Dubbel zo zwart, dubbel zo rauw, dubbel zo cult. Dat is onze rubriek Dubbel Zo Zwaar. Een nieuwe, langverwachte of onverhoopte plaat die de terugkeer van Meyhna’ch impliceert en dus simpelweg vraagt om van meer dan één kant bekeken te worden. Daarnaast zouden de redacteuren elkaar de tent uitvechten om te bepalen wie uiteindelijk het gouden lot in handen krijgt. Deze keer behandelen we dus Black Metal Cult van Mütiilation. Yves Pelgrims (favoriete genre: black metal) en Tafkads (favoriete genre: ook black metal) nemen het bebloede heft in handen en prijzen zich gelukkig dat ze deze unieke plaat mogen behandelen.
Begin jaren ’90 trok de tweede golf van black metal zich volledig op gang in het hoge noorden, met de opkomst van legendarische bands als Mayhem en Emperor (de beruchte Black Metal Inner Circle). Wie dat niet weet, is misschien wel bij de verkeerde recensie beland. Hoe dan ook, al snel kwam er reactie uit andere Europese regio’s. In Frankrijk ontstonden zo Les Légions Noires, een groep blackmetalartiesten die zowel in hun muziek als in hun levensvisie (én hun visie op het genre) de extremen opzochten. Hun output was rauw, lo-fi, obscuur, satanisch en uitgesproken anti-commercieel. Les Légions Noires waren een underground gezelschap dat de nadruk legde op demo’s in beperkte oplage. Werkelijke Black Metal Cult dus.
In de loop van de jaren ’90 doofden Les Légions Noires langzaam uit, maar het boegbeeld van het gezelschap, Mütiilation, keerde na zijn heengaan in 1996 toch terug: eerst in 2000 en later opnieuw in 2014. Ondertussen was de band het soloproject van bezieler Meyhna’ch geworden.
Mütiilation bracht ons in zijn hoogdagen true blackmetalklassiekers als de EP Hail Satanas We Are the Black Legions (1994) en de full-length Vampires of Black Imperial Blood (1995). Van zijn eerste verrijzenis onthouden we vooral de waanzinnig lekkere demo Destroy Your Life for Satan (2001) en het meesterlijke Majestas Leprosus (2003). Het laatste volwaardige album van Mütiilation, Sorrow Galaxies, werd uitgebracht in 2007. Twee jaar later trok Meyhna’ch opnieuw de stekker uit Mütiilation.
Hoewel Meyhna’ch zijn Mütiilation in 2014 toch weer nieuw leven inblies, bleef het wachten op een nieuw volwaardig album. Naast een split en een liveplaat verscheen er in 2018 wel nog een compilatieplaat met oud materiaal, die collega Bart van een recensie voorzag. Maar dit jaar zien we dan eindelijk toch de langverwachte terugkeer van één van Frankrijks meest mythische bands. Meyhna’ch heeft zelfs met Kham een drummer gevonden om met hem de gelederen te delen. En zo is de cultus van de Zwarte Legioenen meer dan dertig jaar na de oprichting van de band opnieuw levend. De legende verrijst uit de as. Hail Mütiilation, We Are the Black Legions!
Welke gevoelens en gedachten komen er zoal bij je op als je Black Metal Cult voor een eerste keer beluistert?
Tafkads: De eerste keer dat ik het album aanzwengelde was op een parking in, jawel, Frankrijk. Ik hoorde eerst het mistige, nogal tragisch en uitzichtloos aanvoelend aanloopje, waarna Mütiilation uitbarst door middel van een spervuur aan dof klinkend tromgerommel met daarachter de eerste, duistere riffs. Maar wanneer dan de centrale riff van het nummer wordt aangekondigd met dissonante ondertonen en strakke drumondersteuning, en Meyhna’ch vervolgens zowel instrumentaal als vocaal helemaal losgaat, had ik echt veel zin om de deuren en ramen van mijn wagen open te zwieren, mijn autoradio op maximaal volume te zetten en op het dak te klimmen, luid schreeuwend: “Écoutez, voici votre héritage musical!”. Pentagrammen, omgekeerde kruisen, een paar liters bloed en een offer of twee hadden ook niet misstaan bij deze spontane uiting van enthousiaste extase…
Maar ja, dat heb ik dus niet gedaan, want daar heb ik de ballen niet voor. En conformistisch als ik ben zou ik me ook maar zorgen maken over “wat de mensen daar wel niet van zouden zeggen”. Gelukkig heeft Meyhna’ch helemaal geen last van dit soort kleinzielige hersenspinsels en verstrekt hij ons als vanouds lekker vuile black metal met een overvloed aan scherpe en rafelige randen. Toch was mijn initiële bedenking na een eerste volledige luistersessie dat de productie hier, geheel tegen de idealen van Les Légions Noires in, behoorlijk modern en helder aanvoelt. Of dat al dan niet een goede zaak is, daar kom ik hieronder nog op terug.
Wat me verder nog opviel: aangezien Meyhna’ch op Black Metal Cult meer de kaart trekt van furie en vernieling, heeft Mütiilation hier toch wel wat aan sfeer ingeboet. In de beginjaren van de band slaagde Meyhna’ch er namelijk beter in om een sinister, unheimisch sfeertje te creëren, iets wat op het nieuwe album duidelijk minder het geval is. Daarnaast mis ik op Black Metal Cult dat klassieke Mütiilation-gevoel van uitzichtloze troosteloosheid en depressief nihilisme. In plaats daarvan krijgen we rusteloze, rauwe en bijna kille black metal te horen waarbij de emotie vooral in de riffs komt te liggen en minder in de subtiliteiten van het ritme, de productie en de opbouw van de songstructuren. Ook ligt de snelheid hier veel hoger, wat dan weer conform is met de op deze plaat gehanteerde stijl en de gemaakte keuzes.
Wat zijn de meest opvallende momenten van dit album?
Tafkads: Black Metal Cult is geen album van hoogtepunten. Ik vind nochtans dat het niveau van de black metal hier behoorlijk hoog ligt, maar dat vertaalt zich niet in veel in het oor springende verrassingen. De kwaliteit en het luisterplezier liggen namelijk behoorlijk gelijkmatig verdeeld over de verschillende nummers en de kracht van elk nummer ligt eerder in zijn coherente totaliteit dan in het vernuft van de individuele passages. Tussen de wat meer repetitieve stukken door krijgen we wel af en toe een houvast aangereikt, een ijkpunt zeg maar. Naar mijn gevoel is dat voornamelijk het geval bij de eerste drie nummers, terwijl de laatste drie tracks wat meer op de zwartgeblakerde vlakte blijven.
Laat ik toch even een korte bloemlezing van ijkpunten geven. De start van openingsnummer Black Metal Cult, met zijn heerlijke versnelling en dan die schreeuw vol overgave, had ik al vermeld. Ook het mee”zing”gehalte (met de titel) op deze track is het vernoemen waard. Een volgende “ijkpunt” is de ijzige, pompeus schurende riff op Hominicide (vanaf 2:47) en ook op dit nummer is het fijn meeschreeuwen met “Kill the humans. Kill, Kill, Kill.”. Wie houdt van traditioneel Scandinavische, furieuze, gejaagde riffs zal From the Plains of Ice and Death zeker kunnen appreciëren. Mij viel de beginriffsequentie (en de veelvuldige herhaling daarvan) op als één van de meest beklijvende op het album. Het lijzige, tegen sludge aanleunende middenstuk zorgt dan weer voor het nodige contrast. Het droefgeestige begin van The Fall of Islam, gevolgd door de gezangen van een muezzin, behoren dan weer tot de weinige sfeeroases op Black Metal Cult. Als laatste wil ik het gesproken woord aan het einde van The Mirror of Disillusion vermelden, omwille van zijn inherente boosheid en melancholie.
Hoe hoog is de nostalgiefactor van Black Metal Cult?
Yves: Enerzijds ben ik geneigd om te zeggen dat er een hoge nostalgiefactor zit in deze plaat. Toch als je met nostalgie refereert aan traditionele black metal uit de jaren ’90. Neem er bijvoorbeeld een The Mirror of Disillusion bij en dan hoor je gewoon de Dark Throne- en Burzum-momenten nog steeds opduiken. Neem je Hominicide, dan zal je Mayhem ook voorbij horen komen, zelfs een pak vaker als je afgaat op de zanglijn. Als je met ‘nostalgiefactor’ verwijst naar het materiaal van zeventien jaar geleden, dan is het toch wel wat anders. Aanvallend, genadeloos en met meer zin voor melodische diepgang.
Tafkads: Dat lijkt een vraag die makkelijk te beantwoorden is, maar dat is het dus niet. De stem van Meyhna’ch is op zich voldoende om je terug in het Frankrijk van 1995 te wanen en hier en daar hoor je ook wel riffstructuren die verwijzen naar die tijd. De dissonanten en messcherpe gitaarakkoorden van oude Mütiilation zijn zeker aanwezig, maar overheersen niet. Als ik de stijl van het nieuwe album ergens mee zou moeten vergelijken is het met de laatste drie albums van Emperor, al hoor ik af en toe ook de duisternis van Gorgoroth opdoemen. Desondanks zou ik Black Metal Cult zeker geen old school album noemen. Zo cult is Black Metal Cult dus ook niet.
Aan de andere kant is er namelijk de modernere productie, hier en daar de keuze voor meer toegankelijke riffs en vooral een stevige stijlshift van sfeervolle depressiviteit naar razende vernieling aan een hoog tempo. In de melodische stukken hoor je dan weer Seth terug, maar goed, die muziek is gewoon tijdloos.
Is er enige evolutie merkbaar in vergelijking met het oudere werk en met Sorrow Galaxies?
Yves: Ongetwijfeld op productioneel vlak, al moet ik toegeven dat ik echt wel een fan was van de starheid van Mütiilation op vlak van stoffige producties. Als je goed luistert naar Sorrow Galaxies dan hoorde je al wat melodisch diepgaande experimenten, die ook telkens door de gitaarriffs een atmosferische zweverigheid meekregen. Structureel was het echter, net als de productie, chaotischer. Black Metal Cult is op dat vlak veel strakker, krachtiger en in your face. Zeker ook als je het vergelijkt met het wat slappere werk van de man in zijn soloproject.
Tafkads: Je merkt gewoon dat, in vergelijking met de voorgaande albums, Mütiilation op Black Metal Cult voor een andere aanpak kiest. Meer riffgestuurd, harder, directer en scherper. Én met een veel gladdere, hedendaagse productie dus. De vergelijking met de oude albums gaat dus eigenlijk amper nog op (zoals gezegd: het vocale compartiment blijft het meest herkenbare referentiepunt), maar ook met de releases die we sinds 2000 te horen kregen zijn er behoorlijke verschillen.
Kijk, als het op Mütiilation aankomt ben ik in principe geen purist die blijven hangen is aan het begin van de jaren negentig, al mis ik die stoffige spinnenwebbenblack wel op het nieuwere werk. Majestas Leprosus (dat nog sterk aanleunde bij het oude werk en bij de fundamenten van black metal in het algemeen) en de oude-Mayhem-benadering van Rattenkönig konden me zeker bekoren. Maar van het inspiratieloze Sorrow Galaxies ben ik absoluut geen fan. Ik ben dan ook opgelucht dat Meyhna’ch het geweer van schouder heeft veranderd en gekozen heeft voor een meer doelgerichte en concrete invulling van zijn black metal, waarin opwindende riffs en vurig temperament hand in hand gaan.
Past de gebruikte productie bij een Mütiilation-album?
Yves: Het is zeker anders, je hoort echt dat dit mijlenver afstaat van het project destijds. Hoewel ik een fan was van die stijl, met als persoonlijke favorieten Black Millenium (met de rolstoel), Majestas Leprosus en Rattenkönig, kan ik er zeker mee leven dat Mütiilation alles wat afgestoft heeft. Nogmaals, dit is nog steeds een rauw beestje dat je even wat tijd moet geven en daarmee behoudt Mütiilation zijn charme.
Tafkads: Zoals reeds gezegd is de productie van Black Metal Cult niet meer te vergelijken met de obligaat lofi stofzuigerblack die eigen was aan Les Légions Noires. En hoewel deze productie misschien niet past bij de nalatenschap van deze band (en dan specifiek diens muziek uit de jaren ’90), past het wel wonderwel bij deze nieuwe plaat. Net helder genoeg om genietbaar te zijn voor de hedendaagse blackmetalfan, net ruig genoeg voor de old school fan. In die zin zou ik toch durven stellen dat Meyhna’ch hier de juiste keuze heeft gemaakt door een compromis te vinden tussen oud en nieuw, tussen extreem en beluisterbaar. Het is ook ergens logisch dat de man gebruik maakt van de moderne technieken die tegenwoordig voorhanden zijn om zijn muziek vorm te geven, in plaats van te blijven hangen in wat niet meer is. Tja, zelfs de Zwarte Legioenen moeten nu eenmaal meegaan met de tijd…
Dit gezegd zijnde wil ik het bovenstaande wel even nuanceren, want echt helder en zuiver moet je de muziek op Black Metal Cult ook niet verwachten. De ruwe randen liggen hier echter vooral in het vocale compartiment: de schuurpapieren strot van Meyhna’ch brengt ons werkelijk terug naar de tijd van de donkere beginjaren van Mütiilation. Ook de gitaren kunnen schuren en scheuren wanneer het Meyhna’ch belieft. Het lijkt wel of de snaren voorzien zijn van venijnige zaagtandjes en weerhaken. Luister daarvoor bijvoorbeeld maar naar de start van Hominicide.
Met zo’n stoere titel liggen de verwachtingen uiteraard bijzonder hoog. Worden de zeventien jaren wachten dan ook volledig beloond?
Yves: Het is vooral even wennen, maar je verwacht uiteraard dat een project als dusdanig toch wel een pak verandert op zo’n tijd. Knap dat je op je 48 jaar oud, de leeftijd van de bezieler, nog steeds inzet op de oude stijl en er je eigen ding mee doet. Soms schrik ik ervan als ik me bedenk dat de hoogdagen van de jaren ’90 nu al haast dertig jaar in het verleden liggen. Dan word je, vind ik, beloond als je niet zo maar een rip off te horen krijgt uit dat tijdperk, maar als er een eigen ziel en inhoud aan meegegeven wordt. Dat gebeurt zonder twijfel op deze plaat.
Tafkads: Volledig? Nee. Maar wel grotendeels. Ik denk dat ik op voorhand ergens toch stiekem gehoopt had op een terugkeer naar de ruige, rauwe, rafelige roots, een beetje zoals op Majestas Leprosus. Maar goed, dat is nu niet het geval, maar zelfs bij gebrek aan die nostalgie-factor houd je toch nog een uniek en kwalitatief hoogstaand album over. Het is sowieso een hele stap vooruit in vergelijking met zijn voorganger én een volledig nieuwe incarnatie van Mütiilation door de opgefriste en meer in your face stijl die hier gehanteerd wordt. Eens je je er als luisteraar bij hebt neergelegd dat Mütiilation anno 2024 anders (moderner) klinkt, kan je een geweldig album ontdekken waarin heerlijke riffs, perkamenten vocalen en een plethora aan smerige uitbarstingen op een prachtig uitgebalanceerde manier worden gecombineerd. Ietsje minder sfeer, dat wel, maar de black metal wordt wel vol overgave en zonder compromissen op ons losgelaten. En ja, ook dat is de essentie van black metal cult.
Welk nummer vat de essentie van Mütiilation anno 2024 het beste samen?
Tafkads: Als je dit puur muziektechnisch benadert, dus vanuit tonaliteit, instrumenthantering, productie, compositie en de door de muziek opgeroepen stemming, dan zou ik het titelnummer kiezen. Eigenlijk is Black Metal Cult (het nummer) een mooie synthese van wat Mütiilation ons op dit album te bieden heeft, zowel qua riffs als qua opbouw en songstructuur. Maar als je deze vraag thematisch benadert, kan je toch niet om The Fall of Islam heen denk ik. Enkel Les Légions Noires (Dood en begraven? Of toch verder levend in Meyhna’chs Mütiilation? Ik volg alleszins het laatste statement.) hebben het lef om dit laatste heilige huisje aan te vallen waar black metal traditioneel toch vooral het christendom heeft geviseerd. De lyrics liegen er niet om: dit is een regelrechte aanval op de islam in niet mis te verstane bewoordingen. Het toont hoe dan ook aan dat Meyhna’ch alleszins niet discrimineert in zijn haat richting religie. Gezien de problemen die Frankrijk al heeft gehad met extremisme vanuit die hoek is het toch een gewaagde zet, maar vanuit de filosofie en traditie van het genre is het zeker wel te plaatsen.
Vormt het artwork hier een meerwaarde?
Yves: Het is wel wat anders dan de voorgangers, ik moet vooral wat wennen aan het wit, maar het past wat mij betreft bij de inhoud van de schijf. Het geheel zuigt je naar dat rauwe, satanische middelpunt. Fijn ook dat de man bij zijn oude, vertrouwde logo gebleven is.
Tafkads: Het artwork is zeker de moeite waard. Het is sierlijk, grotendeels symmetrisch, niet overdadig en ergens ook evenwichtig opgebouwd. De centrale figuur stelt een imposant satansbeeld voor en twee kinderen die er in aanbidding (zo lijkt het toch) naar kijken. Zowel de moderne verpakking als de scherpe kanten van de muziek zien we hier visueel terugkomen. Het is monochromatisch, zoals het hoort zou ik bijna durven zeggen, maar de overmaat aan wit vind ik dan wel weer gewaagd. Alles bij elkaar complementeert het perfect het bandlogo.
Is Mütiilations nieuwste een essentiële toevoeging aan de blackmetalplatenkast?
Yves: Ongetwijfeld moet je hem in huis halen. Wie van het oude materiaal hield, heeft geen reden om met deze nieuwe telg plots de boeken dicht te doen. Je zal niemand ooit horen zeggen dat Meyhna’ch zwaar de commerciële richting is opgegaan, al zijn er duidelijke verschillen in productie en opbouw terug te vinden. Ik durf haast te zeggen dat het toegankelijker is geworden.
Tafkads: Ik zeg volmondig JA. Alleen al omdat dit het eerste wapenfeit in heel lange tijd is van een legendarische band behorende tot een legendarische groepering die actief was in een voor het genre legendarische tijd. Maar ook omdat het een nieuw hoofdstuk betekent voor Mütiilation, met een nieuwe stijl die zeker de moeite waard is.
Eindconclusie: zien we Black Metal Cult op het einde van het jaar ergens in de ZM jaarlijst terug?
Yves: Ik ben een Mütiilation-fan, steeds geweest, maar ik vind het op zich geen band die het verdient om in een top vijf te belanden. Er zijn bands die een pak vernieuwender zijn of diepgaander materiaal brengen, en dan spreek ik enkel nog maar over black metal. De band heeft voor mij wel een immense cultwaarde en het doet die status ook eer aan met een release als deze. Misschien ergens op een vijftiende plaats ofzo?
Tafkads: In mijn jaarlijst top-20 zal hij hoogstwaarschijnlijk wel verschijnen, al is het maar omwille van misplaatste nostalgiegevoelens. In de lezerslijst verwacht ik hem niet direct hoog te eindigen, omdat het album simpelweg niet brengt wat de titel doet vermoeden. Black Metal Cult overstijgt zeer zeker de middelmaat en heeft zeker qua riffs heel wat fijns te bieden, maar echt uitzonderlijk zou ik het ook niet durven noemen. Mijn voornaamste kritiek is dat het er niet in slaagt om die typische Mütiilation-sfeer op te roepen, en daar zaten de fans hoogstwaarschijnlijk wel op te wachten…
Score Yves: 82/100
Score Maarten: 85/100
Score:
84/100
Label:
Osmose Productions, 2024
Tracklisting:
- Black Metal Cult
- Hominicide
- From the Plains of Ice and Death
- Into the Cursed Necropolis
- The Fall of Islam
- The Mirror of Disillusion
Line-up:
- Meyhna’ch – Alles
Links: