Al zo’n twintig jaar en vier albums lang is er een gitaarduo dat helemaal geen metal maakt, maar toch luidruchtig op de poorten van de hel klopt om toegelaten te worden tot de Wereld der Metal. Een duo dat dweept met allerhande metalclichés, Ronnie James Dio op een voetstuk zet, Metallica’s One als allerbeste nummer aller tijden beschouwt en zomaar neerstrijkt op festivals uit ‘onze’ wereld als Rock Am Ring en Download Festival. Oh, en en passant ook nog even een nummer heeft gemaakt waarin het verhaalt over hoe onuitroeibaar het genre is. Toch wordt het duo weinig serieus genomen: albums worden nauwelijks besproken en in twintig jaar Zware Metalen komt de band slechts één keer voorbij. De reden: het gitaarduo speelt louter akoestische gitaar. Met power chords, dat wel. Maar toch: akoestisch. Da’s niet metal. En we kunnen er niet op haarzwaaien en hoofdschudden. Toch blijft de zelfbenoemde beste band ter wereld – Tenacious D – onverminderd populair, ook onder het metalpubliek. Reden voor Zware Metalen om Remco Faasen naar het concert van de Amerikanen in de Amsterdamse Ziggo Dome te sturen om te kijken of hij het geheim van de band kan ontrafelen. Anieck van Maaren legde het geheel op de gevoelige plaat vast.
Voordat het onderzoek kan aanvangen, is daar eerst het voorprogramma. Wynchester is een.. duo. Op akoestische gitaar! Wel verdomme, die Amerikanen nemen ons in de maling waar we bij staan door een kopie van de hoofdact de avond te laten openen! En dan is de een zanger bij de Kyle Gass Band (de ene helft van het Tenacious D-duo) en de ander live-gitarist bij… Tenacious D. Wát een incestueuze bedoening, bah! Het verschil met de bazen is dat Wynchester meer countryrock maakt, met de nadruk op country. De deuntjes van de twee vallen zeker niet weg in een zaal als Ziggo Dome, maar blijven nou ook weer niet echt hangen. Het is een onderhoudende eerste vijfentwintig minuten waar het publiek enthousiast op reageert.
Dan tijd voor het echte werk: van dichtbij analyseren wat de kracht van Tenacious D, liefkozend kortweg The D genoemd, is. Het zal niet in het voorkomen zitten: de 59-jarige Kyle Gass – KG in de wereld van Tenacious D – lijkt corpulent en kalend geboren en heeft een bescheiden carrière als acteur achter de rug. Zijn dikkige 50-jarige wederhelft Jack Black – JB of Jables binnen de band – heeft een uitgebreid CV als acteur (School of Rock!) en verleende zijn stem aan Po in de Kung Fu Panda-serie. Hij is er met zijn acteursperikelen de hoofdoorzaak van dat er in twee decennia Tenacious D maar vier platen zijn verschenen.
Klokslag 21.00 uur gaan de lampen uit en zien we Tenacious D met begeleidingsband achter een doorzichtig scherm staan. Op het scherm verschijnen de beelden die de intermezzo’s van de laatste plaat van het duo sieren: ze vertellen in het kort het verhaal van de door JB en KG zelf gemaakte tekenfilm Post-Apocalyto. Tussen de intermezzo’s door speelt de band de nummers van de plaat live, waarbij JB zich vooral concentreert op de vocalen en uiteraard zijn expressieve zelf zijn. ’s Mans acteurspathos is duidelijk niet in Hollywood achtergebleven.
Het laten zien van delen van een tekenfilm die gewoon online te vinden is en dat af te wisselen met live muziek, is een originele en dappere zet van de band. Maar ook een gewaagde. Uiteindelijk staat een volle (maar niet uitverkochte) Ziggo Dome minutenlang naar flauwe stukjes tekenfilm te staren die ook nog eens de vaart uit het optreden halen als de band dan eenmaal in actie is geweest. Als Post-Apocalypto in zijn geheel is gespeeld, zegt JB beleefd ‘dankjewel’ en vergelijkt het werkje met een komische ondertoon met The Who’s Tommy en The Wall van Pink Floyd.
Daar kunnen we over twisten maar het is al het tijd voor deel twee van de avond: een best-of van nummers van de overige platen. JB trapt symbolisch door het scherm heen, pakt zijn gitaar en speelt de intro van Rize of the Fenix. Geen onderbrekingen meer met beelden van een hond met twee koppen, enorme penissen, de Terminator en president Trump: het is de muziek die telt, zoals bij Low Hangin’ Fruit. Sax-a-Boom komt langs, waarbij JB een saxafoonsolo imiteert op een speelgoedinstrument maar zichzelf en partner KG verleidt om de voetjes flink van de vloer te werpen. JB gaat daarbij zó wild tekeer dat hij gestrekt gaat op het podium en de twee grote schermen op zwart worden gezet. Met behulp van enkele roadies komt hij grijnzend overeind: metalgroet in de lucht. Het lijkt geen opzet, maar vormt wél een mooie aanleiding voor Roadie. JB houdt zich niet in als Master Exploder massaal wordt meegezongen, maar blijft wel alleen achter als de backing tapes zogenaamd vastlopen en KG boos van het podium verdwijnt. Het is de aanleiding voor Dude (I Totally Miss You), waarbij de aanstekers en telefoonlampjes massaal de lucht in gaan. KG komt terug en is medeverantwoordelijk voor een intense uitvoering van het onderschatte mini-rockepos Kickapoo.
De laatste klanken van het nummer zijn net weggestorven als het JB opvalt dat gitarist John Konesky bezeten is. De zanger daagt de gitarist uit voor een duel en het publiek zingt Beelzeboss (The Final Showdown) woord voor woord mee. Het heerlijke The Metal moet dan toch wel de ultieme tribute aan het genre zijn, hoewel Tribute natuurlijk een ode is aan het beste nummer dat niemand ooit heeft gehoord. De grootste hit van de band wordt smakelijk opgevoerd. Double Team verwordt uiteindelijk een uitgebreide voorstel- en jamsessie, inclusief bas-, gitaar- en drumsolo en juist dan valt het kwartje. De mannen op het podium hebben zichtbaar lol in hun muzikale capriolen, hoewel het totaal niet past in de geregisseerde show die dit optreden tot dan toe is geweest. Maar nu staat er gewoon een groepje mannen verbeten en ontspannen tegelijk muziek te maken en geven ze het geheim van deze band weg: simpelweg rocken. Buiten de overdreven poses van Jack Black, gedoe met een speelgoedsaxofoon, getekende penissen, ingestudeerde gebeurtenissen en flauwe teksten, is Tenacious D in de kern gewoon een rockband die pakkende nummers maakt. Niets meer en niets minder. En dat wordt gewaardeerd, want het publiek blijft massaal kijken naar de jamsessie.
Mede in afwachting van het laatste nummer dat nog moet komen, natuurlijk. Maar voordat het tijd is voor Fuck Her Gently, demonstreert JB van meerdere markten thuis te zijn door delen van Eminem’s Loose Yourself (!) en Cream’s Sunshine of Your Love te coveren. Het nummer waarin JB vol warmte vertelt over hoe hij iemand keihard gaat nemen is dan een typische afsluiting van een avondje Tenacious D: je hoort het met een grijns aan omdat het totale flauwekul is, maar tegelijkertijd zing je mee omdat het zo pakkend is. Het geheim van Tenacious D is ontrafeld, de waardering voor die twee dikkerdjes met hun gitaartjes is toegenomen.
Foto’s:
Anieck van Maaren (ANIECK Photography Facebook en/and Instagram)
Datum en locatie
23 februari 2020, Ziggo Dome, Amsterdam
Link: