Dubbel zo vet, dubbel zo virtuoos, dubbel zo lang moeten wachten. Dat is onze rubriek Dubbel Zo Zwaar. Een nieuwe, zwaar geanticipeerde, ingenieuze plaat, die simpelweg vraagt om van meer dan één kant bekeken te worden. Daarnaast zouden de redacteuren elkaar de tent uitvechten om te bepalen wie uiteindelijk het gouden lot in handen krijgt. Deze keer behandelen we The Singularity Phase II- Xenotaph van Scar Symmetry. MrJingles (favoriete genre: alle verschijningsvormen van death) en Patrick (favoriete genre: death metal, bij voorkeur met een dissonant randje) zijn deze keer de gelukkigen.
Negen jaar is een lange, heel lange tijd. Zo lang duurde het bijvoorbeeld voordat ruimtesonde New Horizons de dwergplaneet Pluto had bereikt, maar is ook het gemiddeld aantal jaar dat een gematigde roker (onder de twintig peuken op een dag) minder op onze aarde zal doorbrengen. Hetzelfde aantal jaren hebben we moeten wachten op nieuw werk van Scar Symmetry. Hier is dan eindelijk de opvolger van The Singularity Phase I – Neohumanity, kortweg genaamd Xenotaph! De band is in de tussentijd niet naar Pluto geweest (heen en terug was sowieso nog langer geweest), maar heeft een andere valide reden voor de vertraging. Meesterbrein Per Nilsson schreef het materiaal al in 2016, maar was toe aan een andere uitdaging toen hij in 2017 toetrad als livemuzikant bij Meshuggah en als gitarist nog even een album wist op te nemen met Nocturnal Rites. Alsof dat niet genoeg was, waren er ook nog flinke problemen met het artwork voor het album, die van uitstel in afstel veranderden waardoor de band ook nog op zoek moest naar een nieuwe artiest. Gelukkig geldt dit niet voor het album als geheel en kunnen we nu eindelijk genieten van nieuw werk van deze Zweedse grootmeesters der melodische en bovenal progressieve death metal.
Waarom moet je deze nieuwe plaat van Scar Symmetry luisteren?
MrJingles: Scar Symmetry is mijn ogen toch wel één van de grootheden in de progressieve melodische death metal. Alleen dat al is reden genoeg om deze plaat een draai te geven. Daarnaast durf ik de gewaagde uitspraak te doen dat de band met dit Phase II zijn meest ambitieuze plaat in de lange carrière heeft uitgebracht. De schrijfkunst is op een hoger, bijna buitenaards niveau terecht gekomen. Het grappige is dat Scar Symmetry mierzoete refreinen en uiterst pakkende melodieën moeiteloos combineert met ultrasmerige death metal en onnavolgbare progressieve structuren. Dat alles maakt dat het album in zijn geheel op het eerste oor een beetje onsamenhangend overkomt, zeker bij een vluchtige luisterbeurt. Maar zoals wel vaker bij dergelijke muziek, moet er een beetje moeite gedaan worden om dit te doorgronden en dan valt alles op zijn plek.
Patrick: Moeten gaat wat ver, maar negen jaar wachten op nieuw materiaal van Scar Symmetry, maakt je op zijn minst toch nieuwsgierig naar wat de band na zo’n lange periode tevoorschijn tovert? Dat alleen al is reden genoeg om naar The Singularity (Phase II: Xenotaph) te luisteren. En dan blijkt het nieuwe album ook nog een meer dan waardige opvolger van The Singularity (Phase I: Neohumanity) te zijn. Het vijftal krijgt het weer voor elkaar om de meest aanstekelijke, makkelijk in het gehoor liggende refreinen (bijvoorbeeld Scorched Quadrant, Altergeist, Digiphrenia Dawn) met agressieve death metal en intrigerende gitaarlijnen te verenigen. Melodie, intensiteit en brutaliteit worden bijna overal (ouch, die overgang op twee derde deel in Gridworm) naadloos en vloeiend versmolten. Doordat er zoveel gebeurt, lijken de cohesie en de finesses je in het begin wat te ontglippen. Neem de tijd en het moois komt echt wel naar voren.
The Singularity Phase II- Xenotaph borduurt thematisch voort op The Singularity Phase I – Neohumanity. Kunnen we ook op muzikaal vlak een voortzetting verwachten?
MrJingles: In zekere zin doet Scar Symmetry hier geen rare dingen. Sterker nog, dit is precies het album waar je op hoopt als fan van de band. Hoewel Phase II bijna een decennium na Phase I uitkomt, is goed te horen dat de nummers uit dezelfde periode (Älve)stammen en in dezelfde staat van creativiteit zijn ontstaan. In alles is dit dan ook een logisch vervolg. Hierbij komen af en toe ook wat flitsen voorbij van nummers Limits To Infinity of Neuromancers, maar ook een sporadische knipoog naar vroeger werk blijft niet uit. Toch valt het op dat er daarnaast een kleine verschuiving waar te nemen is. Die vinden we in de synthesizers, die af en toe een wel heel prominente plek innemen. Altergeist is hier een sprekend voorbeeld van, net als Gridworm en de epische afsluiter Xenotaph. Maar ook op andere plekken op het album treedt dit af en aan wat meer op de voorgrond. Dit betekent echter geen grote verschuiving in het geluid van Scar Symmetry, dat vooral heel herkenbaar blijft.
Patrick: Ook Phase II staat vol met melodieuze death en pakkende refreinen, doordacht verpakt en groots verweven in abrupte tempowisselingen en intrigerende structuren. Klopt, dit zijn allemaal dingen die we al eerder en vaker van Scar Symmetry voorbij hebben horen komen en daarmee is er wellicht niet overdreven veel nieuws aan de horizon. Maar dat hoeft toch ook helemaal geen probleem te zijn? Is het soms niet juist veel fijner om over een bekende weg richting huis te gaan dan over onbekende, slecht verlichte paden en onveilige B-weggetjes huiswaarts te keren?
MrJingles: Kijk, het zegt natuurlijk genoeg dat een enkele zanger vervangen moet worden door maar liefst twee exemplaren. De kwaliteiten van Älvestam staan volledig buiten kijf en hij blijft dan ook één van de betere vocalisten in het genre. Het eerste album met Palmqvist en Karlsson achter de microfoons was dan ook zeker even wennen. Op The Unseen Empire voelde dat al natuurlijker, waarbij het allemaal perfect samenkwam op The Singularity: Phase I. Dit album bevat wat mij betreft ook enkele van de meeste memorabele refreinen in het oeuvre van Scar Symmetry. Ook op het huidige album is er op de samenwerking tussen de twee heren en de uitvoering hiervan weinig aan te merken. Nostalgie is een mooi goed, maar in dit geval totaal onzinnig. Als je het daar niet mee eens bent, dan moet je maar lekker naar Solution .45 gaan luisteren.
Patrick: Ik ben een enorm liefhebber van de vocalen van Älvestam; absolute buitencategorie en onmogelijk om gelijkwaardig te vervangen. Maar dat betekent toch niet dat ik niet van Scar Symmetry zonder Älvestam kan genieten? Muzikaal steekt het, zoals altijd wel, vernuftig in elkaar en wat Lars Palmqvist en Roberth Karlsson neerzetten, is gewoon goed. Of Scar Symmetry daarmee ooit van die eeuwige vergelijking met Älvestam los gaat komen? Ik kan ook met plezier naar SSC Napoli kijken zonder te treuren dat Maradona er niet meer rondloopt, dus waarom zou dat hier mijn plezier in Scar Symmetry moeten bederven? Daarbij: als ze nu na vijftien jaar nog niet los zijn van dat stempel, gaat dat dan ooit nog wel gebeuren?
Wat is het beste nummer van de plaat?
MrJingles: Poeh, alsof je vraagt om te kiezen welk van je kinderen je wilt afstaan. Met het mes op de keel, kan ik eigenlijk niet anders zeggen dan de opener Chrononautilus. Dit nummer werd als tweede enkeling al op de wereld losgelaten voordat het album uitkwam en bevat eigenlijk alles wat je hoopt te horen bij Scar Symmetry. Het felle begin, de hakkende gitaren en diepe grunts, een verslavende melodie en ook nog eens een meezinger van jewelste als refrein. Het betekent meestal weinig goeds als het beste direct als eerste wordt weggegeven, maar in dit geval is het gewoon een fantastische binnenkomer en opwarmer voor wat gaat volgen.
Patrick: Daar vraag je me wat. Dat is geen makkelijke keus want er komt veel moois voorbij. Maar als ik dan één specifiek nummer moet noemen, komt A Voyage With Tailed Meteors het eerst naar boven. Het staat vol tempowisselingen, verbeten versnellingen, intrigerend soleerwerk en een refrein dat weliswaar laat tevoorschijn komt, maar vervolgens razendsnel een permanente plek in je gehoorgangen opzoekt en zich daar blijvend nestelt. Ik wil andere nummers niet tekort doen, en als je mij dit over een paar weken nog eens vraagt, is de kans groot dat ik een andere track noem, maar voor nu moet je het met deze doen.
MrJingles: Hoewel ik bij de vorige vraag nog Chrononautilus noteerde, is er toch één specifiek moment op het album waar ik telkens weer reikhalzend naar uitkijk: het einde van Reichsfall. Het nummer start sterk met melodisch gitaarwerk en groovende deathriffs om het momentum vervolgens een beetje kwijt te raken. De donderde riffs aan het einde, na een ultieme schreeuw van Karlsson zijn echter watertandend lekker. Verder noteren we de drijvende melodie en felle tremolo’s in Altergeist, de brute frivoliteit van Digiphrenia Dawn (compleet met een oorwurm van een refrein) en het technische gitaarwerk op Xenotaph. De discorock in stijl van The Night Flight Orchestra richting het einde van Gridworm is zondermeer memorabel, maar helaas niet in de positieve zin van het woord.
Patrick: Het album in zijn geheel luistert, ondanks zijn ruime speelduur van bijna een uur, prima weg, maar diverse composities steken er voor mij toch bovenuit. Verschillende nummers op het album komen wel heel dicht bij de perfecte blauwdruk van waar Scar Symmetry muzikaal voor staat. Chrononautilus, Altergeist (met zijn hoge tempo en langgerekte solo aan het einde), Hyperborean Plains, A Voyage With Tailed Meteors en sluitstuk Xenotaph doen het bij mij erg goed.
The Singularity (Phase II: Xenotaph) is het tweede deel in een drieluik. Misschien te vroeg om nu al vooruit te kijken, maar toch gaan we het doen. Wat zijn je verwachtingen met betrekking tot Phase III?
MrJingles: Scar Symmetry is een band met een compleet eigen geluid. Delen hiervan zijn zeker elders te vinden, maar tezamen brengt dit een unieke mix die uit duizenden te herkennen is. Met dit nieuwe werk horen we een band aan het werk die volledig vanuit zijn comfortzone opereert en dat klinkt waanzinnig lekker. De verwachting kan dan ook niet anders zijn dan dat de derde fase muzikaal gezien op dezelfde wijze verdergaat, met mogelijk een kleine stilistische wijziging, zonder daarbij in te boeten op het eigen handelsmerk. Ik kijk nu al uit naar meer brute vuiligheid, onverwachte wendingen, verslavende melodieën en aanstekelijke refreinen in de volgende fase, maar voor nu gaan we vooral genieten van dit Xenotaph. Hier ben ik namelijk nog lang niet op uitgeluisterd.
Patrick: De albumtrilogie werd begin 2014 aangekondigd. We hebben nu negen jaar op deel twee moeten wachten. De band doet er goed aan de fans niet weer negen jaar te laten wachten, maar soms gebeuren er dingen in het leven die je voor voldongen feiten stellen. Muzikale ideeën zullen er vast nu al genoeg zijn en anders ongetwijfeld weer verschijnen. En gelet op recente(re) ontwikkelingen zou er qua thematiek ook voldoende materiaal voor handen moeten zijn. Qua onderwerp draait het drieluik om transhumanisme. Mocht je niet weten wat dat inhoudt: volgens transhumanisten moet de moderne mens zijn evolutie in eigen hand nemen en zou hij zichzelf, met behulp van biotechnieken en cybernetica, moeten kunnen verbeteren of overstijgen. Kijk om je heen en zie wat de meest recente ontwikkelingen met betrekking tot kunstmatige intelligentie ons brengen. Kunstmatige intelligentie lijkt ons grenzeloze mogelijkheden te bieden en velen vergapen zich aan de schijnbaar oneindige toepassingen. Maar welke bedreigingen liggen er op de loer? Er zijn genoeg afschrikwekkende scenario’s te bedenken, toch? Als dat niet voldoende inspiratie kan bieden voor een Phase III, weet ik het ook niet meer.
Eindconclusie: was het het lange wachten waard?
MrJingles: Een mooie oude tegeltjeswijsheid luidt: geduld is een schone zaak. De achterliggende betekenis zal niemand ontgaan, maar de strekking hiervan is dat je beloond wordt als je rustig afwacht. En beloond zijn we! Soms kan het lange wachten, verlangen en uitstellen alleen maar leiden tot teleurstelling. In dit geval is dat absoluut niet het geval.
Patrick: Niemand zal ontkennen dat negen jaar een lange periode is om te moeten wachten. Je kunt erom treuren, maar die jaren liggen inmiddels lang en breed achter ons. Wie weet hoe anders je bijvoorbeeld zes jaar geleden wel niet op het album gereageerd zou hebben? Het heden telt en nu ligt er een album wat de liefhebbers van Scar Symmetry zullen omarmen, koesteren en lang plezier van zullen hebben.
Cijfer MrJingles: 88
Cijfer Patrick: 86
Score:
87/100
Label:
Nuclear Blast Records, 2023
Tracklisting:
- Chrononautilus
- Scorched Quadrant
- Overworld
- Altergeist
- Reichsfall
- Digiphrenia Dawn
- Hyperborean Plains
- Gridworm
- A Voyage With Tailed Meteors
- Soulscanner
- Xenotaph
Line-up:
- Lars Palmqvist – Zang (helder)
- Roberth Karlsson – Zang (extreem)
- Ben Ellis – Gitaar
- Per Nilsson – Basgitaar, keyboard
- Henrik Ohlsson – Drums
Links: