De band die vaker langskomt dan je schoonmoeder, het mysterieuze Poolse black metalgezelschap Batushka, is weer eens op pelgrimstocht door Europa en draagt diens zwarte mis nu voor in het Utrechtse De Helling. Het eveneens anti-religieuze orkest Noctem verzorgt het voorprogramma en dat was goed nieuws voor de liefhebber (ik dus), want de vorige keer dat de paden van de Spanjaarden en uw anonieme verslaggever zich kruisten, beviel dat in ieder geval van één kant.
Noctem speelt nog steeds constant op standje ‘maniakaal’, wat dus inhoudt dat de band onder aanvoering van zanger Beleth zijn uiterste best doet iedere bezoeker stuk voor stuk voor zich te winnen met razendsnelle black metal. Dat lukt zeker iets verder van het podium staand, waar de Spaanse furie geluidstechnisch beter tot z’n recht komt. Met Pactum with the Indomitable Darkness, trappen de heren na een kort intro af om vervolgens een lekkere compilatie van de laatste drie albums te laten horen. Nummers als Cycles of Tyranny, The Dark One en The Submission Discipline, zijn snel, sneller, snelst èn net als je denkt dat het niet sneller kan, gaan de heren er gewoon vrolijk overheen. Of nu ja, vrolijk… grimmig. Vol haarzwaaien van met name bassist Varu.
De grootste maniak blijft Beleth, die zingt, grunt, schreeuwt en gromt alsof Satan zelve in hem is gevaren. Zijn schreeuwgrunt gaat al door merg en been, zijn uithalen laten je ook nog eens voor dood achter. De man gunt zichzelf bovendien geen nanoseconde rust, want als hij geen vocale bijdrage levert ontpopt hij zich als een levende ventilator. Enkele minuten verdwijnt hij van het podium, om met bebloed bovenlijf weer terug te keren. Voor het einde van het concert ververst hij het voorraadje op zijn lichaam nog even. Muzikaal gezien is Noctem niet eens een enorme topper (een goede subtopper daarentegen wel), maar de inzet en passie die van deze heren afspat doet de sympathiemeter direct in hun voordeel uitslaan. Want wat staan deze mannen te spelen alsof hun leven ervan afhangt. Het is een wonder dat de poorten van de hel zich niet hebben geopend op die warme zondagavond in Utrecht, want als ik de donkere heerser was, had ik dit orkestje graag in mijn huiskamer gehad. Wát een belevenis.
Een belevenis is ook Batushka, maar dan wel een van een muzikaal compleet andere orde. Waar Noctem de muziek en achterliggende thematiek met bakken tegelijk in je smoel smijt, kiezen de Polen voor subtiliteit. Het ritueel begint met het aansteken van de kaarsen, op een altaartje ligt een beeltenis van de Madonna met kind, maar uit het oog van de bekendste prostituee ter wereld die geboorte gaf aan een bastaardzoon, loopt een traan van bloed. De occulte symbolen op de monnikspijen van de gezichtsloze bandleden zijn niet te tellen en de vele handgebaren van zanger Варфоломей tijdens het optreden moeten de laatste twijfelaars over de streep trekken. Deze mensen maken het geloof belachelijk. En dat doen ze verdomd goed. Want ook al zijn er muzikaal geen verrassingen voor wie Batushka al eens eerder heeft gezien (de enige plaat Litourgiya wordt integraal gespeeld), dit aanhoren levert toch iedere keer weer een oorgasme op.
Wierrook neemt al snel bezit van De Helling als de gezichtslozen hun positie op het podium hebben ingenomen en na wat gepingel Ектения I: Очищение wordt ingezet. Het is gewoon af wat Batushka (of Батюшка als we dan toch Russisch blijven spreken) doet. Van de indrukwekkende zanger die eenvoudig schakelt tussen zalvend kerkelijke zang en woeste grunts, tot de vier achtergrondzangers (inclusief gitarist Христофор) met hun ondersteunende instrumenten. De unieke muziek in combinatie met de hele aankleding op het podium zonder dat het teveel bedacht lijkt, zorgen ervoor dat Batushka de bezoekers meeneemt naar een seance, een trip weg van deze zaal, weg van deze wereld die veel te kort duurt.
Foto’s:
Datum en locatie:
28 mei 2017, De Helling, Utrecht
Link: