Vandaag verschijnt Revel In Time, het derde album van Arjen Lucassen onder de vlag van Star One. Met ruim dertig zangers en en instrumentalisten heeft Arjen meer muzikanten dan ooit voor een van zijn projecten weten te strikken. Zware Metalen ging met hem videobellen om meer over het nieuwe album te weten te komen.
Jouw albums zijn, zoals je zelf vaak aangeeft, altijd een reactie op het voorgaande album dat je uitbracht. Om wat meer over Revel In Time te begrijpen moeten we dus eerst even terug in de tijd naar Transitus. Hoe kijk je na twee jaar terug op dat album?
Tja, ik heb twee gedachten daarover. Het is niet geworden wat het moest zijn, want het album zou eigenlijk een soundtrack voor een film worden en de film is niet gemaakt. Voor mij is daarmee het plaatje niet compleet en dat is jammer, want we waren er wel dichtbij om het voor elkaar te krijgen. Dick Maas (beoogd regisseur, MP) was enthousiast en we hebben diverse vergaderingen over de film gehad. Een film maken kost echter al snel een paar miljoen en helaas kregen we het benodigde geld niet bij elkaar.
Vervolgens heb ik het album als Ayreon uitgebracht, wat ik achteraf misschien niet had moeten doen, omdat de verwachtingen van de fans daarmee toch anders worden. Voor het eerst in 25 jaar kreeg ik toch wat meer kritische geluiden van de fans te horen. Transitus is niet echt een prog-album en geen typisch Ayreon-album. Ik had dan ook het gevoel dat ik met mijn nieuwe album wat goed te maken had.
Is je gevoel nu ten aanzien van Transitus dan vooral ingegeven door de reacties van de fans of ben je zelf ook niet tevreden over het album?
Ik kan zelf niet objectief zijn. Als ik met een album bezig ben dan heb ik het gevoel dat ik op dat moment het beste maak dat ik kan en ooit gemaakt heb. Als het album af is gaat het naar de fans en ga je de recensies lezen. En die doen soms pijn, als ik het er stiekem wel mee eens ben, zoals dat er teveel een vertelstem is, er teveel wordt gezongen en te weinig instrumentale passages zijn en dat het te weinig catchy is. Het is ook gewoon geen catchy album, wat ook niet de bedoeling is als je een film draait.
Gaat de film er nog eens komen?
Op een gegeven moment ben ik een beetje m’n enthousiasme kwijt. Dick Maas had op een gegeven moment voor de vierde keer een producent voor de film gevonden en elke keer gaat dat weer geld kosten. De product is degene die zorgt dat het budget voor de film bij elkaar komt en dat schijnt een hoop tijd te kosten met veel papierwerk. En zoveel gaat de film niet opleveren, dus heb ik Dick uiteindelijk moeten teleurstellen. Ondertussen kwamen de reacties op het album ook binnen en als die nou heel positief waren geweest dan was ik er misschien wel mee doorgegaan, maar dat was helaas niet zo.
Ik kan me ook voorstellen dat de opzet van de vertelling van het verhaal achter Transitus zich niet leent voor een medium als Spotify en dat dit ten koste gaan van streams.
Klopt, en dat bedoel ik ook met objectief. Ik heb mijn held, Doctor Who, de beste stem die ooit bestaan heeft, op mijn album. Dat vind ik echt geweldig, maar achteraf denk ik dan wel dat ik mijn persoonlijke smaak teveel heb laten meetellen. En dan zul je zeggen dat het om mijn persoonlijke smaak gaat en dat ik albums moet maken die ik mooi vind, maar zo werk ik niet. Ik wil het zelf mooi vinden maar ik vind het ook belangrijk dat de fans het mooi vinden.
Je komt nu onder de vlag van Star One met het album Revel In Time. En blijkbaar is dit een album waarvan jij denk dat de fans dit willen?
Nou, het was in de eerste plaats de plaat die ik wilde. Transitus was erg gefocust op zang, met weinig gitaarrifs en niet bepaald een heavy album. Voor mijn gevoel was het nu tijd om de gitaar weer in te pluggen en vette riffs te spelen, niet te moeilijk te doen en een vet hardrockalbum te maken. En ja, ik denk dat de fans dat ook willen maar dat weet je uiteindelijk pas achteraf als het album uit is.
Kun je iets vertellen over de totstandkoming van het album, en dan net name hoe je het voor elkaar kreeg om zo onwijs veel artiesten te strikken dit keer?
Het is verslavend, weet je. Als je eenmaal één van je helden te pakken heb voor een plaat dan wil je meer. En die verslaving begon 25 jaar geleden toen ik Barry Hay op The Final Experiment kon krijgen, en Fish op Into The Electric Castle en ga zo maar door.
Het was aanvankelijk de bedoeling om gewoon weer met de vaste cast van de eerste twee albums op te gaan nemen (Damian Wilson, Russel Allen, Dan Swano en Floor Jansen, MP). Er is veel dialoogzang op die eerste twee albums en daarvoor heb ik iedereen destijds naar mijn studio laten komen om alles in te zingen. Voor dialoogzang heb je de zangers echt bij je in de studio nodig om ze te kunnen sturen, en dat kon nu natuurlijk niet. Daarom heb ik op Revel In Time ervoor gekozen om per nummer één zanger te laten zingen. Om dan de vaste cast ieder meerdere nummers te laten zingen voelde niet goed, dus heb ik ze allemaal één nummer laten zingen en heb ik voor de rest andere zangers gezocht om mijn verslaving te bevredigen. Er zijn nog zoveel oude helden en nieuw talent waarmee ik graag zou werken, dus heb ik mijn lijst er weer bij gepakt om te kijken of ik weer wat namen zou kunnen wegstrepen.
Dat zo’n beetje elke muzikant op dat moment werkloos thuis zat zal je dan zeker geholpen hebben?
Zeker weten, en daarom heb ik ook zoveel nu. Gewoonlijk vraag ik dertig mensen en zegt de helft ‘ja’. De rest is te druk, aan het toeren of je kan ze niet bereiken. Nu vroeg ik dertig mensen en wilden ze allemaal meedoen.
Je geeft zelf al aan dat je, gedwongen door de coronamaatregelen, alle zangpartijen op afstand moet opnemen. Dat is iets wat je in principe, een uitzondering daargelaten, niet doet omdat het samenwerken in dezelfde ruimte je help om nét dat beetje extra uit een artiest te halen. Hoe heb je in deze omstandigheden toch willen bereiken dat je het maximale uit iedereen krijgt?
Normaal zing ik zelf de ‘guide-vocals’, en die klinken heel los en zijn vaak ook een octaaf lager omdat ik niet zo hoog kan zingen. Die zanglijnen gaan naar de vocalisten zodat ze een idee krijgen van wat er van ze wordt verwacht. Vervolgens gaan we samen in de studio aan de uiteindelijke zanglijnen werken. In deze situatie heb ik ook zelf guide-vocals ingezongen, maar die heb ik vervolgens naar Marcella Bovio en John Jaycee Cuijpers gestuurd om guide vocals in te zingen. Jaycee is hier in de studio geweest en met hem heb ik het traject doorlopen dat ik normaal met de andere zangers zou doen. We hebben samen echt het optimale uit de nummers gehaald en Jaycee heeft met zijn guide vocals de lat voor de zangers zo hoog gelegd dat ik van Jeff Scott Soto en Joe Lynn Turner de vraag terug kreeg waarom ik hen nog nodig had. Zo goed vonden zij de versies die Jaycee had ingezongen. De truc was dus om te zorgen dat de lat zo hoog lag dat iedereen het maximale uit zichzelf moest halen om daar overheen te gaan.
Ondanks de indrukwekkende lijst van artiesten mis ik toch een aantal namen, waaronder die van Gary Wehrkamp, die gitaarsolo’s inspeelde op de eerste twee albums.
Ik heb Gary natuurlijk ook gevraagd, maar aanvankelijk hoorde ik niets en later was hij te druk en vroeg hij of een gitaarleerling van hem misschien wat kon inspelen. In een rijtje met Steve Vai, Ron Thal en Adje van den Berg vond ik een gitaarleerling van Gary Wehrkamp toch niet helemaal passen, dus daar heb ik voor bedankt.
Ook Peter Vink blinkt uit in absentie.
Ja, ik heb basgitaar spelen geleerd van Peter. Hij is mijn grote voorbeeld. Het punt is ten eerste dat ik basgitaar spelen zelf ook ontzettend leuk vind om te doen en ik heb een bepaald basgeluid in gedachten die mijn mix compleet maakt. Ten tweede: Peter heeft een hekel aan vijfsnarige basgitaren. Voor het eerste album hebben we een viersnarige bas gebruik die in D werd gestemd, maar op Victims Of The Modern Age was alles al op zevensnarige gitaar en dus vijfsnarig basgitaar en moest hij alles op een basgitaar van mij inspelen en dat vond hij eigenlijk maar niets. Op Revel In Time gaan we zelfs nog lager, naar A en dat is helemaal niets voor hem, dus ik heb hem daar maar niet voor lastiggevallen.
Zoals gezegd heb je een enorme waslijst aan zangers voor Revel In Time. Bij velen daarvan kan iedereen zich denk ik wel gelijk voorstellen dat die bij Star One of Ayreon passen. Toch weet je ook weer met een verrassing te komen in de persoon van Brandon Yeagley van Crobot. De raakvlakken tussen Crobot en Star One zijn ver te zoeken, lijkt me.
Ik luister ook niet zo zeer naar wat voor muziek iemand maakt, maar puur naar de stem en of deze past bij wat ik in gedachten heb. Ik zag het nummer Low Life van Crobot op Youtube en ik lag echt dubbel om die clip. Die gozer heeft zo’n uitstraling, zingt met power en heeft ook humor. Ik hou van die combinatie! Ik bleef dat nummer regelmatig afspelen en zag op een gegeven moment ook live-clips van hem waar hij net zo goed zong. Toen werd ik wel benieuwd hoe hij in een andere omgeving zou klinken. Crobot heeft getekend bij Mascot, waar ik met Ayreon ook zit, dus de ingang was snel gevonden en hij reageerde heel enthousiast. Hij is ook de enige zanger waarvoor ik speciaal een nummer heb geschreven. Alle andere nummers waren er al voordat de zangers bekend waren. Voor Brandon heb ik een nummer geschreven dat helemaal bij zijn bereik past en dat humor heeft. Voor die humor kwam ik terecht bij de film Bill And Ted’s Excellent Adventure, waar de tekst van het nummer op gebaseerd is. Hij heeft het nummer echt fantastisch gezongen en ik ben superblij dat hij meedoet.
Omdat je werkwijze met de zangers nu totaal anders is kan ik me voorstellen dat het ook wel spannend was om de resultaten terug te krijgen. Hoe was dat voor je en wie heeft je het meest verrast?
Spannend was het zeker! En Brandon was wel een van de zangers die me erg verrast heeft. Ik kreeg echt kippenvel bij het horen van zijn opname. Brittney Slayes’ opnames waren ook echt van zo’n geweldig niveau. Maar ik kan eigenlijk iedereen wel noemen. Een paar zangers – ik zal geen namen noemen – heb ik wel teruggestuurd dat ik meer van ze wilde. Net omdat het slecht was, maar omdat ik het gevoel had dat als ik ze in mijn studio had gehad, ik er nog meer uit had kunnen halen.
Toen het epische Lost Children Of The Universe als eerste clip werd vrijgegeven had ik het gevoel dat dit nummer niet had misstaan op een Ayreon-album, zoals The Theory Of Everything. Het deed me ook afvragen wanneer een nummer voor jou past bij Star One of Ayreon. Hoe zie jij dat?
Eigenlijk kan elk Star One-nummer ook een Ayreon-nummer zijn. In die zin is er eigenlijk geen onderscheid voor mij. Niet elk Ayreon-nummer , neem bijvoorbeeld Valley of The Queens of Comatose, kan echter een Star One-nummer zijn. Star One is de metal-kant van Ayreon. Je zal bij Star One dus geen fluiten, violen, dulcimers en dat soort instrumenten horen.
Het nieuwe album is nog niet uit, maar ik kan me voorstellen dat je alweer met nieuwe plannen bezig bent. Tijdens ons vorige gesprek gaf je aan te koersen op een concertreeks in september 2021. We weten inmiddels hoe dat afliep. Heb je al nieuwe plannen daarvoor?
Die concertreeks is al vrij snel verschoven naar 2022 en inmiddels alweer doorgeschoven naar 2023 want we hebben een jaar nodig om ons voor te bereiden en we hebben de volle zaalcapaciteit, 12.000 bezoekers in 4 dagen, nodig om uit de kosten te komen. Als het er in september van dit jaar goed uitziet, dan gaat een concertreeks in september 2023 door. Joost en ik zijn er in ieder geval klaar voor.
En hoe staat het met de rereleases van de Ayreon-catalogus? In 2016 kwamen de eerste twee albums opnieuw uit en in 2018 kwam Into The Electric Castle uit met een nieuwe mix. Staat de volgende rerelease al in de planning?
Volgens mij staat The Universal Migrator gepland voor september van dit jaar. Daarvan weet ik dat ik die veel beter kan laten klinken dus ik ga de oude tapes weer opzoeken, digitaliseren en helemaal opnieuw mixen in stereo en 5.1.
De eerste twee Star One albums komen ook weer opnieuw uit. Heb je daar nog iets aan veranderd?
Nee hoor, die vond ik altijd al goed klinken dus daar is niets aan veranderd. Dan kan ik ze wel remasteren, beetje hoog erbij, beetje laag erin maar daar geloof ik niet zo in. Dat vind ik meer een verkooptruc.
Revel In Time komt uit op 18 februari 2022 via Inside Out Music en verschijnt op ltd. deluxe 3CD+Blu-Ray artbook, ltd. 2CD digipak en op diverse kleuren dubbel-LP met CD.
Links: