Ronnie James Dio: Een terugblik op een icoon van formaat – deel 3

Op 16 mei 2010 stierf één van de meest toonaangevende gezichten van de heavy metalwereld. Ronnie James Dio werd op 10 juli 1942 geboren als Ronald James Padavona in de stad Portsmouth, gelegen in de Amerikaanse staat New Hampshire. In zijn lange carrière groeide een man met een korte lengte uit tot een gigant, die voor altijd zijn stempel zal hebben gezet op de hardrock- en metalmuziek. Zij het naast gitaarlegende Ritchie Blackmore (ex-Deep Purple) in Rainbow of als opvolger van Ozzy Osbourne in Black Sabbath en tot slot zelfs nog als bandleider in zijn eigen getitelde Dio. Zijn status als ’protector of the metalrealm’ is er één die hem tot ver na zijn overlijden nog altijd zal overstijgen. In dit laatste deel van een driedelige serie blikken we terug op de vruchtbare, succesvolle carrière van één van de meest geliefde zangers binnen het genre. (Lees hier deel 1 en deel 2)

Nadat in 1983 Holy Diver een groot succes bleek, wist Ronnie James Dio dat hij met zijn nieuwe band wederom goud in handen had. Na succesvolle tournees met onder andere Aerosmith, Y&T en Queensryche werd in 1984 opnieuw de studio ingedoken. Nog datzelfde jaar verscheen het tweede album van Dio, The Last In Line. De line-up werd daarvoor uitgebreid met toetsenist Claude Schnell, die voor aanvang van de voorgaande tour al gerekruteerd was en inmiddels al vaak het podium gedeeld had met de band. Ook dit album leverde weer voldoende lof op en leverde met nummers als We Rock, I Speed At Night, Evil Eyes, One Night In The City en het titelnummer klassiekers af waarvan sommige nooit zouden verdwijnen uit de setlisten van Dio. Een nieuwe tour stond alweer voor de deur en Dio zou die dezelfde zomer nog gaan starten met een optreden op Pinkpop, waarvan de opname tegenwoordig overigens te vinden is op de deluxe heruitgave van The Last In Line. Vervolgens ging de band in de Verenigde Staten op pad met Whitesnake en Twisted Sister om pas later weer terug te keren naar Europa.

Het in 1985 verschenen Sacred Heart wist helaas niet de hoge ogen te gooien die diens twee voorgangers of zelfs de andere albums uit het oeuvre van Ronnie James Dio wel deden. Dit ondanks de knallende opener The King Of Rock and Roll. Geïnspireerd door Bob Geldof’s Band Aid, bestaande uit een scala van Britse artiesten, waarmee de single Do They Know It’s Christmas werd gecreëerd ten bate van hongersnoodbestrijding in Afrika, besloot Ronnie James Dio een variant te creëren met artiesten uit de metal- en rockwereld. In mei 1985 werd het nummer Stars opgenomen, waaraan onder andere leden van Judas Priest, Blue Öyster Cult, Quiet Riot, Iron Maiden, Dio en vele andere bands hun medewerking aan verleenden. Een verzamelaar met als aanvulling onder andere live opnames van Kiss, Motörhead, Jimi Hendrix en Scorpions verscheen op 1 januari 1986 in de schappen.

Sacred Heart zou het laatste album zijn met gitarist Vivian Campbell, die halverwege de volgende tour ontslagen werd. Hij werd vervangen door Craig Goldy, die net als toetsenist Claude Schnell van de band Rough Cutt afkomstig was. Met deze line-up werd in 1987 met Dream Evil een sterk album afgeleverd. Toch zou ook deze bezetting niet lang stand houden. Na Craig Goldy, die zich wou gaan richten op een solocarrière, verlieten ook Schnell, Bain en Appiche Dio tegen het eind van de jaren tachtig. Met een geheel nieuwe line-up, waaronder voormalig AC/DC-drummer Simon Wright, werd Lock Up The Wolves in 1990 op de wereld losgelaten. Het was voor het eerst dat bandmascotte Murray, die elke albumcover sinds het debuut Holy Diver sierde, absent was. Met maar liefst een uur speeltijd was het ook meteen het langste album dat de zanger ooit had uitgebracht. De dominante positie die de compact disc had ingenomen ten opzichte van het traditionele vinyl speelde daar zeker een rol bij.

Tijdens de tour voor Lock Up The Wolves ontmoet Ronnie zijn oude bandmaat Geezer Butler. Het zal uiteindelijk leiden tot een korte reünie van Black Sabbath met Dio op zang. Dehumanizer werd op 30 juni 1992 uitgebracht en was op dat moment maar liefst het zestiende album van de band, die inmiddels de nodige zangers had zien komen en gaan, maar inmiddels een solide frontman in de gelederen had gehaald met Tony Martin. Het was ook voor het eerst sinds negen jaar dat Butler zelf weer betrokken raakte bij de band. Cozy Powell, inmiddels enkele jaren onderdeel van de bestaande incarnatie van Black Sabbath, mocht blijven als drummer, maar na een blessure werd hij alsnog vervangen door Vinny Appice. Daarmee werd de reünie van de Mob Rules line-up een feit. Met Dehumanizer levert Black Sabbath een album af dat veel zwaarder klinkt dan het eerdere werk. Het is deze lijn die Dio doorzet met Strange Highways en Angry Machines in 1993 en 1996. Want hoewel Dehumanizer een geliefd album is, komt in november 1992 alweer een einde aan de samenwerking.

Dio zal door de jaren negentig en tot in het nieuwe millennium nog veel wisselingen krijgen in de bandbezetting. In 2000 verschijnt het achtste album Magica, een conceptalbum met een fantasiethema en met zowel Jimmy Bain, Craig Goldy en Simon Wright terug in de gelederen. Het album wordt afgesloten met een verhaalvertelling, voorgelezen door Dio zelf. Het verhaal, dat het eerste deel zou moeten worden van een trilogie van albums, wordt afgesloten met de woorden ‘’but that’s another story’’. Helaas krijgt de trilogie nooit zijn beoogde tweede en derde deel. Na Killing The Dragon en Master Of The Moon uit 2002 en 2004, maakt in 2007 Black Sabbath bekend dat de band wederom een reünie zal hebben met Dio op vocalen. Maar omdat die band op dat moment officieel ook nog actief is na een succesvolle reünie met de originele bezetting, wordt gekozen voor een doorstart onder de naam Heaven & Hell, naar de titel van het eerste wapenfeit van Dio’s Sabbath. Plannen voor Dio’s eigen Magica II & III worden daarmee verschoven naar een later moment.

Met Heaven & Hell krijgt de band de mogelijkheid om alleen maar te toeren met nummers die uit de desbetreffende Black Sabbath-era stammen, tot vreugde van de fans. En in april 2009 verschijnt er zelfs het ijzersterke The Devil You Know. In de zomer worden verscheidene festival aangedaan, maar in november van het jaar raakte de metalwereld opgeschrikt wanneer bekend wordt dat er maagkanker is geconstateerd bij Ronnie. Opvolgende berichtgeving lijkt aanvankelijk positief te zijn en een supporttour met Iron Maiden staat op de planning, maar deze wordt op 4 mei alsnog geannuleerd wegens de gezondheidsklachten van Dio. Op 16 mei 2010 verliest hij het gevecht tegen kanker en zijn zowel Heaven & Hell en Dio er niet meer.

Het verlies van Ronnie James Dio maakt grote indruk en en laat een dito grote leegte achter in de metalwereld. De vele tributes die voor hem worden ingesteld en die tot op de dag van vandaag nog steeds gaande zijn, laten zien wat voor artiest van formaat wij allemaal verloren zijn. Van coveralbums, tot legacy bands (Dio Disciples en Last In line) tot zelfs officiële hologramshows (Dio Lives) gemanaged door echtgenote/manager Wendy Dio. Het laat zien dat de muzikale erfenis gigantisch is en altijd kostbaar zal blijven. Iets dat met het definitieve einde van Black Sabbath alleen maar meer voelbaar werd. Nu, tien jaar na zijn overlijden, wordt de kleine man met de grootse stem nog altijd gemist in het metallandschap.