Het is alweer vier jaar geleden dat de Poolse meesters van Mgła hun Magnum Opus Exercises in Futility op de wereld loslieten. Dit werk was de culminatie van een langdurig groeiproces dat de band aan de absolute top van de (Europese) blackmetalscene bracht. Dit kwalitatief uitmuntende hoogtepunt bereikte Mgła door trouw te blijven aan zijn eigen muzikale stijl en basisprincipes, door album na album deze stijl te perfectioneren en door terug te gaan naar de essentie van black metal in het bijzonder, en het componeren van muziek in het algemeen. Bij Mgła staat de muziek namelijk absoluut centraal, niet het uiterlijk vertoon. Daartoe wordt voortdurend gepoogd om alle elementen die de luisteraar (of concertganger) zouden kunnen afleiden van de wezenlijke hoofdzaak, de muziek zelf dus, te verwijderen. Dit uit zich tijdens optredens bijvoorbeeld in het dragen van uniforme kledij (zwarte broek, zwarte leren jas, zwarte hoodie), een met zwarte stof bedekt gezicht en een vrij statische speelwijze. Zanger Mikołaj ‘M.’ Żentara en drummer Maciej ‘Darkside’ Kowalski hebben namelijk als doel om zichzelf als individu zoveel mogelijk uit het compositieproces en het uitvoeringsproces te elimineren. Het ego wordt losgemaakt van de creatie en de realisatie. En zo kan de luisteraar de muziek ongefilterd ervaren en tot zich laten doordringen. Dat is zowat de kerngedachte.
Een dergelijke, rechtlijnige en eerlijke aanpak verdient alle lof en respect. Het is niet het makkelijkste pad om te bewandelen aangezien hier geen persoonlijk succes mee te behalen valt, maar het toont wel aan dat Mgła zijn muziek benadert als een ware kunstvorm, waarbij de kunstenaar secundair is aan de kunst zelf. Black metal tot kunst verheven dus. Mgła brengt in die zin onverbloemd Realisme dat grauw en compromisloos is, maar wel treffend en oprecht. Als een slag in het gezicht van de luisteraar, om deze wakker te schudden uit de illusie die zijn leven is. Om dit tot uiting te brengen wordt in dit geval gebruikgemaakt van één van de meest Expressionistische muziekvormen: pure black metal. Maar Mgła is meer dan kunst, het is ook een filosofie. Existentialisme in de zuiverste vorm en een nihilistisch fin-de-siècle gevoel aan het begin van een nieuwe eeuw. De achterliggende opvatting bij Mgła is de filosofie van de zin, onzin en waanzin van ons (modern) bestaan. Voor deze twee mannen is deze nieuwe eeuw namelijk geen periode van hoop en vooruitgang, maar een tijdperk van zinloosheid, valse voorwendselen en vertwijfeling. Een opeenstapeling van Exercises in Futility dus. In een Age of Excuse. En daarmee mag duidelijk zijn dat deze laatste twee albums nauw bij elkaar aansluiten.
Mgła is een band die niet zo nodig zichzelf telkens weer moet heruitvinden. Bestendigen en vervolmaken, dat wel. En de lat telkens een beetje hoger leggen. Er zijn dan ook best wel wat parallellen te trekken tussen dit nieuwe album en het voorgaande. Zoals de monochromatische albumhoezen. Nu gebruikt Mgła al sinds Presence (2006) hoezen in grijswaarden, waarbij de afbeelding nauw aansluit bij het thema van het betreffende album. Zoals de grijpende armen van de blinde man op Exercises in Futility. De hoes van Age of Excuse is wel een stuk complexer dan de voorgaande, aangezien het hier niet om een bestaand schilderij gaat, maar om nieuw werk van de Poolse kunstenaar Zbigniew M. Bielak, die ook al cover art ontwierp voor Paradise Lost, Mayhem, Dimmu Borgir and Ghost. Ik ben er zeker van dat iemand met gemak een scriptie van 100 pagina’s kan schrijven over de precieze betekenis van dit kunstwerk en de link met de muziek van Mgła, maar het lijkt erop alsof een menigte wegvlucht van een soort wraakengel op een dood paard (met teveel poten), waarbij men in hun haast elkaar onder de voet loopt. Ik zie het als een moderne versie van Emperor’s Wrath of the Tyrant-hoes. Maar het kan evengoed iets totaal anders betekenen. Wat wel duidelijk is, is de ellende en de uitzichtloosheid. Alle albumhoezen van Mgła stralen steeds hetzelfde fatalisme, dezelfde negativiteit en troosteloosheid uit als de muziek die de band brengt. En dat is deze keer niet anders.
Mgła hanteert op Age of Excuse het beproefde muzikale recept van repetitieve, hypnotiserende melodieën, trademark tremolo picking, traag tot mid-tempo drumwerk dat grotendeels ondersteunend werkt en zelden op de voorgrond treedt, en de dwingende stem van M. die wél een prominente rol inneemt. De boodschap is namelijk essentieel in het werk van Mgła en op deze nieuwe plaat misschien zelfs nog het meest. In vergelijking met Exercises in Futility lijkt Age of Excuse een stuk persoonlijker en gerichter te zijn, alsof het M. persoonlijk raakt. Hij klinkt scherper, bozer en directer. De sterke emoties die op dit album worden tentoongespreid zijn openhartiger en oprechter dan op de vorige albums. De lyrics worden ook meer benadrukt en dat zorgt ervoor dat ze meer uit de muziek springen dan ooit tevoren. Het meest opvallende stuk is te vinden op Age of Excuse III:
‘At the end of the day it’s the same old script:
do you believe in victory or do you hail defeat?
Ersatz revolt.
Ersatz rebellion.’
Ook op afsluiter Age of Excuse VI is er zo een opvallende quote:
‘What has to be done, has to be done.
The human nature is what it is.
We cover our eyes in a call to arms
and turn one edge toward ourselves.’
Deze herkenbaarheid van de teksten is één van de elementen die Age of Excuse uniek maakt in de Mgła-discografie. Enkel bij Exercises in Futility VI viel me dit ook al op, maar op Age of Excuse is het nog meer uitgesproken. Daarnaast merk je ook dat het niveau van songwriting hier heel hoog ligt: geen korte zinnetjes met een rijm, maar complexe, bezielde verhandelingen over (zoals ik al vermeldde) existentialisme, nihilisme en fatalisme. Net als de stem van M. zijn ook de teksten bits en direct. Een klap in het gezicht, ik schreef het al. Dit is een evolutie naar meer emotionele en thematische diepgang die van Age of Excuse een nog sterker album maakt dan Exercises in Futility.
‘The great truth is there isn’t one.
And it only gets worse since that conclusion.’
In overeenstemming met de vocalen klinkt ook het gitaarwerk killer, scherper, dreigender, directer en vooral minder elegant dan op Exercises in Futility. Waar sommige melodieën op het voorgaande album nog hemels mooi klonken (Exercises in Futility VI blijft mijn favoriet nummer om die reden), is dit nu (bewust) minder het geval. Door toevoeging van meer dissonanten klinkt Mgła duisterder dan ooit en de afwisseling tussen harmonie en disharmonie werkt zeker op het gemoed van de luisteraar. Wat absoluut niet wil zeggen dat het onaangenaam klinkt, verre van. De riffs zijn hier echter functioneler: meer ter ondersteuning van de teksten dan voordien. Op Age of Excuse II lijkt de esthetiek van Exercises in Futility nog het meest bewaard gebleven en dit is dan ook de meest toegankelijke track van het album.
Ook nu weer heeft Mgła het nieuwe album zowel uitgebracht op het eigen label No Solace als op het Finse Northern Heritage Records. Ondanks de controverse. Want ook in dit geval doet Mgła niet aan compromissen.
Score:
90/100
Label:
No Solace en Northern Heritage Records, 2019
Tracklisting:
- Age of Excuse I
- Age of Excuse II
- Age of Excuse III
- Age of Excuse IV
- Age of Excuse V
- Age of Excuse VI
Line-up:
- M. – Stem, gitaar, basgitaar
- Darkside – Drums
Links: