Via een oproep op zijn social media kwam hij, via een aantal van zijn volgers, bij mij terecht. De voornaamste uitdaging van deze gitaar was het toetsenbord. Daar waren we van plan de afbeelding die hij op zijn linkerarm heeft getatoeëerd, in te leggen. Aangezien het om een 9-snaar gaat, is er erg veel plek voor dit soort artwork. Deze gitaar is ondertussen al bijna af. Omdat hij een grote fanbase heeft en bijvoorbeeld veel volgers ook op Twitch, kan ik ervan uitgaan dat ik deze gitaar nog vaak te zien ga krijgen.
Elke gitaarbouwer heeft zijn of haar eigen unieke kenmerken. Hoe ben je op dit design – voor Red Layer Guitars – gekomen en welk onderdeel springt er voor jou het meeste uit?
Helemaal in het begin heb ik letterlijk een Shecter Avenger overgetrokken en later heb ik de rechterkant veranderd. Mensen blijven het toch erin zien, ik zie het eigenlijk niet meer. Het is geen standaard model, dat doen er namelijk zoveel en dat vind ik niet interessant. Dit is toch net iets anders. Mijn gitaren zijn te herkennen aan de uitgesproken carvings en complex lijnenspel. Dat moet er voor mij altijd in blijven, anders klopt het niet voor me. Dan is het niet compleet zeg maar. Ik ben gek op inlegwerk. Ik kan me twaalf uur lang storten op een tekening, net als iemand twaalf uur lang kan gamen. Dat doe ik meestal met de hand. En dan ben je absurd lang bezig met alleen al een toetsenbord, waarvan je weet; daar gaan weinig mensen me op nadoen.
Het is natuurlijk ook zo dat je het dan vastpakt en dan moet het goed voelen en lekker spelen, het blijft een gitaar. Het moet niet alleen leuk uitzien, maar het moet ook interessant zijn om als muzikant iets mee te kunnen. Dat is ook een beetje het nadeel van het proces, omdat het esthetische moet worden afgewogen tegen de functionaliteit. Het moet bespeelbaar zijn. Dat maakt het soms lastig, maar het is tegelijkertijd ook de uitdaging om er binnen die kaders iets bijzonders van te maken.
Ibaraki, custom design 9-snaren voor Matt Heafy
De juiste hardware is altijd een belangrijk deel van dit product. Hoe ben je op de samenstelling gekomen zoals terug te vinden is in jouw gitaren?
Ik gebruik voornamelijk Hipshot. Wat zij hadden was een hardtail brug voor multi-skill gitaren. En toen heb ik eigenlijk uitgerekend welke configuratie zo’n hals eigenlijk moet zijn, met nog altijd dezelfde baritone skill lengths zoals Meshuggah heeft. En dan kom je uit op een hoek die weer past met die brug. Die is 21 graden, komt precies uit. Verder gebruik ik Meshuggah-pick-ups, de M8 is hun signature model. Johan Lundgren kan ze dus ook slanted maken. Ik heb hem een mail gestuurd van, “Ik wil die gitaren met die pick-ups en die Meshuggah dit en dat maken…”. Toen kreeg ik een mail terug: “Geen probleem.”. En toen zijn we gaan experimenteren met die hoeken, want die moet hij wel kunnen maken. Volgens mij ben ik de enige ook voor wie hij dit maakt. En dat vind ik ook erg leuk. Ze matchen dan ook precies met de fan van die multi-skill gitaren en ze eindigen precies in die hoek van de brug. Alles matcht precies zoals ik dat wil.
Wat vinden zij (de bandleden van Meshuggah) eigenlijk ervan dat jij dit allemaal doet?
Nou, ik heb me laten vertellen dat alleen al het feit dat Fredrik zomaar eentje laat bouwen, terwijl hij al zoveel gitaren heeft, een unieke ervaring is. Dat besef ik zelf ook wel.
Je hebt inmiddels heel wat gitaren mogen bouwen – en daar zit een aantal grote namen bij – je hebt je persoonlijke mijlpaal bereikt door een gitaar te mogen bouwen voor Fredrik Thordendal. Voor wie zou je nog meer graag een gitaar willen bouwen?
Ja, dat is een heel goede vraag omdat ik ook zelf heel vaak hierover nadenk. Maar ik denk dan… Als ik terug zou gaan naar mijn roots, dan zou dat voor Dave Mustaine zijn. Maar dat is zo een andere doelgroep, om te beginnen is dat een 6-snaar gitarist. Iedere gitarist kan op een 6-snaar spelen en dat valt al snel – in het maken ervan – in de mainstream. Wat ik ook bedoel te zeggen is dat die man zo groot is en betrokken is bij zoveel, dat ik me afvraag of je dan iets kunt maken wat hij niet eerder heeft gezien. Daarbij is hij denk ik ook minder toegankelijk dan een Matt Heafy, die je even een berichtje stuurt en dan ook een antwoord daarop krijgt. Maar dat zou eer zijn, omdat ik Mustaine nog steeds heel erg vet vind!
Vortex
Zijn er ook plannen om, naast de custom gitaren, een collectie aan stock gitaren aan te bieden?
Nou, het grootste probleem is dat ik gewoon niet zoveel tijd heb. Tijd is de grootste issue. Ik heb ook deze baan als docent en dat neem ik ook erg serieus. Voor een klant bouwen, betekent ook dat je iets ‘moet’ bouwen en je niet vrijuit en creatief je gang kunt gaan. Het liefst bouw ik voor mezelf. Ik wil mijn eigen ding kunnen doen. Ik denk niet dat ik dat zomaar zou gaan doen, omdat ik liever bijzondere dingen wil blijven maken. Ik wil mezelf uitdagen. Ik heb ook klanten die heel exclusieve dingen willen, maar het is vervelend wanneer je weet dat je dit weekend niet verder kunt aan die vette fretboard, omdat je aan die andere gitaar moet werken omdat iemand ervoor betaald heeft. In het begin is dat leuk, maar dat is nu niet meer nodig.
Wie hoor jij graag spelen op dit moment?
Oef, dat is best moeilijk, er zijn er zoveel… Maar als ik eerlijk ben, ben ik toch zo’n iemand die uiteindelijk terug gaat naar zijn roots. Old school. Ik ben sowieso altijd benieuwd naar wat Meshuggah weer aan het uitvogelen is. Maar ik luister ook graag nog steeds naar bands als System Of A Down, omdat dat net als Megadeth, een van die eerste bands is die me nog steeds fascineren omdat de muziek ook zo tijdloos is. Die bassist zag ik lopen op NAMM en alles ging bij mij op nul! Ik was met iemand aan het praten en ik ben gewoon weggelopen en dacht, “Damn, deze moet ik hebben!”. Dat is toch nog steeds een van mijn favoriete bands denk ik. Ik moest hem dan ook naar mijn stand sleuren! En hij heeft uiteindelijk een paar gitaren van mij in zijn handen gehad!
Misschien moet je daar een gitaar voor bouwen!
Ja, ja! Eigenlijk wel he?! Maar ik moet misschien eerst eens even bijkomen van mijn Meshuggah-wolk.
Goede vraag, want ik ben er zelf ook nog niet helemaal over uit. Ik wil stiekem van die klanten af en iets meer de vrijheid proberen vast te houden. En dan wil ik me focussen op de grote beurzen in Europa en veel meer gaan werken met endorsees.
Meer de exclusieve kant dus…
Nou, weet je, het is meer dat ik die gitaren eigenlijk niet (zomaar) kwijt wil. Het is gewoon zonde. Je werkt maanden aan zo’n gitaar, je gooit je ziel en volle creativiteit erin en dan geef je het over aan en klant en het belandt dan in de kelder bij die andere dertig gitaren en dan zie je hem nooit meer terug. Hier heb ik dan vier maanden, zo niet een jaar aan gewerkt, en dan zie je het gewoon nooit meer terug. Het is zo teleurstellend als iemand zegt, “vette gitaar”, en je dan vervolgens vijf foto’s ervan terugkrijgt waar je het dan maar mee moet doen. Ik vind dat zonde. Er is namelijk een universum aan mogelijkheden wat je met zo’n instrument kunt doen, mits in de juiste handen. Oké, je krijgt er geld voor, maar dat is eigenlijk helemaal niet interessant, want je wilt die gitaar vereeuwigd zien worden. Het is als een kind hebben die je dan nooit ziet opgroeien. Het is een deel van jezelf en over dertig jaar, als zo’n plaat afspeelt kun je zeggen, “Dit is mijn gitaar die ik dertig jaar geleden heb gebouwd.”. En over honderd jaar als je dood bent, bestaat dat nog. Het is een soort legacy die je wilt behouden. Daarom vind ik het interessanter om het in de handen te zien van zo’n Matt Heafy bijvoorbeeld, die dan elke dag een livestream maakt waarin hij dan die gitaar pakt, en dat wordt dan gezien door heel veel mensen.
Links: