Black metal heeft de naam hardvochtig te zijn: koud, scherp en meedogenloos. Uiteraard is dit wat kort door de bocht en eerder een veralgemening dan een algemeen geldende regel, maar heel wat bands trachten toch die traditionele Scandinavische vrieskou in hun muziek te integreren om zo een ijzingwekkend, duister geluid te creëren. Maar uiteraard is het hoge noorden niet de enige plek op aarde waar koude en duisternis heersen. Wat gedacht van de diepzee, bijvoorbeeld? Een constante temperatuur van 4°C, een immense druk die kan oplopen tot wel duizend maal die van het aardoppervlak en een volledige afwezigheid van zonlicht. De allerdiepste zone van onze oceanen, die we enkel terugvinden in diepzeetroggen (dieper dan 6000 meter), wordt de hadale zone genoemd, een naam die afgeleid is van de Griekse god van de onderwereld: Hades. Dit gebied is mysterieus, beklemmend en onheilspellend en net daarom is dit ook de thematische inspiratiebron geworden van het Belgische Lhaäd.
Lhaäd is het geesteskind van Filip Dupont, a.k.a. Lykormas. Hij is de man achter The Nox Entity Collective, dat onder andere Entartung, Wolven en Rituals of the Dead Hand omvat, maar verder is hij ook actief als gitarist in Hemelbestormer. Lhaäd is uiteraard een anagram van “hadal” en de muziek reflecteert dan ook het mysterie en de beklemming van deze diepste oceanische uithoeken. Beyond volgt op Below (2021) en Beneath (2024), en is dus het laatste luik van deze peilloze trilogie. De vorige twee releases zou je kunnen omschrijven als boosaardige, compacte, solide atmosferische black metal met kosmische (denk hierbij aan Darkspace en het Oekraïense Bezmir) en industriële (Thorns) accenten. Op beide voorgaande platen wisselden beestachtig extreme erupties, logge en loodzware passages en korte sfeermomenten elkaar af en werden melodische tremoloriffs afgewisseld met scherp en dissonant gitaarspel.
Bij mijn recensie van Beneath merkte ik al enkele opvallende parallellen tussen de eerste twee releases op en nu blijkt Beyond daar ook amper van af te wijken. De trilogie bestaat zo uit drie albums van om en bij de veertig minuten lang, elk bestaand uit precies zes nummers die allemaal ongeveer zes à zeven minuten lang duren. De nummers krijgen ook geen aparte titels mee, maar zijn genummerd met Romeinse cijfers. Hou daarbij rekening met het centrale thema, dat ook de sfeer van elk album bepaalt, en je krijgt een heel coherent geheel.
Nog een overeenkomst: alle drie de albums starten met onderwatergeluiden. De scherpe, sissende spraak (als ware het een monster uit de diepzee) heeft, net zoals alle vocale elementen in de muziek van Lhaäd, geen enkele inhoudelijke betekenis (volgens Lykormas wordt de stem hier enkel gebruikt om een bepaalde sfeer op te roepen), maar draagt wel bij tot de immersie in het duister van deze muzikale oceaan. Zoals te verwachten viel (omwille van de coherentie) is er fundamenteel niet zoveel veranderd aan de muziek en wordt er onmiddellijk voor melodisch tremolo gekozen, dat uit de diepten lijkt op te stijgen. Het geluid is wel beduidend dikker en zwaarder dan op de vorige releases; massiever en iets minder scherp (vooral door het minder frequent gebruik van de cimbalen), wat het luisterplezier wel ten goede komt vind ik. Eens de schroef in beweging is gebracht, schiet de sonische duikboot die zich Beyond I noemt aan een stevig tempo vooruit, vol vurige intensiteit en subtiel balancerend tussen de verlokkingen van kleurrijke riffs en melodieën, de nervositeit van het drumwerk en de onverbiddelijke rauwheid van Lykormas’ vocale emanaties.
In vergelijking met Beneath klinken de drums op Beyond dus minder scherp, maar ze zijn ook minder prominent aanwezig; het zijn vooral de gitaren die hier, samen met Lykormas’ stem, het verhaal vertellen. Beyond I is een wilde draaikolk, een aanrollende dreiging die van geen ophouden weet en uw trommelvliezen blijft bestoken met intens melodisch tremoleerwerk, tot het op het einde van het nummer zijn culminatie bereikt in een groots catharsismoment, ondersteund door mysterieuze synthsluiers. Wat een heerlijk moment is dat: dergelijke passages vormen de belangrijkste reden waarom ik zo van dit genre hou.
Beyond II komt, net zoals zijn voorganger, traag op gang, met veel dreiging en dissonantie, waarbij de prachtige en transparant gelaagde melodische gitaarakkoorden en -riffs afgewisseld worden met, of ondersteund worden door, mariene sfeergeluiden en kosmische, mystieke synths die af en toe heel overweldigend op het voorplan treden. De nummers op Beyond zijn dusdanig lang dat ze voldoende tijd krijgen om zich te ontwikkelen. Het geeft Lykormas ook de tijd om te experimenteren met verschillende sfeergeluiden, dissonante leads, onorthodoxe riffs, onverwachte tempowissels en afwisselende (soms modern en progressief klinkende) ritmes (hier spelen de drums dan weer echt wel een belangrijke rol), terwijl hij zelf vocaal regelmatig het voortouw neemt. Hierdoor voelen de tracks zeer “gevuld” aan: stuk voor stuk rollercoasters die aan een hoog tempo afwisselen tussen sterk verschillende passages propvol verfrissende ideeën, maar dan in een hardvochtig maar toch melodisch bekoorlijk jasje. Op bepaalde momenten ligt de nadruk vooral op sfeer, op andere momenten dan weer meer op agressie, op melodie of industriële kilheid. Door al die variatie vormen de lange nummers op dit album, ondanks het toch wel zware geluid, geen karwij waar je je doorheen moet worstelen, maar ontpoppen ze zich stuk voor stuk tot spannende ontdekkingsreizen. Een mooi voorbeeld vormt Beyond III, dat zijn grimmigheid op het einde nog helemaal compenseert door gesproken woord en melodieuze zalving.
Zelfs de energie van het behoorlijk afmattende Beyond IV, dat grotendeels rechttoe rechtaan doordendert, wordt even getemperd door een tijdelijke terugschakeling van het tempo, het geluid van brekende golven en de reflectieve, betoverende klanken van subtiele snaarberoeringen (let trouwens ook eens op het dik drumtapijt dat daaronder wordt geschoven: hoe prachtig complementair zijn die twee lagen niet?). De afwisseling waarvan sprake is hier dus geenszins een arbitraire chaos, maar wel een zorgvuldig uitgebalanceerde wisselwerking tussen de samenstellende bestanddelen.
Wegens de unieke thematische invalshoek biedt Lhaäd een ongewone kijk op black metal. Dat wil echter niet zeggen dat Lykormas zich niet heeft laten inspireren door andere bands. Ik hoor opnieuw de kosmische blackmetalevocaties van Bezmir, de oude Scandinavische riffs en synths van Emperor, de industrial-invloeden van Thorns, de melodische transcendentie van …And Oceans en op Beyond III zelfs even de overstuurde vingervlugheid van Dark Fortress’ Ylem. Daarnaast leunt deze muziek door het moderne geluid en door zijn onconventionele elementen en songstructuren ook regelmatig aan bij post-black.
Lhaäd eindigt met Beyond VI niet verpletterend, maar wel sfeervol. Het nummer start nochtans smerig en gemeen, waarbij mid-tempo tremolo-riffs sfeervol verstrengeld worden met de nevelige synths die we al vaker hoorden op dit album. Wat volgt is het sfeervolste momentje van Beyond, al toont het wel heel wat parallellen met een gelijkaardige passage op Beyond IV: op een gezapig tempo worden mystieke snaaraanslagen vermengd met geluiden van de zee en bezwerend gefluister. Wie dacht dat Beyond met een apotheose zou afsluiten, komt van een koude kermis thuis: Beyond VI dooft gaandeweg uit, maar niet zonder eerst de deur open te zetten naar wat misschien wel de volgende trilogie zou kunnen worden: “Beyond this world there is nothing but fire”. We horen knetterend vuur én de eerste (letterlijk) zinvolle woorden van de volledige Below–Beneath–Beyond trilogie. De albumhoes had deze poort naar het vuur “Beyond this world” natuurlijk al en beetje verraden, maar het is toch een opvallende en enigszins onverwachte toevoeging. De start van een trilogieën-reeks over de elementen (water – vuur – aarde – lucht)? Of ben ik nu wat overenthousiast?
Wat wel zeker is, is dat ik zeer enthousiast ben over dit album. Beyond is de culminatie van Lhaäds voortreffelijke diepzee-triptiek. Het nieuwe werk is op vele vlakken nóg beter (en donkerder) dan zijn voorgangers (die al beiden een zeer hoog niveau haalden), zonder echter te moeten spreken van uitschieters, blikvangers of hoogtepunten. Beyond is eerder een totaalspektakel dat de diepzee, in al haar drukkende massiviteit, op een geniale manier weet te vangen door middel van rauwe, hardvochtige (maar toch organisch klinkende) atmosferische black metal. Stevige kost dus en geen werk voor zwakke zieltjes, maar wel met heel wat memorabele, melodische riffs, heel veel afwisseling en voldoende nuances in alle gelaagdheden van de muziek. Daarnaast zijn het vooral de subtielere, onorthodoxe en experimentele passages die dit werk naar een hoger niveau tillen.
Met Beyond gaat Lhaäd nog een stapje verder in zijn zoektocht naar de geheimen van de diepzee. Op dit laatste album van de hadale triptiek gaat Lykormas dieper dan ooit tevoren. En hoe dieper je gaat, hoe verpletterender de druk en hoe tastbaarder en dieper de duisternis. En dat is precies hoe Beyond aanvoelt.
Score:
85/100
Label:
Amor Fati Productions / Extraconscious Records, 2025
Tracklisting:
- Beyond I
- Beyond II
- Beyond III
- Beyond IV
- Beyond V
- Beyond VI
Line-up:
- Lykormas – Alles
Links: