Porcupine Tree – Deadwing
Lava Records, 2005
Twee jaar na het terecht luid bejubelde In Absentia komt de Britse formatie Porcupine Tree alweer met de zoveelste release op de proppen. Deadwing is de titel geworden en deze is gebaseerd op het script van een surrealistisch, bovennatuurlijk spookverhaal, die frontman Steven Wilson samen met een vriend geschreven heeft. Alle inspiratie wat betreft teksten, muziek en artwork komen indirect voort uit dit verhaal.
De lat lag erg hoog. In Absentia was immers een parel van een schijf en leek op voorhand wel erg moeilijk te overtreffen. Van overtreffen is dan ook geen sprake, want over het algemeen is Deadwing gewoon een behoorlijk ander geheel geworden, wat dus moeilijk direct te vergelijken is. Laten we dit dan ook maar niet doen.
Wat vooral wél overeenkomt is de enorme verscheidenheid aan nummers. Van een stevige riff-gerichte rocksong als Shallow tot de gelikte doch erg mooie ballad Lazarus, ik viel weer van de ene verbazing in de andere. Wat een enorm bedreven muzikaliteit straalt weer van dit album af! Drummer Gavin Harrison is, net als op het vorige album, weer van de partij en zorgt samen met bassist Colin Edwin voor een subtiele en vooral enorm strakke ritmesectie die de muziek een enorme meerwaarde geeft. Deze drummer kan van het simpelste, op voorhand nietszeggend lijkend deuntje een indrukwekkend stuk muziek maken. Dat heet nou genialiteit.
Het album gaat van start met het onconventionele titelnummer, een tien minuten durende song met een ietwat aparte structuur. Het nummer kent namelijk niet een echt refrein en verraad hiermee lichtelijk dat dit wel eens een behoorlijk ontoegankelijk album kan gaan worden. Na vaker luisteren openbaart zich, zoals verwacht, een schitterend nummer waarbij alle aspecten waar Porcupine Tree voor staat aan bod komen: sfeer, experiment, hoogstaande muzikaliteit, ritmisch vakmanschap en subtiliteit.
Het navolgende Shallow is zoals gezegd erg riff-gericht en heeft daardoor een stevige rock/metal-achtig karakter (denk hierbij bijvoorbeeld een beetje aan een kruising tussen Tool en Soundgarden). Een karaktereigenschap die Steven Wilson aan het vele samenwerken met Opeth lijkt te hebben overgehouden. En dat is geen slechte ontwikkeling als je het mij vraagt, want riffs schrijven dat kan ie! De door piano begeleide ballad Lazarus is dan ook een prima nummertje om even bij te komen van al het geweld.
Na het eigenaardige, maar interessante Halo, met gast Adrian Belew (King Crimson) op gitaar, is het de beurt aan het lange, fantastische Arriving Somewehere (but not here), een bijna 13 minuten durende track waar de sfeer vanaf druipt. Een duister ambient intro, opgebouwd tot een waar muzikaal hoogtepunt. Daarbij verzorgt Mikael Akerfeldt (Opeth) de achtergrondvocalen. Dit moet je niet luisteren, maar beleven!
Verder wou ik de aandacht nog even vestigen op het (voor mij persoonlijke) hoogtepunt van het album, namelijk het werkelijk schitterende Start of Something Beautiful. Een nummer waarbij de groovende, ingenieuze (let op de 9-kwarts maat in het couplet!) en retestrakke ritmesectie in perfecte harmonie samenkomen met de prachtige akkoorden, de sfeervolle achtergrondgeluiden en de heerlijke zangpartijen van Steven Wilson. Dit is voor mij nu al een klassieker.
Er wordt afgesloten met het zweverige Pink Floyd-achtige Glass Arm Shattering. Een nummer waarbij je bijna automatisch je ogen sluit om je helemaal af te sluiten van de buitenwereld. En wanneer de laatste tonen je gehoorgangen hebben gestreeld, is er nog maar één uitweg mogelijk: de repeat-knop…
Je zou kunnen zeggen dat Porcupine Tree een brug legt tussen de mainstream pop/rock wereld, de metal en de progressieve rock underground, dit in combinatie met invloeden uit het Floyd-ian tijdperk. Het grappige is dan ook dat heel veel mensen met verschillende muzikale achtergronden deze muziek erg kunnen waarderen, ieder weer op zijn eigen manier. Van Pink Floyd-fans tot metalliefhebbers en van fans van het seventies gevoel tot fans van het progressieve werk, voor ieder wat wils. Daarom zal het wel zo zijn dat deze band aan het uitgroeien is tot een naam van formaat en waarvan de fanschare inmiddels behoorlijke vormen heeft aangenomen. De reeds bestaande fans zullen zeker niet teleurgesteld zijn in dit Deadwing en ik weet zeker dat middels dit album er weer een groot aantal bij zullen komen.
Tracklist:
- Deadwing
- Shallow
- Lazarus
- Halo
- Arriving Somewhere (but not here)
- Mellotron Scratch
- Open Car
- Start of Something Beautiful
- Glass Arm Shattering
Line-up:
- Steven Wilson – vocals, guitars
- Colin Edwin – bass
- Richard Barbieri – synths
- Gavin Harrison – drums, percussion