Interview met Enslaved
2010 is nog meer dan 2008 het jaar van Enslaved geworden. Voor mij persoonlijk was Axioma Ethica Odini eigenlijk een heropleving van het Enslaved-gevoel, iets wat ik na Below The Lights wat was kwijtgeraakt. Dat laatste was trouwens bij velen het geval bij de vorige plaat Vertebrae, ook al scheerde die plaat ook erg hoge toppen. Genoeg stof voor een interview vonden wij, daarom gaven we Ivar een belletje. Het werd een behoorlijk lange conversatie met een zeer sympathieke gesprekspartner (zonder overdrijven).
Hallo Ivar! Het ziet er weer naar uit dat jullie de plaat van het jaar gemaakt hebben. Mag ik jullie alvast gelukwensen?
Dat mag zeker! Met wie moeten we de competitie aangaan?
De bekende namen, al wordt waarschijnlijk Year Of No Light de grootste verrassing van het jaar. Ken je de band?
Wel al van gehoord, de naam komt me bekend voor. Die spelen instrumentaal nietwaar? Hoe heet hun nieuwe plaat?
Ausserwelt.
Die zoek ik zeker op!
Het lijkt er wel op dat jullie veel fans teruggewonnen hebben na Vertebrae.
Ja, dat klopt, die trend is er wel. We hebben eigenlijk een dubbelslag geslaan. Zowel de fans als de mensen die Vertebrae maar niets vonden lijken Axioma Ethica Odini erg te appreciëren.
Was dat een bewuste zet? Een middenweg vinden of een compromis uitwerken of minder mellow gaan spelen maar dan ook weer niet te verknipt?
(lacht) Nee, dat kan niet. Er zit geen enkele logica achter. Ik zou niet weten hoe je zoiets concreet moet uitwerken. Het is een mix van goed geluk, timing, goede nummers…
…en talent?
Ik hoop het ja!
Ik moet zeggen dat Vertebrae mij ook minder lag, het was me te mellow. Samen met mij vroegen sommigen zich zelfs af of Enslaved niet de weg van Opeth zou opgaan en zelfs de grunts zou laten vallen.
Oh nee. Dat zal absoluut nooit gebeuren. De grunts zijn een deel van de identiteit van Enslaved. We evolueren wel, maar er zijn grenzen.
Wat mij ook opvalt is dat op Axioma Ethica Odini de arrangementen meer uit licht futuristische “waves” bestaan, terwijl die op Vertebrae veel progressiever en atmosferischer klonken. Is dat ook een evolutie? Het lijkt wel of jullie goa of trance hebben zitten luisteren!
Wat moet ik daar op zeggen. Het klopt inderdaad hoor, van die elektronische muziek. Ik ben de laatste tijd, maanden zelfs, vooral naar elektronische muziek uit de jaren ’70 en ’80 aan het luisteren. Psychedelische muziek maar ook muziek die een bepaalde extase teweegbrengt, dikwijls door subtiele nuances, spelend met feedback. Voor ons is het een nieuwe aanpak. Daarom hoor ik je ook graag zeggen, dat het een beetje futuristisch klinkt, want het is voor ons een vrij nieuw gevoel, deze plaat.
Dat was eigenlijk al een tijdje zo, maar in een eerder “narcotische” vorm. Krijgen we die bedwelmende verkniptheid van een Monumension of Below The Lights ooit nog terug?
(lacht) Narcotisch is het woord wel ja. Onze toenmalige gitarist, Roy Kronheim, was vooral verantwoordelijk voor de composities. Hij rookte nog meer spul dan wij samen. Dus ik denk niet dat we die vibe snel zullen terugvinden. Een ander aspect is ook het feit van mijn muziekbeleving, zoals ik al vermeldde. Toen luisterde ik vooral naar psychedelische, haast spirituele rock uit de jaren ’70. Onze psychische toestand is helemaal anders nu, en dat zal in de toekomst nog wel veranderen. Wie weet hoe…
Als je het aan mij vraagt is de volgende stap jazz.
Kan! Ik luister af en toe wel eens jazz, want jazz heeft ook dat ongrijpbare kunstgehalte. Dat tijdloze. Alles kan hoor, alles behalve dingen als hiphop, blues of operette. Dat zal Enslaved nooit integreren in zijn sound.
Even inhoudelijk dan. Ik kan mij voorstellen dat vele mensen vragen stellen over de titel van de nieuwe cd. Ik ga dat ook doen. Tot aan “axioma” kan ik volgen, aangezien ik wat van wiskunde ken. Maar wat heeft dat tweede stuk daar mee van doen?
De titel bestaat inderdaad uit twee gedeeltes. “Axioma” is een wiskundige term, die je verschillende wetenschappen terugvindt. Het zijn algemeen aanvaarde beginselen, waarheden. Het tweede deel, “Ethica Odini”, is een wetboek dat Odin schreef. Nou ja, het werd geschreven door filosofen uit die tijd. Daarin staan alle wetten en interpretaties van mythen, meer zelfs, daarin staat hoe je je moet gedragen. Hoe je moet handelen in tijden van oorlog, van vrede, met elkaar, in relatie tot de natuur, tot jezelf… Het is een handboek van hoe je moet leven.
Is dat niet erg determinerend? Zeker voor iemand die zich moeilijk kan vinden in bijvoorbeeld de christelijke ethiek.
(lacht) Je vraagt hier eigenlijk twee dingen.
Ja klopt, excuseer. Ik vraag het anders. Zijn er bepaalde waarden die je naar voor wil laten komen uit het ethische book van Odin? Of is er een andere bedoeling?
Wel, eigenlijk leven we in deze westerse wereld in een klimaat waar alle moraliteit relatief geworden is. Wij draaien het om, vooral in de context van onze voorhistorie, van waar we komen. De basis van het nieuwe album is een morele code. Maar het verschil is wel dat het niet de waarden specifiek zijn die we willen benadrukken, wel de manier om er te raken. Het zijn dan ook geen vaste wetten, eerder beginselen. Als we ook maar één persoon kunnen aanzetten om na te denken over zichzelf en zijn manier van denken en doen, dan is dat meer dan prima. We willen geen nieuwe “guideline” uitschrijven maar duidelijk maken dat “common sense” de moderne vijand geworden is. De media geeft overal zijn advies en opinie over. En of dat nu terecht is of niet, of dat nu klopt of niet, het wordt gegeven. Je hebt het niet zelf bedacht of ontdekt of beleefd. Is het jouw waarheid wel? Axioma Ethica Odini heeft de onderliggende intentie om mensen aan het denken te zetten en zelf dingen te ontdekken, op eender welk niveau.
Ervaring is dus belangrijk.
Voilà. Zoek je eigen limieten op, ervaar voor jezelf. Sta niet stil. Ook niet op wetenschappelijke onderwerpen. Als iedereen genoegen genomen zou hebben met Einstein’s theorie en niet voor zichzelf zou zoeken en kijken of hij daar wel akkoord mee zou gaan dan was er nooit een Stephen Hawking geweest. Daarom, ook al staan zoveel zaken “vast”, ga op zoek voor jezelf of het je eigen waarheid is. Zowel naar “goed” of “slecht” of politiek of filosofisch.
Maar je hebt dus wel een basis nodig om van te beginnen? En voor velen is dat een christelijke ethiek. Is dat geen probleem volgens jou?
Je hebt gelijk dat je een “framework” nodig hebt. En op zich is religie niet verschrikkelijk, mocht je vermoeden dat ik dat denk. Zonder verklaring voor “onverklaarbare” zaken zou de wereld er, zeker vroeger, té overweldigend en beangstigend uitgezien hebben. Mensen hebben een soort van houvast nodig, duiding, om zowel hun innerlijke leefwereld als die buiten zich min of meer leefbaar te kunnen houden. Bij oude religies, bijvoorbeeld bij de Kelten, Grieken of de oorspronkelijke bewoners van Amerika had je veel goden, ieder aspect van de menselijke psyche kwam daar aan bod. Daar waren conflicten tussen, daar had je problemen die zich stelden, daar konden mensen zich in vinden. Bij de monotheïstische religies zoals het christendom en de islam is de totalitair compleet? Eén dogmatische singulariteit, één almachtige, één.
Wat niet onbegrijpelijk leidt tot veel schaamte en schuldgevoelens.
In het beste geval! Want schuld en schaamte over het eigen persoon leidt tot haat en agressie naar je eigen essentie. Een innerlijke oorlog. Het is dus belangrijk om dat niet achter je te laten, maar door te gaan met zoeken, veranderen, in vraag stellen. Kijken wat werkt voor je en wat niet, en waarom niet. Het lijkt rusteloos, maar op deze manier vind je pas echt antwoorden die gelden voor jezelf. Vooruitgang bestaat uit een these en antithese die samenkomen in een synthese. Alleen wie sterk is van wil en geest heeft vertrouwen in verandering. De zwakken hebben schrik, veranderen in de drie aapjes.
Horen, zien en zwijgen.
Precies.
Mag ik je iets helamaal anders vragen?
Jazeker, doe maar
Wiens moeder bakt de beste taarten?
(lacht en denkt opmerkelijk lang na) Dat is absoluut zeker Herbrand Larsen’s moeder, onze keyboardspeler. Ze woont in de bergstreek tussen Oslo en Bergen, waar we regelmatig optreden. Telkens als we in de buurt zijn móéten we gewoon daar langsgaan om onze buikjes te vullen. Dat mensje kookt echt zalig, ook taarten ja.
Is er naast Enslaved eigenlijk nog tijd voor jullie andere muzikale creaties? Trinacria en Armageddon Concerto bijvoorbeeld.
Ja hoor! In 2012 nemen we een nieuw Trinacria-album op. Op Roadburn waren alle leden van Trinacria backstage plotseling bij elkaar. Ik vroeg of ze zin hadden om nog eens een album op te nemen. Iedereen zag het zitten. En we zitten vol ideeën. Noise, drone en melodische elementen… wordt zeker de moeite.
Amageddon Concerto, dat is een ander paar mouwen. We wilden eigenlijk maar één keer live spelen met die band. Eén keer en dan klaar. Maar we hadden wel zoiets van “als Walter van Roadburn ons belt dan doen we het nog eens”. En wie belde er vervolgens… juist ja. Maar nu is het echt voorbij. De samenwerking tussen wij van Enslaved en de mensen van Shining was echt geslaagd, maar niet voor commerciële doeleinden.
Ik bedoel, het is bijna normaal geworden dat een band een album opneemt, uitbrengt, promoot, toert… dat wilden we niet met Armageddon Concerto. Nu, de ideeën van dat project hoor je wel terug op het laatste Shining-album vind ik, dus ze gaan niet verloren.
En Enslaved gaat natuurlijk ook weer zelf op tournee.
Jaja, zeker. Vanaf april zijn we on the road. Party San komt er aan en nog enkele andere zomerfestivals. Wordt fijn.
Wat zijn je favoriete venues in Europa eigenlijk?
De Vega in Kopenhagen (Denemarken) en 013 in Tilburg.
En nog een laatste vraagje (de klok tikt ondertussen bijna 60 minuten), wat is jouw favoriete album van het jaar?
Euhm… eigenlijk zijn het er twee. Diamond Eyes van Deftones en Eparistera Daimones van Triptykon. Het is gewoon zo een schitterend album geworden. Hoe Tom van black overgaat naar doom en chaos… naar complete victory. Pure victory.
Bekroond door de winnaars van 2010. Bedankt voor dit gesprek.
Greetings from Norway!
Links: