Therapy? – Op een missie zonder pretenties
Met Crooked Timber heeft het Noord-Ierse Therapy? één van de minst toegankelijke en toch betere platen uit haar carrière uitgebracht. Het album is inmiddels een half jaar uit en vroeg in november doet de band Nederland weer eens aan. Op de vooravond van het concert in een matig gevuld 013 in Tilburg schoof ondergetekende aan bij zanger/gitarist Andy Cairns en basgitarist Michael McKeegan.
Het album is al een tijdje uit dus al te diep erop ingaan lijkt me niet zo heel interessant, maar hoe heeft het album tot nu toe verkocht, wat zijn de reacties?
Andy: Het is qua verkopen onze meest succesvolle cd in jaren. Ook de reacties van zowel de pers als de fans zijn tot nu toe overwegend positief. In mei volgend jaar komt het album ook in Amerika uit, dus het is ook nog even afwachten wat er daar gaat gebeuren. Maar tot nu toe loopt het in ieder geval goed. Kijk, je moet nog steeds niet aan miljoenen exemplaren denken of zo, maar voor ons doen mogen we absoluut niet klagen. Belangrijkste is dat we het zelf een goede plaat vinden en dat de fans er zo positief over zijn. We klagen dus niet. Momenteel spelen we weer erg veel live, wat natuurlijk altijd goed is, en het nieuwe materiaal wordt ook door het publiek bij concerten gewoon erg goed ontvangen.
Jullie hebben het hele album live ook een aantal keren integraal gespeeld.
Andy: Klopt, in het begin hebben we dat een paar keer gedaan en dat ging erg goed, maar je moet zoiets niet constant doen. Dus op het moment spelen we live een song of drie à vier van het nieuwe album en proberen we ook nog een paar songs te spelen die we al een tijd niet gedaan hebben. Ik denk dat je vanavond zo’n zeven of acht tracks van Crooked Timber kunt verwachten.
Hoe verloopt het selectieproces voor de setlist? De set wisselt namelijk vrij veel gedurende een toernee.
Andy: Dat proces verloopt eigenlijk vrij natuurlijk. We beginnen de tour met een bepaalde opstelling van songs en spelen die dan ook de eerste paar avonden. Na een optreden of drie begin je echter te merken dat bepaalde songs live niet werken en dan ga je strepen; kijken wat er wel werkt en wat niet. En natuurlijk gebeurt het ook dat we zelf verveeld raken door bepaalde nummers. In dat geval willen we ook nog wel eens schrappen, zodat het voor zowel de band als het publiek leuk en fris blijft. De uiteindelijke setlist stellen we zo’n uur voor het optreden samen. Verder kan het ook afhangen van de zaal waarin we staan. Vanavond hebben we bijvoorbeeld een podium met prima belichting en in zo’n geval werkt een instrumentaal nummer als Magic Mountains bijvoorbeeld erg goed.
Is dat überhaupt een song die het live goed doet? Het is geen typische Therapy? song.
Andy: We hebben het nummer in Ierland en Engeland een aantal maal gespeeld en daar was de reactie over het algemeen goed. We zullen het vanavond wel eens zien. Het is een interessant nummer die de sfeer nog wel eens leuk kan omgooien.
Op dat moment gaat de deur open en komt er iemand binnen met het verzoek aan Andy en Michael een aantal zaken te ondertekenen; iets wat beide heren dan ook met zichtbaar plezier doen. Een lange onderbreking is het dan ook gelukkig niet, en een halve minuut later is de deur dan ook alweer gesloten.
Vinden jullie zoiets nou nooit vervelend?
Andy: Nee, eigenlijk niet. Ik heb in een fabriek gewerkt van elf uur ’s avonds tot zeven in de ochtend; dat was vervelend. (lacht)
Inmiddels leef je wel van de muziek.
Andy: Klopt, en dat hebben we niet in de laatste plaats te danken aan de tijden van Troublegum en Infernal Love. Het scheelt ook dat we geen dure band zijn qua onderhoud. We zijn maar met zijn drieën, plus crew en we hebben geen gigantische show bij ons of zo. Het is heel basic eigenlijk, maar het werkt voor ons. We gaan met een bepaald bedrag op toernee en verdienen daar ook een bepaald bedrag, zo is alles netjes in balans.
Michael: Ik denk dat als we zouden ophouden met albums maken het een heel ander verhaal zou worden en dat we een heel ander soort band zouden worden. We brengen platen uit die onderling erg van elkaar verschillen en je kunt merken dat mensen dat ook waarderen. We zijn ondanks alles onszelf gebleven en zijn nooit het type band geweest wat een paar hitsingles heeft geschreven om daar vervolgens de rest van de carrière op te teren. Zo is het ook met de bands die we zelf erg waarderen; die geven zowel in de studio als op het podium de volle honderd procent, en bij ons kun je na twintig jaar merken dat je daarmee het publiek aan je bindt, door te proberen ze in dat opzicht niet teleur te stellen.
Twintig jaar Therapy? Zijn jullie nog iets speciaal van plan?
Andy: Natuurlijk, zoiets mag je ook niet onopgemerkt voorbij laten gaan. Maar de focus ligt vooralsnog op Crooked Timber. We moeten nog naar Amerika en Australië, en volgend jaar gaan we proberen zoveel mogelijk festivals te doen. En dan van september tot en met december doen we de jubileumshows. Er komt er dan eentje in Nederland, eentje in België, eentje in Frankrijk en zo verder. Natuurlijk ook één in Belfast. (lacht) We zijn er nog niet helemaal over uit wat we willen gaan doen. Halen we bijvoorbeeld gastmuzikanten op het podium, of een gast-DJ of iets dergelijks? Geen idee nog.
Het maakt het ook lastig dat Therapy? geen echt gigantische hoogtepunten heeft gekend. Kijk bijvoorbeeld naar een band als Kiss, die gaan straks weer op tour en dan spelen ze wéér de Alive-setlist. Jullie hebben niet een dergelijke klassieker op zak waar op zo’n moment de aandacht op gevestigd kan worden.
Andy: We zijn wel eens gevraagd om bijvoorbeeld het complete Troublegum album van begin tot eind live te spelen. Zoiets behoort tot de mogelijkheden; het is iets wat op dit moment erg in trek is. Maar om eerlijk te zijn vind ik het op dit moment veel leuker om het echt obscure spul af te stoffen, zoals het Nurse album of nog ouder materiaal. We zien nog wel even.
Michael: De mogelijkheden zijn legio, maar het is voor ons wel belangrijk om het op onze eigen voorwaarden te doen. Het is wat dat betreft ook gewoon ons feestje en we zijn alledrie behoorlijk excentriek. (lacht) We laten ons niet vertellen wat we moeten spelen. Natuurlijk doen we wel aan verzoekjes, maar we laten ons niet dicteren wat we wel en niet spelen.
Dat is sowieso wel het Therapy?-credo, het werken onder eigen voorwaarden.
Andy: Dat is zeker waar. In de tijd van Troublegum en Infernal Love waren we vrij groot en ik moet eerlijk bekennen dat ik me daar nooit heel gemakkelijk bij heb gevoeld. Begrijp me niet verkeerd, hoe meer mensen onze muziek horen hoe liever, maar met een bepaalde status dien je je ook te conformeren aan een aantal regels en wordt er van je verwacht dat je je op een bepaalde manier gedraagt en dat heeft me nooit echt gelegen. Dan sta je ineens op de MTV European Music Awards tussen mensen als Michael Hutchence (INXS) en Sting. Die gasten voelen zich comfortabel bij de status die ze hebben, dat sterrendom. Ik niet. Ik voel me prima bij het muzikant zijn, waarbij veel mensen naar mijn muziek luisteren en die waarderen; alle heisa er omheen hoeft van mij niet zo. Je moet ook een arrogante klootzak zijn of kunnen spelen. Kijk bijvoorbeeld naar een kerel als Chris Cornell, die speelt die rol prima. Ik kan dat niet.
Wat doen jullie eigenlijk op een vrije dag tijdens je tour?
Andy: Vandaag hadden we een vrije dag en we hebben de was gedaan. (lacht) En ik ben met Ricky (Warwick, voorprogramma tijdens de huidige toernee) naar de sportschool gegaan. Gisteravond hebben we in de Ierse pub hiernaast gezeten, een paar biertjes gedronken en voetbal gekeken. Gewoon heel normale dingen dus eigenlijk. Het is niet zo dat we als we hier zijn hele avonden met Nederlandse beroemdheden bij allerlei VIP-evenementen staan of zo.
Michael: Of we gaan naar de bioscoop of op zoek naar een goed restaurant. Uiteraard bellen we ook regelmatig naar huis.
Crooked Timber is een heel erg basgitaar-georienteerde plaat geworden.
Andy: We zijn natuurlijk begonnen als trio met een bepaald geluid. Rond 1998 en de plaat Semi-Detached begon dat geluid wat te veranderen. We begonnen een wat voorspelbare band te worden vond ik, met dezelfde soort albums en songs en singles en ik was bang dat we daarin vast zouden blijven zitten. Onze producer Andrew McGill zei toen dat hij vond dat we live heel Brits/Iers klonken en totaal niet Amerikaans. Op zich is daar niets mis mee, maar bij deze plaat hebben we er bewust voor gekozen het geluid wat grootser te maken door het zwaartepunt bij het basspel van Michael te leggen, waardoor ik wat meer op de achtergrond blijvend de geluidjes en de details kan invullen op gitaar. We klinken nu ook weer wat meer naar het oude Therapy?. Overigens ben ik ook van mening dat een riff die tegelijk op gitaar en bas gespeeld wordt vaak niet werkt. Die tweedeling tussen beide instrumenten is wat het interessant maakt.
Je had het zojuist over Amerika. Is dat nog steeds een terrein wat jullie willen veroveren, of niet?
Andy: Nou ja, de plaat komt in mei uit. De uitgever daar gaat over bands als W.A.S.P. en Twisted Sister, dat soort dingen, en ze wilden wachten tot ze iemand echt beschikbaar hadden om met de promotie van het album aan de gang te gaan. En zo vlak voor kerst is natuurlijk ook helemaal geen optie.
Therapy? staat momenteel in grotere zalen dan jullie in jaren hebben gedaan.
Andy: Over het algemeen klopt dat wel. Al hebben we in Engeland bewust in wat kleinere zalen gespeeld omdat we volgend jaar tijdens het jubileum graag terug willen komen en dan écht de grotere zalen trekken. Maar over het algemeen gaat het goed op het moment. Een show van ons in Nederland, ik geloof Haarlem of Heerlen, was bijvoorbeeld in een week uitverkocht en dat is gewoon netjes voor een band als deze. En een show in Duitsland is verplaatst naar een grotere zaal. Maar uiteindelijk weet je het nooit, voor hetzelfde geld sta je alsnog ergens voor maar vijftig man te spelen. Zo gaan we ook naar Polen en Zwitserland, of Italië, en dat zijn qua bezoekersaantallen toch wat meer onberekenbare landen. Je kunt er geen peil op trekken. Maar we mogen absoluut niet klagen dezer dagen. Ik denk ook dat het te maken heeft met dat we altijd betrouwbaar zijn gebleven voor onze fans en ook nooit uit elkaar zijn gegaan om vervolgens dik te verdienen met een reünie, zoals sommige bands doen.
Michael: Om Skunk Anansie maar eens te noemen.
Andy: Precies. Er is één indie band in Groot Brittanië, en ik wil geen namen noemen, die na wat tegenvallende verkopen van de tweede plaat in een bandmeeting hebben besloten uit elkaar te gaan, het een jaar of twee te geven om dan weer bij elkaar te komen. Dat soort jongens doen het puur voor het geld en het feit dat wij dat nooit zo gedaan hebben betaalt zich nu dubbel en dwars terug.
Michael: En denk eens aan de bands die uit elkaar gaan en waarvan de bandleden de meest beroerde dingen over elkaar in de pers zeggen. “Hij was een lul” en “we hebben nooit goed kunnen opschieten” gaat het dan, en tien jaar later staan ze als de beste vrienden weer gebroederlijk op het podium. Dat is gewoon dikke bullshit.
En bij Therapy? gaat het om de muziek en niet om het geld.
Andy: Precies! Dat zag je toen met Troublegum. Heel veel mensen schreeuwden letterlijk om een vervolg op die plaat, een Troublegum 2 zogezegd, en het was heel makkelijk geweest om dat ook gewoon te doen. Als we dat echter gedaan hadden waren we én niet trouw aan onszelf gebleven én waren we een band geworden met een formule die uitgekauwd zou worden, en dat is wel het laatste wat we willen. Dan hadden we een tweede plaat gemaakt en waren we daarna waarschijnlijk uit elkaar gegaan. Ik ga liever op mijn bek omdat ik een kutplaat heb gemaakt dan dat ik de schuld geef aan een platenlabel die ons gedwongen heeft een bepaald album te maken. Aan het eind van de dag komt het altijd op jezelf neer. Zo hebben we One Cure Fits All uitgebracht en die is geproduceerd door de kerel die ook The Darkness en Muse heeft gedaan, maar ik vind het geluid op dat album gewoon niet goed. Op dat moment liep het lekker, achteraf had ik daar dingen wat anders aangepakt, maar goed, het is niet anders en uiteindelijk moet je van zoiets ook leren.
Zijn er waardevolle lessen die je geleerd hebt, of dingen die je nu, achteraf gezien, beter niet of anders had kunnen doen?
Andy: Dat weet ik precies. We hadden destijds Graham Hopkins achter de drumkit en we waren net bij bij Universal Music terug nadat A&M Records over de kop ging. We hadden een meeting bij Universal op kantoor en Graham vraagt daar aan de manager of er een clausule in het contract staat waarin gezegd wordt dat hij niet met andere bands zou mogen spelen. Op dat moment betaalden we hem en Martin (McCarrick, vaste cellist in die tijd) meer dan wat we zelf kregen, dus feitelijk ging een groot deel van wat we eerder hadden verdiend nu ineens naar twee nieuwere leden en dan presteert zo’n kerel het doodleuk te vragen of ze met andere bands mogen spelen. Toen heb ik hem gezegd dat wij hem betaalden en dat Therapy? dus hun band was en niemand anders. Dat is het enige waar ik echt spijt van heb, dat we hem toen niet direct uit de band hebben gezet in plaats van nog een plaat met hem te maken. Aan de andere kant gebeurt alles met een reden en misschien hadden we hier wel niet gezeten als het anders was gelopen, wie weet?
Je zegt dat Therapy? geen formule heeft. Een band als Led Zeppelin had dat ook nooit, die maakten nooit dezelfde plaat. Hoe kijk je op dit moment uit naar het volgende album?
Andy: Ik denk dat het volgende album nog dieper en donkerder gaat worden qua geluid, qua sfeer. Dat is iets wat ik erg gaaf zou vinden, om een gitzwarte, bijna spookachtige plaat te maken. Mensen zeggen altijd dat Therapy? altijd een moeilijk te doorgronden plaat maakt om vervolgens steevast een makkelijk in het gehoor klinkend rockalbum uit te brengen. Dat is iets wat we nu, na twintig jaar, niet meer willen doen. Laten we maar eens iets maken waar we zelf zin in hebben.
Ik ben heel benieuwd hoe dat moet gaan klinken dan.
Michael: Wij anders net zo goed. (lacht) We zullen het zien.
Links: