In Nederland is de gezellige, inmiddels traditionele tijd aangebroken richting de feestmaand december. Sinds jaar en dag worden de donkere maanden gevierd met bijvoorbeeld oud-Hollandse spelletjes als “Wie heeft de langste tenen” en “Knokken op kinderpartijen”.
Ik mag het als echte kaaskop eigenlijk niet zeggen, maar ik houd niet zo erg van deze periode. Hopelijk beledig ik hier niemand mee. Want als we het hebben over tradities en hoe daarmee om te gaan (of beter gezegd, te vieren) kijk ik met een schuin en jaloers oog naar bijvoorbeeld Einar Selvik. Zijn werk met onder andere Wardruna en Hugsjá vertaalt de verhalen uit de Noorse oudheid op een natuurlijke, trouwe en respectvolle manier naar het heden.
Onder de vlag van Wardruna komt Einar met een nieuw album, Skald. Het is belangrijk om vooraf te weten dat het album geen vervolg is op de Runaljod-trilogie. Waar deze trilogie een bombastische en indrukwekkende klank heeft met een overkoepelend thema, gaat Skald een andere kant op.
Skald is een oud-Noorse benaming voor een zanger of verteller die zijn stukken in het tijdperk van de Vikingen ten gehore bracht in de grote vikingzalen. Hij deed dit in de vorm van gesproken woord of gedicht en begeleid door enkel(e) traditionele Noorse instrumenten.
Dit is ook exact wat je op Skald hoort. Om die ervaring nog extra kracht bij te zetten, is het gehele album live in de studio opgenomen. Helaas werkt deze aanpak niet bij elk nummer even goed. En dat is misschien meer onze schuld dan die van Wardruna. Ik weet niet of dat logisch klinkt, maar ik ga het je proberen uit te leggen.
Skald is een compilatie album van Einar’s persoonlijke werk, stukken die hij schreef voor de serie Vikings en Skaldische uitvoeringen van nummers van Wardruna. De Skaldische varianten zorgen voor een pure, breekbare en soms emotionele luisterervaring. Ein Sat Hon Uti, Voluspá en Helvegen zijn voor mij absolute hoogtepunten. De laatste twee zijn Skaldische uitvoeringen van eerder werk van Wardruna. Het is prachtig om te horen hoe krachtig deze nummers ‘solo’ blijven.
Alle nummers zijn, vanzelfsprekend, in het Noors. Dat zorgt voor een taalbarrière, die het geheel juist extra magisch maakt. Dit komt omdat die barrière niet waterdicht is dankzij de Noorse taal die met wat fantasie her en der wat gelijkenissen vertoont met onze Nederlandse taal. Titels als Helvegen (De weg naar de hel) en Gravbakkjen (Begraafplaats) zijn hier een goed voorbeeld van. In combinatie met de muziek vorm je zelf een beeld en beleef je de muziek van Wardruna volgens je eigen interpretatie, die zeer waarschijnlijk helemaal niet klopt, maar dat is onbelangrijk natuurlijk. Want dit is joúw interpretatie en context, gevormd door fragmenten van taal en het gevoel van de muziek.
Om die reden gaat het bij Sonatorrek voor mij mis. Het is een Skaldisch gedicht, waarbij muziek absent is. Enkel gesproken woord in het Noors is voor mij lastig te volgen. De absentie van muziek maakt dat ik hier de taalbarrière niet kan omzetten naar mijn eigen interpretatie, maar dat ik vol tegen een muur aanloop. Mijn beperkte beheersing van de Noorse taal is mijn eigen schuld, niet die van de artiest. Het is alleen wel storend dat dit gedicht een ruim kwartier lang is, een derde van de totale plaat. Het lastig om hier het bordje ‘kritiek’ aan te hangen. Wardruna‘s muziek is zoals gezegd trouw aan de Noorse geschiedenis, dus ook aan de taal. En dat moet zo blijven. Echter is het wel belangrijk voor de luisteraar om zich te realiseren dat een fors gedeelte van Skald niet of nauwelijks te volgen is.
Score:
75/100
Label:
By Norse Music, 2018
Tracklisting:
- Vardlokk
- Skald
- Ein sat hon uti
- Voluspá – Skaldic Version
- Fehu – Skaldic Version
- Vindavla
- Ormagardskvedi
- Gravbakkjen
- Sonatorrek
- Helvegen – Skaldic Version
Line-up:
- Einar Selvik – Vocalen, Kravik-Lyre, Taglharpa, Bukkehorn
Links: