Wie ooit in Berlijn is geweest, weet dat deze stad een uitgebreide alternatieve “scene” heeft. Berlijn is een stad van vrije denkers, creatieve geesten en experimentele zielen. JB Vincent, de man achter het éénmansproject 3xperimental, is zo iemand. Eigenlijk kan je alleen maar respect hebben voor iemand die in staat is om op zijn eentje een volledig concept en eigen speelstijl uit te denken en dan ook nog eens alle instrumentatie zelf voor zijn rekening neemt. Ok, hij is zeker niet de enige, maar het is zonder meer lovenswaardig. Vergis u overigens niet: JB Vincent is een Fransman (let maar eens op de vocalen, dan hoor je het accent zeer duidelijk), “a legal alien” in Berlijn zeg maar. “Experimenteel” is hier zonder twijfel het codewoord. Als je je eigen bandnaam al niet normaal kan schrijven, dan ben je gewoon onconventioneel (en dat wordt voor de liefhebber weer zoeken bij de alfabetisch ingestelde platenboer…). Zo is dat. Zelfs het Script-achtige logo is gedurfd in het traditie minnende, zwarte wereldje waar deze band thuis hoort. 3xperimental wordt beschreven als symfonische, atmosferische black metal, maar dat neem je in dit geval toch best met een korreltje zout. Het symfonische is heel duidelijk aanwezig, het atmosferische eerder sporadisch. De muziek gaat dan ook veel verder dan de traditionele blackmetalgrenzen en past zeker niet perfect binnen het gekende normenplaatje. Dit is vooral experimentele metal, die evengoed elementen van klassieke muziek en (vooral op het vorige album dan) elektronica bevat bijvoorbeeld.
3xperimental werkt duidelijk met concepten. Hoewel de band al sinds 2005 blijkt te bestaan, bracht JB Vincent pas vorig jaar een eerste album uit: Virtual World. De titel zegt alles, want dit is een conceptalbum over de toekomst, de digitale wereld en escapisme. Ik moet eerlijk toegeven dat ik het een behoorlijke tegenvaller vond. Je merkt wel dat er heel wat goede ideeën in verwerkt werden (vooral de combinatie van orkestrale elementen en elektronica), maar het miste toch vooral samenhang, flow en tempo. Virtual World wist fragmentarisch te boeien, maar als geheel was het gewoon niet interessant genoeg. Uiteraard ligt dat ook wel wat aan het experimentele karakter van deze muziek: het mag zeker niet té gemakkelijk in het gehoor liggen natuurlijk.
Ook Symphony of Elements is gebaseerd op een eenvoudig basisconcept: de vier elementen (zoals die onder andere zijn gedefinieerd in het boeddhisme): aarde, water, lucht en vuur. Het zwaartepunt van het album ligt duidelijk bij tracks twee tot vier, waarin deze elementen achtereenvolgens aan bod komen: Earth, Water, Wind en Fire. Deze nummers worden voorafgegaan door een korte introductie (Essentia Existentiae) en gevolgd door een aantal nummers die het geheel meer context moeten geven. Eigenlijk kan je de intro en de tweede track, Earth, als één geheel beschouwen. Deze twee tracks gaan namelijk naadloos in elkaar over en vormen zo een mooi samenhangend geheel. De zachte symfonische opening van Essentia Existentiae wordt abrupt verstoord door de schreeuwerige stem van JB Vincent, begeleid door een indrukwekkend koor: “We are the forces of Nature. What was, is, and will be. … The Essence of Existence. IGNIS – AER – AQUA – TERRA.” Met deze duidelijke (en misschien ietwat voor de hand liggende) woorden wordt het album ingeleid.
Zoals gezegd werd er op het vorige album net iets te veel geëxperimenteerd met allerlei losse ideeën, waardoor de nummers soms eerder verzamelingen van allerlei fragmenten leken dan bij elkaar passende entiteiten. Uiteraard is dit ook wat de aard van het beestje en dus wordt diezelfde aanpak opnieuw gehanteerd op het nieuwe album. Toch is er een hemelsbreed verschil tussen beide releases: op Symphony of Elements is er een veel beter uitgebalanceerde wisselwerking tussen de synths, de orkestrale stukken en de gitaren. Ze vullen elkaar namelijk eerder aan dan dat ze elkaar voor de voeten lopen, en dat is een enorme stap vooruit (pun intended). Toch moet ik eerlijk toegeven dat je deze plaat onmogelijk kan beoordelen op basis van één luisterbeurt. Had ik deze recensie na één luistersessie geschreven, dan had ik er waarschijnlijk het etiket “middelmatig” opgeplakt. Ondertussen heb ik Symphony of Elements echter al een twintigtal keer beluisterd (het is ook maar veertig minuten lang natuurlijk) en met elke luisterstonde kan ik het werk wat meer appreciëren. En elke keer ontdek ik ook iets nieuws.
Ook Earth is in eerste instantie moeilijk te doorgronden (opnieuw pun intended), maar geeft gaandeweg zijn geheimen toch prijs. Zo kon ik bij een eerste beluistering de snellere, vingervlugge synth- en gitaarvirtuositeiten nog niet helemaal naar waarde schatten, maar kan ik ondertussen stellen dat zij de hoogtepuntjes zijn van deze track. Het opwindende snelle thema herhaalt zich nog tweemaal; de vierde maal krijgen we een variatie te horen. Tussendoor zijn naast de gitaren vooral het koor (of zijn het als koor klinkende synths?), de strijkers en de piano heel nadrukkelijk aanwezig. Maar het is vooral de stem van JB Vincent die vooraan in de mix staat (wat ook al opviel op Virtual World). En dat is echt wel een uitdaging, want zijn wat toonloze, schreeuwerige stijl zal niet iedereen kunnen bekoren. Ik kan wel bevestigen dat het na twintig keer toch wat begint te wennen…
Water is het meest “visuele” (als je die term kan gebruiken in een muzikale context) nummer op Symphony of Elements, en neemt ons mee langsheen allerlei manifestaties van water: druppelende synths bij het begin, een klaterend stroompje (te horen als een frivool pianostukje), eb en vloed en, jawel, walvisgeluiden. Wanneer we bij de walvissen zijn aangekomen storten we ons volop in de oceaan met groots, episch synthesizerspel. Het snellere gitaarspel is hier onverwacht ruig en valt in die zin enorm op. Lekker! Grote delen van dit nummer zijn overigens zuiver symfonisch, wat sommige metalheads misschien wel zou kunnen afschrikken. Het is desalniettemin heel mooi gecomponeerd.
Ook op Wind hoor je met enige fantasie allerlei natuurfenomenen (zoals stormen). En ja hoor, de versnelling vormt hier opnieuw de meest opvallende en meest indrukwekkende passage (zeker in combinatie met de koperblazers), al is dit verder een grotendeels traag en statig nummer, vooral naar het einde toe. Opnieuw wordt er sterk geëindigd: “Blow the winds of time. Frail lives, dusted away.”. Epic!
Het vierde element is het vurigste. Het vuurtje brandt zelfs al wanneer de piano opent. Opnieuw doorbreekt JB Vincent met zijn ruwe stem de rust en vanaf dat moment trekt Fire zich helemaal op gang. Fire is veruit het hardste nummer op dit album, maar daarnaast is het ook een aanrader voor wie progressieve, wat avant-gardistische post-black in het hart draagt. De gitaren hakken er de ene keer boos en bits in, maar klinken op een ander moment dan weer lekker verfrissend, tegendraads en rebels. Van alle nummers op Symphony of Elements is dit ook het meest wispelturige, met heel wat twists en turns die elkaar in sneltempo opvolgen: van meedogenloze black metal tot zuiver symfonische schoonheid. Opnieuw is het genieten van het virtuoze gitaarwerk van JB Vincent.
Eindconclusie: Symphony of Elements is als de aarde zelf: grillig en ondoordringbaar op het eerste zicht, maar vanbinnen brandt een vuurtje met verschillende klanktemperaturen en muzikale kleurschakeringen. Eens je het album doorgrond hebt, is het genieten geblazen!
Score:
74/100
Label:
Eigen beheer, 2020
Tracklisting:
- Essentia Existentiae
- Earth
- Water
- Wind
- Fire
- At the End of the World
- Visions
Line-up:
- JB Vincent – Alles
Links: