Dubbel zo post, dubbel zo paleontologisch, dubbel zo meeslepend. Dat is onze rubriek Dubbel Zo Zwaar. Na een tocht langs miljoenen, nee miljarden jaren, is Duitse post-grootheid met een voorliefde voor geologische tijdvlakken The Ocean aangekomen bij het heden. Hoewel… volgens Sir Richard Attenborough zou ook het Holoceen alweer voorbij zijn. Hij zegt dat de mens de wereld zozeer veranderd heeft dat er een nieuw geologisch tijdperk is aangebroken: het Anthropoceen. Die discussie gaan we hier niet aan, maar ook hier lijkt een link met The Ocean dat in 2010 al het album Anthropocentric uitbracht. Nee, wij bespreken hier Holocene en deze laatste in de paleontologische reeks vraagt simpelweg om van meer dan één kant bekeken te worden. Daarnaast zouden de redacteuren elkaar de tent uitvechten om te bepalen wie uiteindelijk het aardrijkskundige lot in handen krijgt. Michiel H (favoriete genre: van alles en nog wat, maar reisde vele honderden kilometers om concerten van The Ocean bij te wonen) en Friso (favoriete genre: als het me maar raakt, genre maakt niet zoveel uit, volgt The Ocean op de voet vanaf Precambrian) zijn deze keer de gelukkigen.
Alweer meer dan twintig jaar loopt The Ocean op deze aardkloot rond. Ook wel als The Ocean Collective en dat past dan weer bij het losjes inzetten van zangers op met name Aeolian (2006, zeven vocalisten) en het machtige Precambrian (2007). Met de komst van vocalist Loïc Rossetti in de volgende jaren raakte het collectief in rustiger vaarwater (‘no pun intended’). In dat vaarwater werden eerst nog het wat onwennige Heliocentric en Anthropocentric gebracht, maar daarna volgden drie ijzersterke albums: het loodzware Pelagial, waarin de drukkende diepten van de oceaan een geluid kregen en de twee delen van Phanerozoic. Die laatste krijgen nu enigszins onverwacht – want we waren toch al in onze tijd aangekomen? – een addendum met Holocene. Eens kijken of die de ‘winning streak’ voortzet.
Michiel: Nou, moeten, moeten… dat bepaal je natuurlijk altijd nog zelf. Een belangrijke reden om de plaat te beluisteren zou kunnen zijn om te kijken wat The Ocean nu toch weer brengt. Met de mogelijke uitzondering van het aan elkaar gelinkte duo Heliocentric en Anthropocentric, beide uit 2010, klinkt elke plaat van de band namelijk toch weer anders. Dat gold zelfs voor de twee vorige albums. En die deelden hun voornaam! Het tweede deel van Phanerezoic was namelijk aanmerkelijk progressiever dan het donkerder en voor mij indringender deel I: “Feel the cold deep inside, I am losing you to your fears”.
Friso: Het antwoord daarop is eigenlijk simpel: omdat het The Ocean is! Een band die maar blijft evolueren en evolueren en telkens weer nieuwe invalshoeken voor hun muziek bedenkt. Zeker na het fantastische tweeluik Phanerezoic I & II was ik sowieso nieuwsgierig waar men mee op de proppen zou komen. Want die nummers en die platen leken afgerond. Tijd voor een nieuwe hoofdstuk. Alleen, waar kom je dan als band mee na zulke uitmuntende platen?
The Ocean (Collective) bestaat dus meer dan twintig jaar en brengt nu album nummer tien uit. Weet de band na al die eonen nog te verrassen?
Michiel: Inmiddels zijn er al een fiks aantal nummers op streamingdiensten en YouTube losgelaten. Wie die gehoord heeft, weet dat Holocene inderdaad anders klinkt dan wat de band voorheen op plaat heeft gezegd. Je zou kunnen zeggen dat men de progressievere en lichtere lijn van Phanerozoic II: Mesozoic | Cenozoic doortrekt en gelijk hebben.
De op die plaat aanwezige elektronische elementen die als de zee rustig aanwassen en wegebben krijgen een nog grotere rol en geven een eigentijds geluid. Geheel conform de titel van de plaat dus. Maar er is meer aan de hand. Bij eerste beluistering kon ik mijn vinger er net niet helemaal opleggen, maar het lezen van de promotekst gaf een hardgrondig “ja natuurlijk!”. In het vel beschrijft bandleider/gitarist en Pelagic-platenbaas Robin Staps wat men anders deed. De nummers op alle voorgaande albums zijn geschreven vanuit riffs, drumpatronen of zanglijnen die door Staps zelve zijn aangeleverd. Dit keer zijn alle songs echter gebaseerd op synthesizerstukken van toetsenist Peter Voigtmann. En dan zijn het elektronischer geluid, maar vooral de steeds terugkerende ruimtelijke synththema’s ineens volkomen logisch. Als vaker komt The Ocean dus verrassend uit de hoek.
Friso: Het moet gezegd worden, het is weer een stilistische koerswijziging. Sfeer lijkt belangrijker te zijn dan harde gitaren op deze plaat. Zingen is belangrijker dan schreeuwen. Pulserende beats gaan boven mokerslagen van drums. En bovenal: synthesizers. Veel synthesizers. Ook niet zo gek, aangezien de basis van deze plaat is ontstaan vanuit ideeën van toetsenist Peter Voigtmann. Zo zijn er duidelijk invloeden van bijvoorbeeld een Massive Attack waarneembaar waarmee ze regelmatig in het vaarwater van labelgenoten Playgrounded komen.
Er zijn ook nog wel explosieve stukken. In Unconformities wordt bijvoorbeeld aan het eind nog snoeihard uitgehaald en ook in Subboreal en Subatlantic vind je de bekende The Ocean-uitbarstingen terug, maar over het algemeen is dit de meest rustige plaat van The Ocean tot dusver. Op deze plaat worden ook meer Oosterse invloeden verwerkt in de muziek. Dat gebeurt gedurende de plaat wat subtiel in Boreal en Atlantic, maar kent het hoogtepunt in afsluiter Subatlantic. Dit nummer opent heel fraai met Arabesque toonladders en beschouwende zang van Loic, waarna er langzaam steeds meer uitgebouwd wordt naar een beheerste climax.
Zeker vanaf Heliocentric besteedt de band veel aandacht aan de teksten. Holocene gaat over onze tijd. Krijgen we nog interessante inzichten over het nu en onszelf?
Michiel: The Ocean denkt altijd net iets verder. Ik verwijs nog maar eens naar de waarheid als een koe genaamd Anthropocentric. Dat gebeurt ook hier weer. Zo komt maar liefst de vraag voorbij of er in een religie die moet terugvallen op wonderen om de almacht van zijn god aan te tonen wel plaats is voor liefde (in het licht irritante Sea of Reeds). En dat legt men dan weer door naar liefdesrelaties waarin mensen te zeer naar elkaar opkijken. Ook wordt de huidige Instagramsamenleving grondig ontleed in een sociaal economische analyse (Preborial) en wordt de behoefte aan complottheorieën aan flarden gescheurd (Boreal). Nee, als je ervan houdt teksten door te spitten en te doorgronden, dan kun je ook met deze weer menig uur je gedachten laten gaan.
Friso: The Ocean is altijd van dubbele bodems geweest. Zeker de teksten op Phanerozoic hadden de aankleding van het Paleontologische Tijdperk, maar konden evengoed dienen over meer aardse (pa*da*boem) zaken. Zo is Permian ook een tekst over het verlangen naar iemand en de angst om diegene te verliezen. Maar zo zijn er talrijke vergelijkingen en interpretaties. Wat wel anders is op deze plaat dan op de vorige: het is niet zozeer conceptueel, maar meer een reflectie van de kijk op de wereld nu.
Deze plaat is opgehangen aan het Holoceen, het (huidige) geologisch tijdvlak dat 12.000 jaar geleden ontstond. Een flinke bron om uit te putten. The Ocean houdt het hierbij redelijk actueel. Zo wordt in Preboreal onder meer het effect van het hele socialmediagebeuren beschreven: hoe mensen aan de hand van social media een imago aanmeten en zodoende een soort pseudo-werkelijkheid creëren. Maar ook de welbekende pandemie heeft zijn wege gevonden naar dit album. Boreal gaat hierover en over de tweedeling die ontstaan is in de maatschappij.
Michiel: Dat is nog best moeilijk kiezen omdat thema’s terugkomen en nummers soms behoorlijk in elkaars verlengde liggen. Zodanig zelfs dat enige intensieve luisterbeurten nodig zijn om echt in de gaten te krijgen wat nu precies waar gebeurt. Zeker wanneer nummers per extra druk op de afspeelknop meer haakjes in de hersenschors slaan, leidt dat vaak tot wat oude mensen als ik een “groeiplaat” noemen. En nu komt het… voor mijn gevoel heeft de plaat niet genoeg van die haakjes. Ook na vele keren luisteren, mis ik een alles verpulverende zanglijn als “The Great Blue Cold Now Reigns” (Osirian: For The Great Blue Cold Now Reigns van Precambrian), een bijna wanhopig aanklampend “I’ve chosen to embrace all the things that I cannot change. But I’m not sure if this helps to relieve you from bitterness” (Bathyalpelagic I: Impasses van Pelagial) of een verontrustend “We are just like reptiles, giant rulers of the world. Within the blink of an eye wiped of the face of the earth” (Jurassic/Cretaceous van de vorige plaat).
Wat was de vraag ook al weer? Oh ja, het beste nummer van de plaat. Dan ga ik misschien toch voor openingstrack Preboreal, omdat ik vermoed dat Staps en consorten daar het best slagen in hun oorspronkelijke doelstelling: de synthesizerstukken van Peter uitwerken in pakkende, gelaagde songs met veel nuance. Echt een song om ook eens met een goede koptelefoon op te luisteren, want dan wordt muziek ineens de vierde dimensie. Het muzikale thema dat aan het nummer ten grondslag ligt, is daarbij sowieso sterk. Net als de op elkaar gestapelde zanglijnen die een aanklacht in zich dragen tegen de krachten die af willen doen aan (het belang van) kennis en kritisch denken. Unconformities heeft trouwens ook een heel gave passage, maar daarover later misschien meer.
Friso: Dat kan elke week, dag of zelfs luisterbeurt veranderen. Bij de eerste luisterbeurten blies Subboreal mij volledig weg, hier leek alles samen te komen wat de band met deze plaat muzikaal wil overdragen. Van het bijna Teardrop-achtige intro tot de woeste uitbarsting. En bovenal: echt fantastisch geproduceerd. De zangstukken sluiten perfect aan op de wat pulserende beats. De opbouw van die zanglijn is ook bijzonder fraai, met een hoofdrol voor zanger Loic, die steeds net iets hoger gaat zitten met zijn zang. De uitbarsting die volgt wordt vergezeld door meerdere zangpartijen.
Maar Sea of Reeds is ook een heel goed nummer omdat dit waanzinnig geproduceerd is. Als Loic zijn woorden fluistert en zingt klinkt het echt (zeker met een koptelefoon op) alsof hij naast je staat. In eerste instantie lijkt het allemaal sussend en rustgevend, maar er zit continu een dreiging in dit nummer waardoor het me wel doet denken aan het nummer Somewhere Along The Highway van Cult of Luna.
Ik wil nog een derde nummer noemen: Atlantic. Omdat hierop zoveel gebeurt qua achtergrondgeluiden en details, dat je elke keer weer nieuwe dingen ontdekt. Zo wordt de muziek regelmatig opgesierd met links- en rechts wegschietende geluiden, maar is er ook een trompet en, ik geloof, een klokkenspel te horen.
Wat zijn de meest aangrijpende momenten van het album?
Michiel: Dan schiet me allereerst het briesend gezongen “How can you say that you love me, when all you seek is retaliation?” in het fraaie Atlantic te binnen en dan zitten we toch al aan het vierde nummer. De hoeveelheid emotie in de gelaagde vocalen is verstikkend en troostend tegelijk. Hier doet The Ocean waar het zo goed in is: door merg en been gaan. Het wordt heerlijk gevolgd door – dan toch – een zware gitaarpartij. Overigens valt dan op dat het ook in de heftiger passages allemaal wat lichter blijft klinken. De band heeft dan ook bewust gekozen voor een zo helder mogelijke mix met een dikke, maar ietwat breekbare gitaarklank. Het geeft de plaat zeker een eigen en herkenbaar geluid, maar geeft ook het gevoel dat zelfs in de ruigere stukken de handrem net niet helemaal los wordt gelaten. Luister bijvoorbeeld eens naar het gitaargeweld in de heel fijne laatste minuten van Subboreal of de gebrulde passages in Subatlantic.
Ook het gastoptreden van Karin Park op Unconformities mag hier overigens genoemd worden. Wanneer zij over elektronische lijnen kwetsbaar zingt “I am just a child in a twisted lullaby” spoelt het restant van de twijfel langzaam weg. Hier gaat het naar het einde toe overigens heerlijk woest en chaotisch los in een grindcore-achtige passage met geschreeuwd “Don’t turn on the black light!”. Meer van dat graag!
Friso: Ik zoek altijd naar details. Accenten kunnen een nummer completer maken. Permian bijvoorbeeld, zat vol mooie details. Zoals de viool die meeloopt, maar wat ik ook erg mooi vind is bijvoorbeeld het woord Talk dat een halve seconde wordt gerekt als hij zingt ‘Now that we no longer talk…’ Dit rekken doet Loic ook in Atlantic op 4:17, met daarachter een hele subtiel blaasinstrument. Heel vet.
Maar het meest aangrijpende stuk vind ik het begin van Unconformities (met Karin Park) waarin ze zingt “Soon I cannot see the shore”. Wetende dat Robin Staps bijna zijn leven liet bij een zwemsessie in de oceaan bij Puerto Rico waarin hij steeds verder van de kust vandaan werd getrokken, levert dit wel een bijzonder moment op. Haar zanglijnen zijn overigens ook erg goed uitgedacht en gebracht. Ze legt precies de juiste emotie in haar teksten (niet te veel, niet te weinig).
Michiel: Het geluid van het album sluit goed aan bij de titel. We leven in het Holoceen en de plaat klinkt dan ook “van nu”. Geologisch gezien is het holoceen ook nog eens een vrij rustig tijdvlak en dus (?) is dit zeker niet de meest heftige plaat uit de discografie van onze zilte vrienden. En zo is echt over alles nagedacht. Dat maakt dat de kwaliteit groot is. Zeer groot. Holocene vraagt, nee eist verwondering en bewondering. Tegelijk is dit niet de beste plaat die de band maakte. Daarvoor kabbelt en mijmert een nummer als Sea of Reeds toch wat te lang en – durf ik het te zeggen – richtingloos voort. En voor alles mis ik die momenten dat vanuit ogenschijnlijke chaos ineens een alles inpakkende zang en/of melodielijn naar boven komt borrelen. Juist dat deed me al die jaren geleden voor het collectief vallen. Het maakt dat Proterozoic-deel van meesterwerk Precambrian uit 2007 en Phanerozoic I favoriet blijven. Hoezeer ik de blijvende experimenteerdrang van Staps en de zijnen ook waardeer, ik hoop toch dat deze plaat inderdaad een addendum is en niet de voorbode van een tektonische verschuiving in de richting van een band als Massive Attack. Ook een goed collectief natuurlijk, maar niet The Ocean! Is dat laatste wel het geval, dan lijkt The Ocean met Holocene het verleden op meer dan één manier achter zich te laten.
Friso: Qua discografie zou ik hem plaatsen tussen Pelagial en Phanerozoic II: Mesozoic | Cenozoic. Het is een meer beschouwende en rustgevende plaat geworden. Bij vlagen vind ik het zelfs iets te rustig. Ik heb inmiddels flink wat uur met Holocene gespendeerd maar helemaal overtuigd en overdonderd ben ik nog niet. Ik mis de geniale momenten zoals een onverwachte sludgeriff of een breekbare zanglijn. Het is bij vlagen wat te voortkabbelend en voorspelbaar. Maar ik zal de komende tijd de plaat nog veel aandacht geven. Daarnaast ben ik ook erg benieuwd naar de opvolger van deze plaat. Die schijnt ook al bijna klaar te zijn en is niet geïnspireerd op synthesizerstukken. Na die plaat zal beter blijken wat Holocene voor de geologische discografie heeft betekend.
Score Michiel: 84
Score Friso: 80
Score:
82/100
Label:
Pelagic Records, 2023
Tracklisting:
- Preboreal
- Boreal
- Sea of Reeds
- Atlantic
- Subboreal
- Unconformities
- Parabiosis
- Subatlantic
Line-up:
- Robin Staps – Gitaar
- Paul Seidel – Drums
- Peter Voigtman – Keyboards
- Mattias Hägerstrand – Basgitaar
- David Ramis Ahfeldt – Gitaar
- Loic Rossetti – Vocalen
Links: