Even over het verhaal van The Human Equation; waar komt het idee
vandaan om dit keer de menselijke psyche in te duiken?
Eigenlijk heb ik met iedere plaat weer wat nieuws gedaan. De eerste, The
Final Experiment, was heel groots en bombastisch, terwijl Actual Fantasy
heel kleinschalig was, met losse verhaaltjes, zonder die enorme hoeveelheid
gastmuzikanten. Into the Electric Castle was dan weer een dubbel-cd, waar
ik met The Universal Migrator de twee Ayreon-stijlen over twee
afzonderlijke platen verdeeld had. Dit keer wilde ik dus ook weer iets anders.
In eerste instantie ben ik begonnen aan een vervolg op Into the Electric
Castle, een soort part two, zeg maar. Het hele verhaal had ik ook al
geschreven. Toen kwam bij mij het idee boven borrelen om dit maal met
hoofdzakelijk nieuwe muzikanten te werken, die nog nooit op een Ayreon-album
hadden gestaan. Daarna ben ik me gaan afvragen of het niet leuk zou zijn om dat
vervolgens in het verhaal ook door te trekken. Ik heb altijd gezegd dat Ayreon
fantasie is, maar het leek me ook leuk om daar eens van proberen af te wijken.
Zo heb ik toch wel recensies gelezen van mensen die de muziek te gek vonden,
maar met die teksten niets konden. Het ging maar over Romeinen en Egyptenaren,
en kasteeltjes en zwaarden en zo. Het enige wat ik dit maal echter heb gedaan,
is die fantasy- en science fiction-invloeden wegnemen en daarvoor in de plaats
die emotie zetten. En dat terwijl Into the Electric Castle in feite ook
over emoties gaat. In feite heb ik dit keer de verpakking gewoon weggehaald,
maar blijft het verhaal hetzelfde.
Als ik nou eens zeg dat ik vind dat het verhaal van The Human Equation
verdacht veel weg heeft van A Christmas Carol van Charles Dickens, wat
zeg jij dan?
Hahaha. Heel goed! Dat ben ik absoluut met je eens. Ik vind dat ook een
superverhaal. Ik denk dat ik alle filmversies ook wel gezien heb. Die oude, met
Albert Finney, en die versie met Bill Murray natuurlijk, Scrooged. Dat
vind ik fantastisch. Humbug! Hahaha! Ik vind dat zo’n wereldverhaal. Ik denk ook
zeker dat dat een invloed is geweest. Ik vind het ook erg grappig dat jij dat
hoort, joh, dat heb ik nog nooit tegen iemand gezegd.
Verhalenverteller of muzikant?
Muzikant. Verhalen vertellen is ook maar een klein onderdeel van wat ik doe.
Ik vind zelf ook niet dat ik daar goed in ben. Het is meer dat mijn muziek me
inspireert tot een verhaal, maar andersom zou ik dat nooit kunnen. Ik lees ook
totaal niet, bijvoorbeeld. Ik heb nog nooit een boek gelezen, maar ben dan wel
weer een groot liefhebber van films en tv-series. Maar ik vind nog steeds een
verhaal ondergeschikt aan de muziek.
Zo is de titel van het album is een opmerking uit Star Trek.
Klopt ja. Vaak als ik gave woorden hoor op tv schrijf ik ze op. Op een
bepaald moment in The Next Generation had Picard het tegen Data over “the human
equation”. Dat de mens eigenlijk nog veel moeilijker te begrijpen is dan de
mysteries van het heelal. Maar die kreet sprong er echt uit, en die heb ik dus
opgeschreven, en is door de jaren heen altijd in mijn hoofd blijven hangen. Toen
ik het verhaal voor deze plaat af had zocht ik eigenlijk een goede titel, en
daar was in eens die “human equation” weer, die ik nu eindelijk goed kon
gebruiken. De optelsom van emoties, wat iemand tot mens maakt.
The Human Equation kent veel meer folkinvloeden dan voorheen. Is
dat een bewuste keuze geweest?
Ik denk dat alle andere platen die invloeden ook wel hebben. Maar dit keer
heb ik contact gelegd met de jongens van
Vlerk??? Totnogtoe had
ik ook geen muzikanten die dat soort dingen goed konden spelen. Dan waren er wel
klassieke muzikanten, maar die hebben daar niet zo veel feeling mee, en zijn
toch wat gevoellozer omdat ze natuurlijk van het blad afspelen. Dus nu kwam ik
in contact met deze jongens en is het wat meer uit de hand gelopen. Hoewel, uit
de hand gelopen klinkt heel negatief. Zet maar ontplooid neer, haha. Zo had ik
op een gegeven moment een fluit nodig, en heb ik gewoon gevraagd of die fluitist
een fan van Jethro Tull was, want dan kwam het wel goed. Toen zij hij dat hij
nog veel meer instrumenten bespeelde, en hij noemde er een stuk of twintig op.
En hij vroeg me, “wat zal ik meenemen?” Waarop ik antwoorde, “hoe groot is je
auto?” Toen kwam hij dus inderdaad met al die instrumenten die hij bespeelde, en
hebben we hier echt zitten freaken met z’n tweeën. Lekker allemaal dingen gaan
verzinnen, en wellicht dat er daarom ook wat meer folk doorklinkt in de nieuwe
plaat. Aan de andere kant ben ik ook altijd een groot liefhebber geweest van dat
soort melodieën, hoor. Dat komt door mijn voorliefde voor Jethro Tull, maar ook
Mike Oldfield en bands als Fairpoint Convention. En natuurlijk Ritchie Blackmore.
Misschien in Deep Purple niet zo, maar in Rainbow kwamen die invloeden toch af
en toe wel boven.
En dat is nu heel erg doorgeschoten bij hem.
Dat kun je wel zeggen ja. De eerste plaat vind ik nog wel goed, maar daarna
was het toch niet echt folk meer, vond ik. Was er in één keer die drumcomputer
en zo. Maar toen ben ik op een bepaald moment naar een show van Blackmore’s
Night geweest in Duitsland, en dat vond ik toch wel weer aardig. Ik vind die
muziek wel gaaf, maar niet honderd procent, zeg maar. Iets te lief, denk ik.
Je hebt tijdens dat concert ook Heather Findlay ontmoet.
Precies. Tijdens dat concert deed zij het voorprogramma. Toen wist ik nog
niet wie zij was, daar kwam ik later pas achter. Toen heb ik haar ook met Mostly
Autumn zien optreden, en daar was ik ook al diep van onder de indruk. Zowel van
haar stem als ook van haar verschijning. Wat zijn qua stem en qua verschijning
op de bühne neerzet is me altijd bijgebleven.
Even iets anders: de hele stortvloed van rock- en metalopera’s van de
afgelopen jaren, heb je daar nog iets van meegekregen? Volg je die sector?
Natuurlijk! Ik heb ze ook allemaal gekocht en beluisterd. In eerste instantie
vind ik dat natuurlijk heel leuk, omdat ik toch een beetje het idee krijg dat ik
dat allemaal toch een beetje heb opgestart, omdat ik zo’n beetje de eerste in
lange tijd was die zoiets weer deed. Een paar van die initiatiefnemers van dat
soort projecten heb ik ook gemaild over hun platen, en dat gaven ze ook toe.
Niet dat ze me probeerden na te doen, maar wel om net zoiets te doen, en dat
vind ik gaaf. Vind ik ook een mooi compliment. En het zijn toch ook weer heel
andere dingen, muzikaal gezien, dan wat ik doe. Dat maakt het ook weer leuk. Als
je nu op mijn eigen site kijkt, en je download al die samples die er op staat,
klinkt alles toch weer compleet anders. Zo hoor je invloeden van de sixties,
invloeden van nu, en alles wat daar tussen zit. Dat hoor je bij die andere
projecten weer niet. Dat komt ook misschien omdat ik een stuk ouder ben dan die
jongens, met uitzondering dan misschien van Nikolo Kotzev (Nostradamus, Brazen
Abbot). Wat ik doe is ook minder commercieel. Een project als Avantasia
bijvoorbeeld is een stuk makkelijker om naar te luisteren dan mijn muziek, omdat
het toch heel erg in het verlengde ligt van Edguy.
Er was ooit sprake van een verfilming van Into the Electric Castle.
Is dat project nu van de baan geschoven?
Een Tsjech zou daar mee aan de slag gaan. Hij is ook naar Nederland gekomen,
waar we ideeën hebben uitgewerkt, en we hebben een voorschot gehad. Boris
Vallejo zou dat dan moeten aan tekenen. In eerste instantie zou het een redelijk
goedkoop project van een half miljoen gaan worden, totdat Vallejo in het spel
kwam. Toen werd de interesse van filmmaatschappij Warner Bros. ook gewekt, en
schoot dat bedrag omhoog. En toen werd het stil, en tot op de dag van vandaag
heb ik helemaal niets van één van hen vernomen. Dat is knap waardeloos, want ik
heb daar aardig wat tijd ingestopt. Screenplays gemaakt, tekeningen daarvoor
zitten keuren, noem maar op. En dan hoor je niets meer. Er stond ook in het
contract dat wij een schadevergoeding zouden ontvangen als het niet door zou
gaan, maar die lui zijn helemaal niet meer te vinden.
Nog een dingetje uit het verleden dan: je hebt ooit David Gilmour (Pink
Floyd) geïnterviewd voor het blad OOR. Je hebt hem toen Into the Electric
Castle in zijn handen gedrukt met de mededeling dat je het gaaf zou vinden
als hij zou meespelen. Heb je zeker ook nooit meer iets van vernomen?
Nee, maar dat wist ik eigenlijk al op het moment dat ik hem die cd gaf. Dat
was eigenlijk tijdens het interview al, toen ik hem vroeg waar het door kwam dat
zoveel metal-muzikanten aangeven beïnvloed te zijn door Pink Floyd, dat hij me
aankeek met zo’n blik van: “geen idee, interesseert me eigenlijk niet, maar
vertel jij het me maar.” Vervolgens vroeg ik hem wat hij er van vond dat Floyd
ook wel eens prog genoemd werd. Toen gaf hij ook aan dat als die betiteling zijn
band in de categorie van Yes en Genesis stopte het voor hem ook niet hoefde,
omdat hij daar totaal niet van houdt. Toen gaf ik hem dus die cd, met al die
invloeden uit de metal en de prog er op, en toen werd ook wel duidelijk dat hij
het erg brutaal van me vond dat ik dat op die manier aan hem gaf. En ik heb me
daar ook voor verontschuldigd, maar hem wel verteld dat ik een grote Floyd-fan
ben en dat ik het super zou vinden als hij op mijn plaat zou willen meespelen.
Hij heeft het cd-tje netjes in zijn tas gestopt, maar zo’n aanbod van één of
wazige Nederlandse hardrocker, daar denkt ie niet eens over na. Hij is
opgegroeid met de blues en jazz, en dat is toch wel iets heel anders. Je merkt
ook duidelijk dat muziek hem ook niet veel meer interesseert. Dat blijkt vooral
uit hoe weinig creatief hij momenteel is. Hij is mijn favoriete
zanger/gitarist/songwriter, maar een persoonlijkheid vind ik hem niet. Dat zie
je ook op die akoestische DVD van hem. Leuk om één of twee keer te zien, maar
het is geen Floyd, natuurlijk. Daar mis je een persoonlijkheid als Roger Waters
te veel voor. De combinatie van die twee was ook uniek, natuurlijk.
Dat zijn ook jongens die bijna legendarisch zijn tegenwoordig. Wat wil je
zelf graag nog bereiken in de muziek?
In wezen is iedere nieuwe plaat weer een nieuwe uitdaging. Ik wil wel graag
nog eens een ander publiek proberen te bereiken dan wat ik momenteel als
doelgroep heb. Maar de enige manier om dat te doen is denk ik toch om een soort
van hitsingle op TMF en op de radio te hebben. Dan bereik je ook mensen die
volgens mij niet eens weten dat ze van dat soort muziek houden. Die mensen wil
ik graag bereiken.
Zo ligt momenteel de single Day Eleven: Love in de bakken. Waarom
is juist dat nummer de single geworden?
Eigenlijk vooral omdat het een vrolijk nummer is. Eén van de weinige echt
vrolijke momenten van de plaat, qua tekst en qua muziek. Het is ook geen vrolijk
verhaal natuurlijk, maar dit segment is dat toevallig wel, wanneer de
hoofdpersoon zijn vrouw ontmoet. Anderzijds is het toch ook best een heavy
nummer, waarmee ik mijn stijl niet verloochen of zo. Het is heavy, maar toch ook
vrolijk, en ook het refrein blijft goed hangen, denk ik. We hebben er ook een
clip bij gemaakt die bestaat uit het behind the scenes gebeuren in en rond de
studio, en de muziek pas ook gewoon goed bij die beelden. Maar of het
commercieel is? Het zal wel weer te heavy zijn of zo, haha. Het feit dat er zo’n
acht verschillende vocalisten in meedoen verlaagt mijn kansen op een hit
natuurlijk ook al. Maar het laatste wat ik wil is bewust die hit schrijven. Dan
verval je in hetzelfde als Europe met The Final Countdown, of Extreme met
More than Words.
En voordat je het weet zit je net als Ad van den Berg over een paar jaar
muziek te schrijven voor programma’s als Starmaker of iets dergelijks. Zie jij
jezelf zoiets doen?
Nee. Niet om het één of ander, maar ik wil gewoon lekker mijn eigen ding
blijven doen. Maar voor Adje vind ik het prima, hoor. Als je die kans krijgt
moet je het ook lekker doen, want je verdient ongeveer tien keer zoveel als
wanneer je voor jezelf werkt.
Op dat moment ben ik dan ook door mijn vragen heen. Ik bedankt Arjen voor
het interview, maar voordat hij ophangt vraagt hij me nog naar mijn mening over
de nieuwe plaat. Die mening geef ik dan ook, en als ik dan Day Sixteen: Loser
aanhaal heeft Arjen nog iets interessants te melden.
Dat nummer is ook één van mijn favorieten. Ik ben daar ook voor naar
InsideOut gegaan, maar die zagen het in eerste instantie niet zo zitten als
single. Binnen de hardere muziek is het echter een lekker stampnummer, waar je
volgens mij ook wel opzien mee baart. Ik heb er al een single-versie van
gemaakt, met die Hammond-solo verwijderd, want anders wordt het allemaal te
lang, vrees ik. Het is nog de vraag of er nog wat van komt, maar ik wil, als het
aan mij ligt, zeker nog iets met dat nummer doen.
Links: