Een band die in mijn ogen blijft groeien, is het Britse Anathema. Op de vorige plaat Distant Satellites klonk het weer anders dan op het harmonieuze Weather Systems en op nieuwkomer The Optimist lijkt de band wel erg met extremen te goochelen. Ik belde Danny Cavanagh er even over op.
Een nieuwe plaat en ik las dat het om een erg persoonlijk verhaal zou gaan dat voortborduurt op A Fine Day To Exit. Dat is best wel een tijdje geleden. Hoe kwamen jullie op dat idee?
Dat idee kwam later. Het idee om te werken kwam eigenlijk van John, maar het maakte voor hem niet echt uit met welk album we zouden werken. We wisten niet dat het dit album zou worden. We hadden de titel The Optimist al en toen dacht ik na over het verhaal. Met zo’n titel, waarover zou het verhaal dan kunnen gaan? Ik had toen reeds het idee in mijn hoofd om te werken met dat beeld van die auto met brandende koplampen en een thema als ‘wegvluchten van iets’. Dus dacht ik verder na over de reden dat deze persoon wegvlucht met de auto in het midden van de nacht. Waar komt hij vandaan en waar gaat hij naartoe? Met dat denkproces waren we bezig en toen was daar plots de connectie met het verhaal van A Fine Day To Exit. Het verweven van die ideeën verliep eigenlijk erg vlot. Het was vooral vorig jaar in augustus en september dat alles echt leek in mekaar te passen. Het is moeilijk uit te leggen hoe we net die connectie gemaakt hebben, maar als je de cover ziet en dan die van A Fine Day To Exit ernaast legt, dan voel je eigenlijk al dat die twee verband hebben met mekaar.
En het persoonlijke aspect?
De nummers gaan over gedachten en gevoelens. Onze gedachten en gevoelens, wat uiteraard op al onze albums het geval is, maar hier hebben we die zaken overgedragen naar een ander personage. Als puntje echter bij paaltje komt, gaat het nog steeds over ons en over ons leven. Als ik op Springfield dus zing ‘I don’t belong here, how did I get here?’, dan dacht ik niet na over het verhaal maar over mezelf en mijn leven. Het is pas later dat we al die zaken overgedragen hebben naar een bepaald personage en we het binnen een bepaalde context plaatsten. Het is dus erg ruim en metaforisch, mensen kunnen er alles uit halen wat ze willen. Het verhaal is eigenlijk zelf een metafoor van waar we doorheen gingen en de teksten, dus de woorden van het personage, zijn eigenlijk onze gedachten en gevoelens.
De verhaallijn hebben jullie kunnen verweven, maar de muziek op die plaat was wel een pak anders. Dit is inmiddels 15 jaar geleden en jullie zijn door een enorme metamorfose gegaan. Stoort je dat niet, dat je gaat aankloppen bij de toenmalige songs met een compleet andere stijl, om daar met nieuwe nummers op voort te gaan?
Vijftien jaar, maar zorg er zeker voor dat je de heruitgave van A Fine Day To Exit van vorig jaar eens beluistert, het zorgt voor een compleet andere luisterervaring. Ik weet niet of het echt een andere stijl is, hoor. Toen hadden we Alternative 4, die wat donkerder en meer gothic was en we hadden dat ene trippy album Eternity en daarvoor was het eigenlijk metal. Maar ik denk niet dat A Fine Day To Exit echt zo ver verwijderd is van wat we nu doen. Misschien dat we iets meer bezig zijn met elektronische vibes nu en we ons minder toeleggen op de gitaren.
Ik voel op deze plaat bijvoorbeeld dat jullie sterker lijken te testen met extremen binnen jullie muziek.
Dat klopt wel, maar het hart van de muziek blijft wel hetzelfde. Je hebt een heel erg zwaar nummer en dan een jazz-song, gevolgd door een elektronisch nummer. Daarnaast klinkt alles ook erg organiek, maar ik denk nog steeds niet dat het zoveel verschilt. Het schrijfproces is wel flink verbeterd, wat uiteraard een goede zaak is. We waren al een behoorlijk oude band ten tijde van A Fine Day To Exit, en dan is dat een goede zaak als je jezelf nog kan verbeteren. Als je de veertig voorbij bent, dan is dat zeker iets goeds.
Zeker, ik zag dat jullie zelfs al bijna dertig jaar bestaan.
Nee, zo lang kan het niet zijn. Of toch? Het kan wel, ik denk dat we de bandnaam Anathema in 1991 hadden, maar dat was wel iets anders. Ik denk zelfs niet dat we professioneel waren tot 1999.
Toen ik naar de titeltrack The Optimist luisterde, bracht het me zeker niet zo ver terug in de tijd, maar ik merkte wel iets melancholisch en nostalgisch op. Iets dat wat contrasteert met platen als We’re Here Because We’re Here. Moeten we dit aanvoelen met de nodige ironie?
Op een zekere manier wel, op een andere manier niet. De titel komt van een persoon die ik heb leren kennen en het is niet verbonden met het verhaal. Ik leerde een Syrische fan kennen die vluchtte uit Syrië en naar Duitsland kwam. Hij verloor bijna zijn leven en liet alles achter en hij vertelde me dat de muziek van Anathema zijn leven gered had en het hem tot in Duitsland gebracht had. Ik kwam met hem in contact via een cameraploeg die zijn leven trachtte in beeld te brengen als vluchteling, voor een documentaire. Hij ontmoette mij toen zonder dat hij het op voorhand wist en dat werd allemaal opgenomen. Alles wat toen werd gezegd ging over zijn verhaal en zijn leven, en over hoe het allemaal verliep om opgenomen te worden in de Duitse maatschappij. Het is ondertussen een vriend van me geworden en het is een erg aardige persoon. Hij zou echt niemand iets durven aandoen, hij is gewoon te aardig daarvoor, terwijl hij het beste tracht te maken van een slechte situatie. De titel van die documentaire heet ‘The Optimist’, en met dat in het achterhoofd had ik een melodie bedacht. Even later liet ik die aan Vincent horen en die vond het erg goed, dus zijn we daarmee gaan werken. Toen hebben we de lyrics geschreven rond het ontsnappen met een auto ‘s nachts, maar de titel hebben we nooit veranderd. Later vonden we het zelfs een goede naam voor een album.
Dus eigenlijk is het uitgegroeid tot een conceptalbum vanuit die ervaring.
We gebruiken die term ‘conceptalbum’ niet, want dat klinkt zo enorm cheesy prog. Enorme onzin als je het mij vraagt. Ik heb zelf nog maar één goede conceptplaat gehoord en dat was The Wall. Dus dat gebruiken we niet, we spreken liever over een verhaal. Jij mag het best een conceptplaat noemen en mensen zullen het ook zo bestempelen, maar wij hebben het er niet zo mee. Ik zie het eerder als één grote metafoor voor ons leven, met muziek die erg visueel en filmisch is, zelfs sterker dan voorheen.
Het is ook fijn als je ernaar luistert en kijkt naar de afbeeldingen in het boekje. Dat heb ik zelf al enkele keren gedaan en ik vind het echt een meerwaarde. Travis Smith heeft dit artwork verzorgd, zoals hij dat ook deed op A Fine Day To Exit. Hij is zelfs even ‘the optimist’ geworden, want hij nam zijn auto en reed van zijn huis aan het strand, waar ook die cover vandaan kwam, via de autosnelweg naar een andere plaats en verbleef ook in een motel. Het speelt zich dus allemaal af in Amerika en als je de coördinaten van de eerst song ingeeft op Google Maps, kom je ook uit op de plek waar het van start gaat. Hij rijdt dan voorbij San Francisco langs de West Coast. Hij deed al die zaken, ook omdat hij dit album zo serieus opvat. Hem deed het een groot plezier om dit te kunnen doen, en ik vond het erg fijn om terug met hem samen te werken.
Mij gaf die cover ook een Amerikaans gevoel. Een beetje met een Lost Highway-toets, maar dat kan ook te maken hebben met die jazz-invloeden die opduiken op deze plaat.
Je kan er vanalles in zien en dat was de bedoeling ook, dat mensen dit verhaal zo kunnen invullen hoe ze zelf willen. We hebben het geen specifiek begin of einde gegeven en ik blijf ook gewoon vinden dat je een plaat niet echt op een juiste of foute manier kan beluisteren. Je maakt er gewoon van wat je zelf wil, een metafoor.
Travis Smith kende je al, maar was het de eerste keer dat je met Tony Doogan samenwerkte, die onder andere ook samenwerkte met bands als Mogwai?
Ja, en hij was echt fantastisch om eerlijk te zijn. Elke keer dat ik het album al gehoord heb, en ik het echt al een pak beluisterd, dan is de helft die ik te horen krijg gewoon Tony Doogan. Zijn stempel op dit werk is echt enorm, en we hadden het gerust bij iemand anders kunnen opnemen, maar dan had het zeker niet hetzelfde geweest. Niet echt op vlak van de arrangementen, maar wel als het op het geluid en het gevoel aankomt. Echt, een geweldige producer. Chris is uiteraard ook schitterend en een geweldige persoon. Ik heb bij hem ook mijn soloplaat opgenomen, die later dit jaar uitkomt, maar we hadden eens iets anders nodig, een frisse wind. Tony’s geluid is erg agressief en dat hoor je bijvoorbeeld in The Optimist. Het klinkt groots en zelfs haast gevaarlijk, terwijl het eigenlijk een ballad zou moeten voorstellen.
Ook een ideale basis om mee te werken als je de extremen opzoekt met deze plaat. Waar we het al over hadden, was de track Springfield. Het blijft moeilijk om keuzes te maken, maar hoe stak die er voor jullie single en clip bovenuit?
De song had gewoon een sterke melodie, sterker dan de andere nummers. We dachten eerst aan een ander nummer dat niet zo ver van Springfield vandaan lag, maar ik was wel blij dat we voor dit nummer gegaan waren. Toen we op tour gingen voor we dit album gingen opnemen, speelden we dat nummer live en dat was elke avond gewoon de topper van alle nieuwe nummers. Elk van de andere nummers kreeg dezelfde aandacht bij het opnemen van de plaat, maar voor mij was het een eenvoudige beslissing om deze track vrij te geven aan het publiek. Het platencontract vond het wat vreemd, want het is best een zware track, maar mijn antwoord stond al klaar. Dit was gewoon de track die iedereen live het beste vond. Met de video heb ik zelf niets te maken, ik denk dat Daniel Cardose wat opnames gemaakt had met zijn camera en dat Kscope die beelden geëdit had. Daar had ik zelf dus niets mee te maken, maar de reacties online op de clip waren wel fantastisch. We hebben nu bijna een half miljoen views op een paar weken tijd. Ik dacht dat dit voor ons best wel eens een stevige hit zou kunnen betekenen, maar het is blijkbaar nog steviger dan ik me had kunnen voorstellen. Het ziet ernaaruit dat de plaat positief onthaald gaat worden en dat het prima jaren gaan worden.
Dit was één hoogtepunt, maar de jazzy partijen op Close Your Eyes mogen er zeker ook zijn. Was dit voor jullie een uitdaging, of voor zangeres Lee?
Ja, die vind ik ook geweldig. Euhm, het was best wel een beetje een uitdaging voor Lee, maar ik denk niet dat het te maken had met de stijl van het nummer. Ze had gewoon één van die dagen dat het niet lukte van in het begin, maar na even volhouden zat het wel goed, en het resultaat is echt prima. Om een of andere manier was het zwaar, maar het is uiteindelijk wel gelukt. Eerlijk gezegd had het dus meer te maken met het feit dat ze een slechte dag had, we waren er echt een ganse dag mee bezig om het allemaal in orde te krijgen. Het idee van de trompetten kwam een paar jaar geleden, want het nummer is best oud nu. De lyrics zijn nieuw, van vorig jaar, maar het nummer is oud. Dat idee was er dus al een tijdje, maar het is volledig Doogan geweest die het geluid zo indrukwekkend heeft gemaakt. Zo ongelofelijk donker, en hij heeft zich laten beïnvloeden door de filmtrack van Taxi Driver uit de jaren zeventig. Soundtracks zijn zijn ding, dat is ook het geval als hij met bands als Mogwai werkt, en die dag was dat gewoon zijn idee, om Taxi Driver onderdeel te maken van Close Your Eyes.
Heel wat nieuwe impulsen en experimenten dus, wat me doet afvragen wat jullie live gaan doen. Er liggen enorm veel optredens vast deze zomer en dit najaar, maar wat gaan jullie brengen? Een mix van vijftien jaar geleden en vandaag?
Ja, er gaan zeker een paar nummers bijzitten van A Fine Day To Exit die we anders niet spelen. Heel fijn, want het is even iets anders en we hebben uiteraard die connectie tussen de twee platen. Als je het materiaal van voor 2010 ernaast legt, dan zullen er wel wat verrassingen bijzitten. We zijn het ook beu van telkens die drie nummers te spelen van A Natural Disaster, dus gaan we die wellicht inruilen. Wat andere nummers ook van Weather Systems, maar dat ligt moeilijker want daar zitten wel wat hits tussen. Voor de rest weet ik het nog niet, maar ik zou het echt wel wat anders willen maken dit keer en de beste manier om dat te doen is door bepaalde songs te brengen die we anders niet spelen. Misschien spelen we het hele album ook wel eens met een film op de achtergrond. Dat ligt zeker nog niet vast, maar we zijn er al wel over aan het nadenken.
Zijn er plaatsen waar je echt naar uitkijkt dit jaar?
Ik ben een jaar niet op tour geweest, maar enkele jaren geleden gingen we naar Australië en Japan en dat was fantastisch. Er zijn niet echt plaatsen waar ik specifiek naar uitkijk dit jaar, ik kijk er eigenlijk naar uit om nadien terug naar huis te gaan.
Heb je tot slot nog enkele plannen voor de toekomst? Ik heb doorheen de jaren immers altijd het gevoel gehad dat jullie een band zijn die releases inplant. Iets om jullie nakende dertigste verjaardag vieren?
Nee man, ik wil er niet eens aan herinnerd worden dat we al zo oud zijn. We zijn eigenlijk altijd een band geweest waarbij alles erg natuurlijk verloopt en er niets gepland wordt. The film van Universal was op voorhand zeker niet gepland en ik ben er zeker het type niet voor om iets op voorhand te plannen. Ik kijk niet verder dan morgen om eerlijk te zijn, dat is beter voor mij. Het is al moeilijk genoeg. Ik denk zelfs niet na over Amerika, daar denk ik wel aan de dag voor we vertrekken. Hopelijk zit dat reizen er dan snel op, dat ik op hotel een douche kan nemen en even kan uitrusten. Als er een ding is dat ik haat, dan is het reizen. Vliegen vooral dan, want op een tourbus valt het allemaal wel mee. Eén vlucht tot daar aan toe, maar als je er zeventig per jaar neemt… (zucht)
Op het podium is het allemaal wel fijn natuurlijk. Zeker nu de reacties op het album goed zijn, zullen die shows ook prima verlopen. De twee uur op de planken zijn over het algemeen altijd plezierig, tenzij er iets misloopt en dat kan best vlug gebeuren. Maar het is een fijne ervaring, of toch meestal.
Links: