Vorig jaar bereikte ons het nieuws dat Duncan Patterson en Darren White een nieuwe muzikale samenwerking zijn aangegaan: Antifear. De ware doomconnaisseur spitst bij deze namen meteen de oren. Voor bij wie er geen belletje gaat rinkelen eerst een korte geschiedenisles: Duncan en Darren stonden samen met de broertjes Cavanagh aan de wieg van de Britse band Anathema. Darren drukte met zijn kenmerkende weeklagende zang een stempel op de eerste EP’s en het debuutalbum Serenades, maar verliet de band in 1995 omdat de rest een andere richting op wilde. Daarna zong hij in de gothic/doom-band The Blood Divine. Duncan Patterson kwam na de demoperiode bij Anathema, waar hij niet alleen verantwoordelijk was voor de baspartijen, maar ook voor een groot deel van de muziek op inmiddels klassieke albums als The Silent Enigma, Eternity en Alternative 4. Na de tour voor dat laatste album verliet hij Anathema vanwege interne strubbelingen. Met Mick Moss startte hij vervolgens Antimatter om na een paar albums opnieuw zijn eigen weg te gaan, met onder meer het project Íon en de band Alternative 4. En nu is er Antifear, waarbij meteen gezegd moet worden dat dit geen voortzetting is van het oude Anathema-geluid. Hoe Antifear dan wel klinkt, vertelt Duncan Patterson in dit gesprek over heden, verleden en toekomst.
Dit interview is een gastbijdrage van Koen Smilde, die Duncan Patterson in Mexico wist te bereiken.
Hallo Duncan, fijn dat je tijd neemt om een paar vragen te beantwoorden. Allereerst een verplicht nummertje: hoe is het met je in deze vreemde tijden? Als ik het goed heb, woon je tegenwoordig in Mexico? Hoe ben je daar verzeild geraakt?
Alles gaat goed, ik houd de boel draaiende. Ik heb een jonge zoon en het is hier zomers verschrikkelijk warm, dus ik zou sowieso al niet zoveel ondernemen. Ik kwam al jaren in Mexico voor ik me hier vestigde. Eigenlijk was ik van plan om naar China te gaan om daar een paar maanden te studeren, maar toen bleek mijn zoon op komst.
Kun je ons een korte update geven over je huidige projecten? Wat is de status van Îon? En is je band Alternative 4 tijdelijk gestopt of voorgoed? En wat is Grace Road? Een werktitel voor Antifear of een apart project?
Wat betreft Îon wacht ik nog steeds op een reactie van het label. Ik kreeg onlangs, na jaren stilte, een bericht van hen, maar ik moet eerst de ‘back catalogue’ en de rechten daarvan uitzoeken voor ik daarmee verder kan. Alternative 4 is over en uit sinds we onze laatste show hebben gespeeld – al kwam ons tweede album daarna pas uit. De anderen in de band wilden er niet voor gaan en hem promoten, dus heb ik mijn verlies genomen. Daarna heb ik een pauze genomen van het muzikantenbestaan tot eind vorig jaar. Ik wist niet of ik ooit weer zin zou krijgen om muziek te maken, maar inmiddels heb ik al bijna twee albums klaar.
Grace Road is een soloplaat waar ik zes jaar geleden mee begonnen ben. De muziek en arrangementen zijn inmiddels af. Mijn plan was om in april te beginnen met de opnames, maar vanwege de pandemie ging dat niet door. Ondertussen had ik ook weer regelmatig contact met Darren White en we besloten een 7” te maken in de stijl van Hellhammer en Discharge, iets waar we 26 jaar geleden tijdens een treinreis door Roemenië al over gesproken hadden. Dat kleine idee kreeg vleugels en op dit moment heb ik al dertien nummers klaar voor Antifear, zoals onze band heet.
Zijn Darren White en jij altijd met elkaar in contact gebleven sinds Anathema?
Na zijn vertrek uit Anathema heb ik hem een paar jaar niet gezien. We verhuisden allebei naar een andere stad en hij begon met The Blood Divine. Onze paden kruisten elkaar pas tijdens een show in Bradford (Verenigd Koninkrijk). Ik had sinds een feestje de avond tevoren niet meer geslapen, dus was nauwelijks in staat om een gesprek te voeren. Niet lang daarna liep ik hem tegen het lijf op het Dynamo Festival en we bleven contact houden via e-mail. Na onze tijd bij Anathema hebben we allebei een hoop gereisd en pas écht iets van de wereld gezien, in plaats van alleen concertzalen en hotels. We hadden dus al voor de Resonance-tour veel contact en dat is nog steeds het geval.
Tijdens de Resonance-tour in 2015 speelde Anathema nummers uit haar hele carrière met gastoptredens van Darren White en Duncan Patterson. Was deze tour een katalysator om weer samen met Darren muziek te gaan maken?
Dat denk ik wel. En een hoop mensen opperden het al tijdens de tour, wat wellicht een zaadje heeft geplant. We hadden veel contact in de aanloop naar de tour toe. Er moesten een hoop zakelijke dingen geregeld worden en omdat we allebei in hetzelfde schuitje zaten, trokken we naar elkaar toe. Er werd ons duidelijk verstaan te geven dat we ‘slechts gasten’ waren, waardoor we er anders in stonden dan gebruikelijk. Ergens zagen we er ook wel de humor van in, zoals dat onze namen in piepkleine lettertjes op de posters gedrukt werden. Maar we hebben ons best gedaan in de wetenschap dat het de laatste keer zou zijn.
Tijdens de tour werd me soms gevraagd wat ik had gedaan sinds mijn vertrek uit Anathema. Men had geen idee dat ik sindsdien een stuk of tien albums met allerlei projecten had gemaakt. Darren heeft met The Blood Divine getoerd en platen opgenomen, maar heeft sinds hun split in 1998 niet zoveel meer gedaan. Een hoop mensen kwamen vooral uit nostalgische overwegingen naar ons kijken, maar er was wel degelijk een hernieuwde interesse in ons werk van na Anathema.
Er is nog geen muziek van Antifear beschikbaar. Kun je ons een idee geven van hoe het gaat klinken? En wanneer kunnen we het eerste voorproefje verwachten?
We werken nog steeds aan de nummers. Het idee is om minstens één 7” uit te brengen, al zou ik er het liefst nog meer maken, want het is mijn favoriete medium. Er ligt in ieder geval een aanbod op tafel van een oude vriend uit mijn tape trading tijd. Daarna volgt een heel album. Zoals ik al zei, zijn er dertien nummers in de maak en ik krijg nog steeds nieuwe ideeën. We blijven nog even bijschaven en besluiten dan welke nummers we als eerste gaan opnemen. We hebben nog geen releasedatum of deadline, maar ik denk niet dat het niet zo lang meer duurt.
In tegenstelling tot wat sommigen zullen verwachten (of hopen) is jullie nieuwe muziek geen doom/death. Je noemde het zelf een mix van punk en gothic met metalinvloeden. Naar welke muziek luisterde je toen je jonger was? Luisterde je naar punk en goth in de jaren tachtig en negentig? Welke bands?
Ik heb in mijn loopbaan nooit doom/deathnummers geschreven, maar altijd een meer gothic aanpak gehanteerd. Dat hoor je al terug in oude Anathema-nummers als A Dying Wish, met zijn cleane gitaar, Nocturnal Emisson en Black Orchid. Afgezien van een paar albums uit mijn tienertijd (Bad Religion en wat crossoverbands) ontdekte ik punk en oi! pas rond 1994 toen Chaz van Criminal Justice me kennis liet maken met bands als Discharge en Cockney Rejects. Later dat jaar deden we een optreden met Fugazi op een festival in Brazilië en die show veranderde mijn leven. Vanaf toen ben ik DC hardcore en vroege punk uit de Verenigde Staten gaan ontdekken. Fugazi was van grote invloed op het Anathema-album Eternity, al valt dat niet meteen op. Het nieuwe werk kent een paar doomy nummers, maar het meeste is upbeat.
Hebben jij en Darren al nagedacht over een eventuele tour? Overwegen jullie om Anathema-nummers in de set op te nemen?
Gezien alle onzekerheid die er in de wereld heerst, is het nu het slechtste moment om over toeren te praten, maar we hebben er allebei wel zin in. Ik zou het fantastisch vinden om weer net als begin jaren negentig in een busje te stappen en op pad te gaan. We zullen echter geen Anathema-nummers spelen. Overigens heb ik toentertijd maar één nummer samen met Darren geschreven, Eternal Rise Of The Sun. Het zou van slechte smaak getuigen om andere nummers te spelen. Ik wil die last niet op me nemen.
Neem je de nummers thuis op? Of zijn er meer mensen bij betrokken?
Ik neem alles thuis op en zodra ik een ruwe mix heb, stuur ik het naar Darren. We bespreken dan de arrangementen, het tekstuele concept en welke benadering we kiezen. Het is een echte samenwerking, wat erg nieuw en verfrissend is voor mij.
(Duncan Patterson in 1993 tijdens het Klepperrockfestival, waar ook Biohazard, Sinister, Deicide, Fear Factory en Crowbar speelden)
Welk instrument gebruik je bij het componeren? Zie je jezelf vooral als een bassist?
Ik speelde al gitaar voor ik überhaupt een basgitaar aanraakte. Ik denk dat negentig procent van mijn muziek op een akoestische gitaar geschreven is. Wel heb ik onlangs een elektrische gitaar gekocht voor de Antifear-nummers. Voor het eerst in mijn leven heb ik opeens echte interesse in gitaren, elementen, gitaargeluid enzovoort.
Ben je nog op zoek naar een label of brengen jullie het zelf uit? En bestaat jouw Strangelight-label nog steeds?
Strangelight is er wanneer we het nodig hebben. Een aantal labels hebben al interesse getoond, maar we moeten nog bespreken wat de beste optie is voor het album. Mijn soloplaat zal via Strangelight uitkomen.
Wie schrijft de muziek en wie schrijft teksten? Is er één bepaald thema? Wat is het idee achter de bandnaam Antifear? Is er een connectie met Antimatter?
Tot nu heb ik alle muziek geschreven en Darren is met de teksten bezig. We overleggen over de arrangementen en tot dusver werkt het concept uitstekend. Als ik ideeën voor teksten heb, stuur ik ze door. Ik ben in een creatieve bui op dit moment, maar het is fijn om de teksten te laten voor wat het is en me vooral op de muziek te richten. De naam heeft niets met Antimatter van doen, maar komt uit een documentaire over slachtoffers van narcistisch misbruik, die Darren had gezien. Het komt erop neer dat je niet moet toestaan dat anderen je met angst gijzelen. Past perfect bij onze boodschap.
Je zei in een interview dat Alternative 4 (de band) ‘meer politiek en rebels’ had moeten zijn. Is Antifear daar de uitlaatklep voor?
Alternative 4 ging over onrecht en machtsmisbruik, dus ik denk dat het in hetzelfde straatje ligt.
Je hebt ongetwijfeld het nieuws gehoord dat Anathema tot nader orde gestopt is. Heb je nog contact met de band en begrijp je hun besluit?
Ik heb eerder dit jaar (2020) alle banden met hen verbroken. Ik begrijp wat er gebeurd is [er gaan verschillende geruchten rond over de reden van de ingelaste pauze, maar bij gebrek aan een officieel statement, worden die hier niet herhaald, red.] en het maakt me zowel verdrietig als kwaad. Ik weet niet of alle details ooit naar buiten gebracht gaan worden. Het heeft een hoop narigheid opgerakeld, waarvan ik verlost dacht te zijn, maar het lijkt erop dat de geschiedenis zich herhaalt. Na 22 jaar zijn er nog steeds mensen die denken dat ik vanwege ‘muzikale meningsverschillen’ ben opgestapt, maar dat is totale nonsens. Mocht het openbaar gemaakt worden, zal ik er meer over zeggen.
Is de Anathema-erfenis voor jou een zegen of een vloek? Ik kan me voorstellen dat het vermoeiend is dat mensen alleen maar over het verleden willen praten in plaats van over je nieuwe projecten, maar vanuit een publicitair oogpunt brengt het vast ook voordelen met zich mee.
Over het algemeen is het een last. Ik maak al meer dan twintig jaar muziek onder mijn eigen naam. Dat zou voldoende moeten zijn voor erkenning. Het zou eigenlijk al genoeg moeten zeggen, dat ik het merendeel van de muziek op Eternity en Alternative 4 geschreven heb, maar blijkbaar is de ‘merknaam’ is voor de veel mensen belangrijker. Toen ik met Antimatter begon, hielp het wel omdat er meteen al een fanbase was. Maar het is frustrerend dat het alles wat ik al die jaren doe overschaduwt. Vooral omdat we in een ‘alternatieve’ muziekscene zitten en mensen zich gedragen alsof ik in Boyzone zat. Dat hele hysterische fangebeuren ten opzichte van mijn oude band is bizar.
Jij wordt altijd gezien als de drijvende kracht achter Anathema’s overstap van doom/death naar de meer Pink Floyd-achtige alternatieve rock van de latere albums. Niettemin lijkt het alsof Danny en Vincent zich helemaal losgemaakt hebben van dat verleden (en zelfs nog verder van de metal verwijderd zijn geraakt sinds jouw vertrek), terwijl jij nog steeds graag over het oude werk praat. Als ik me het goed herinner speelde je zelfs Sleepless samen met de jongens van Officium Triste in Rotterdam tijden de Dutch Doom Day in 2003.
Na The Silent Enigma begon ik steeds meer muziek te schrijven. Omdat ik niet zo goed ben in het schrijven van metalnummers, schreef ik meer stemmig gothicspul. Bovendien wist ik dat deze stijl bij ons paste. Toen we Eternity gingen opnemen had ik vijf nummers in mijn stijl. Ook wilde ik Hope van Roy Harper coveren op het album, wat een soort van intentieverklaring was. Het bleek te werken en dat is waar we op dat moment stonden. Op Alternative 4 wilde ik een kaler geluid omdat we op Eternity iets te ver waren gegaan naar mijn smaak. Ik wilde dat we in de standaardstemming gingen spelen, omdat dit beter bij de muziek aansloot. Iets dat we ook al op Eternity hadden moeten doen. Je kunt mij er dus de schuld geven, maar het is slechts mijn natuurlijke stijl, niets meer. Ik houd nog steeds van alle muziek waar ik ooit van hield, maar ik kan geen liedjes schrijven in een stijl die niet bij me past. Ik zou een stuk rijker zijn als ik dat kon en als populariteit en geld mijn motivatie waren zou ik een stijl kiezen die nu populair is, maar dat is duidelijk niet het geval. Die dag met Officium Triste herinner ik me nog. Er is zelfs ergens een opname van. Dat was een fantastische dag.
In 2015 heb je wat oude Anathema-nummers opnieuw geïnterpreteerd en uitgebracht als The Eternity Suite. Had je het idee dat deze nummers hun definitieve vorm nog niet hadden bereikt en wat was het idee hierachter?
Het is iets waar ik al lang mee rond liep. En nadat Alternative 4 ten einde kwam, begon ik eraan te werken omdat het iets was dat ik zonder band kon doen. Het zijn niet de definitieve versies, want die hebben teksten en zang. Het zijn gewoon instrumentale versies met verschillende instrumenten. Ik was van plan om nog twee albums in deze stijl te maken, maar ik heb besloten het Anathema-materiaal te laten voor wat het is.
Onlangs deelde je een paar demonummers voor het Alternative 4-album op je YouTube-kanaal. Waar heb je deze opgegraven en wanneer krijgen we het ontbrekende nummer van de demo, Fragile Dreams, te horen?
Shaun Steels (die op het album drumde) nam contact met me op en vertelde dat hij wat oude cassettes had gevonden. Hij heeft ze toen overgezet naar WAV-formaat en doorgestuurd. Ik was blij verrast, want ik dacht dat ze voor eeuwig verloren waren. Er moeten nog meer demo’s rondzwerven en ik hoop echt dat hij ze kan vinden. Voor Eternity hebben we ook een hoop demo’s opgenomen, ik zou het super vinden als ik die ook te pakken kan krijgen. Fragile Dreams heb ik niet geschreven. Het is dus niet aan mij op die te uploaden.
(Demoversie van het titelnummer van Alternative 4)
Is er een hoop veranderd in de manier waarop je toen muziek schreef en nu? En in de muziekindustrie in het algemeen? Wat vind je van het hele internetfenomeen? Het contact met de fans is een stuk directer dan in de tijden van tape trading, maar je kunt ook stellen dat er wat van de mystiek verdwenen is.
Ik schrijf nog steeds vooral op akoestische gitaar dus daar is weinig aan veranderd. Voor het Grace Road-album heb ik niet eens demo’s opgenomen. Behalve mijn gitaar heb ik alleen een kladblok en een pen gebruikt om de akkoordenschema’s op te schrijven voor het geval ik ze vergeet. Dus in zekere zin ben ik daarmee zelfs terug in de tijd gegaan.
Ik kan me vinden in wat je zegt over de ‘mystiek’ van vroeger. Tegenwoordig wordt alles als vanzelfsprekend gezien. Alle informatie bevindt zich onder je neus, maar mensen hebben vaak geen benul. Ik weet nog dat je nieuwtjes hoorde van mensen die je op concerten ontmoette of met wie je via de post contact had. De opwinding van een plaat kopen op de dag van release of het wachten tot de postbode je tapes afleverde, is allemaal verleden tijd. En dat heeft alles veranderd. Ik krijg nog steeds berichten over Antimatter van mensen die denken dat ik nog in de band zit. En dat terwijl ik nog ‘maar’ vijftien jaar geleden vertrokken ben. De passie en de interesse zijn anders tegenwoordig.
Wat betreft de muziekindustrie: het is een noodzakelijk kwaad, waar ik zoveel mogelijk vandaan blijf. Dit is een van de redenen waarom ik geen spijt heb van mijn vertrek bij Anathema. Ik word er ziek van, letterlijk.
Ben je nog steeds op de hoogte van wat er aan nieuwe (metal) releases uitkomt? Heb je nog tips? En waar luister je zoal naar?
Ik luister op dit moment naar No Control van Bad Religion. Nu en dan luister ik naar nieuwe metalbands die me aangeraden worden door vrienden, maar de laatste keer dat ik echt helemaal weg was van een metalplaat is alweer even geleden. Dat was Passage van Samael. De recentste ‘heavy’ muziek die ik luister is het werk van Tragedy. Fantastische band.
Heb je verder nog iets te melden aan onze lezer?
Bedankt voor de vragen en de aandacht. Ik hoop snel iets te kunnen laten horen aan jullie!
Links: