Kunnen we stellen dat de winter is begonnen, nu de eerste sneeuwvlokken over Nederland zijn neergedaald? Oké, het was een heel dun laagje en het was ook zo weer verdwenen. Maar het inmiddels weer aanwezige ijs ’s ochtends op de autoruiten dan? Het kan toch niet anders dan dat de winter in aantocht is. Of ik er reikhalzend naar uitkijk dat de winter eraan komt? Nee, mij doe je geen plezier met temperaturen onder nul, een flinke laag sneeuw en een dik pas ijs op de sloten. En laten we het maar helemaal niet over de bijgaande kost als die vermaledijde snert hebben. Dit jaar is er echter een meer dan uitstekende reden waarom ik me graag diep in mijn jas, met mijn kraag hoog opgetrokken en een muts om het koppie te beschermen, door de kou begeef en de aankomende winter welkom heet. Eind november is de soundtrack voor de winter gearriveerd…
…The Rime Of Memory is de titel van het nieuwe album van het uit Minnesota (Verenigde Staten) afkomstige Panopticon. En dat maakt me toch een indruk. Wat je te wachten staat? Ga er maar eens goed voor zitten.
Het album wordt geopend door I Erindringens Høstlige Dysterhet (In herinnering aan de somberheid van de herfst); een rustiek begin, dat louter bestaat uit voor de metal scene minder gebruikelijke instrumenten. Het is iets dat we kennen van Austin Lunn’s Panopticon en waar op dit album ook weer veelvuldig gebruikt van gemaakt wordt. Zo kom je op het album onder andere een accordeon, banjo, cello, fluit, kerkklokken, klankschalen, mandoline en viool tegen. En ongetwijfeld heb ik dan nog iets over het hoofd gezien.
Na dit stemmige intro neemt een akoestische gitaar je verder mee het album in. De eerste minuten van Winter’s Ghost zijn haast gemoedelijk, innemend te noemen door het akoestische karakter, de cello en de meerstemmige, harmonische achtergrondvocalen… Om na acht minuten abrupt en onverbiddelijk te ontvlammen naar een massieve, zwartgeblakerde detonatie. Een indringender en dieper contrast in dynamiek kun je je nauwelijks voorstellen. Misschien niet even vloeiend en vrij plots, maar de onverhoedse omschakeling stoort (mij) geen moment. Panopticon maakt daar meerdere keren op het album gebruik van. Zo gaat na iets minder dan twaalf minuten in Winter’s Ghost de verbetenheid, de agressie en het temperament er weer vanaf om even tot rust te komen in een gedeelte dat zich ontwikkelt tot slepende doom, waarna de boel drie minuten verder weer hevig ontvlamt.
Ondanks dat het album uit slechts zes nummers bestaat, en de eerste net geen twee minuten beslaat, haalt The Rime Of Memory probleemloos de vijfenzeventig minuten. Met negenenhalve minuut is An Autumn Storm de kortste van het stel. En dan wordt die voor mijn gevoel zelfs nog iets te lang doorgetrokken. De rest klokt allemaal meer dan twaalf minuten, waarbij Winter’s Ghost met haast twintig minuten de langste is. Klinken dit soort lengtes je als teveel van het goede in de oren? Niets daarvan! Het voelt alsof Austin Lunn je meeneemt op een tocht langs glooiende heuvels, geflankeerd met duizenden naaldbomen bedekt met een laagje sneeuw, afgewisseld met ruige, eindeloze vlaktes, onherbergzame bergen met sneeuwwitte toppen en bevroren rivieren die als zilveren linten door het landschap kronkelen, uitlopend in dichtgevroren meren met uitgestrekte ijsmassa’s. Geen rustiek wit winterwonderland waar je als toerist een beetje ontspannen doorheen banjert met als doel tot rust te komen, maar een onherbergzame tocht, waarbij elke stap je weer verrast over wat deze uitgestrekte wildernis je te bieden heeft, die je tot overpeinzingen aanzet, tot je bevangen wordt door een melancholisch, nietig gevoel.
Dat Lunn sterk sociaal betrokken is, mag blijken uit zijn teksten en de onderwerpen waarover hij schrijft. Zo is Cedar Skeletons geheel gewijd aan de Greenwood Fire van december 2021. Tijdens deze natuurbrand, die vermoedelijk veroorzaakt werd door een blikseminslag, verbrandde meer dan vijfentwintigduizend hectare aan bos in zijn geliefde Minnesota. De in het midden van het nummer uitgesproken tekst geeft het nog meer karakter. Het is slechts één voorbeeld van een veel groter, overkoepelend thema op het album: de onvermijdelijkheid dat alles een keer ophoudt, het eindige van het leven, het verstrijken van de tijd, maar ook de treurige conditie van het klimaat sijpelt er doorheen. En ondanks de nadruk op vergankelijkheid is er hoop. Dit album gaat immers over het in het reine komen met het verouderingsproces. Ik vond het een absolute verrijking de uiteenzetting van Lunn over het hoe en waarom van dit album te lezen, omdat het nog meer diepgang toevoegt. Eerst even hier verder lezen en daarna weet je wat je te doen staat.
In vergelijking met voorganger …And Again Into The Light is dit The Rime Of Memory net even een tikkeltje somberder en donkerder. Nummers als Cedar Skeletons (met een vocale bijdrage in het Spaans van Victor Sanchez en in het rustieke gedeelte een gesproken tekst over de Greenwood Fire) en An Autumn Storm (met gedicht van de Noor Patrick Næss) slaan een somberdere, melancholischere toon aan dan dat nummers als bijvoorbeeld Rope Burn Exit, The Embers At Dawn en Know Hope dat deden. Ook nu is grimmige, atmosferische black metal de basis van het geluid, waarin echter ook ruimte is voor folk, post-rock en melodieuze death metal om zich te nestelen. De diepgang, de vele verschillende lagen van de muziek, de langgerekte passages kennen we van eerdere albums en openbaren zich ook hier. Neem er wel de tijd voor; deze barre, winterse tocht heeft tijd nodig om al zijn pracht te kunnen tonen. De dreigende riffs, de vele tergende blastbeats in contrast met de zachtere post-rock-ambiance, de akoestische, beklijvende melodieën, de etherische sfeer… Er valt zo ontzettend veel te ontdekken.
Het opzienbarende Enduring The Snow Drought (het toch al niet misselijke drumwerk op het album wordt hier naar een nog hoger niveau getild) en het rijkelijk gemêleerde, onbeschrijfelijk mooie The Blue Against The White sluiten het album indrukwekkend af. Terwijl de laatste klanken nog na resoneren, blijf ik aangedaan en stil achter. Wat een pracht…
…Soms kom je muziek tegen die onder je huid kruipt, die je niet meer loslaat, tot in je diepste cellen binnendringt en je tot op het bot toe raakt. Een album dat niet alleen – met recht – je als muziek in de oren klinkt, maar dat je emotioneel raakt, dat je voelt. Dit The Rime Of Memory van Panopticon is er zo eentje.
Score:
92/100
Label:
Bindrune Recordings, 2023
Tracklisting:
- Erindringens Høstlige Dysterhet
- Winter’s Ghost
- Cedar Skeletons
- An Autumn Storm
- Enduring the Snow Drought
- The Blue Against the White
Line-up:
- Austin Lunn – Alles
Links: