Interview met Sammath
Naar aanleiding van de nieuwe plaat die Sammath binnenkort uitbrengt en het tekenen van een deal met Hammerheart Records was Jan Kruitwagen, oprichter en gitarist/zanger van de black metal band, zo vriendelijk om me dit interview met hem te laten doen. Een frisse kijk op de black metal-scene en zijn passie voor muziek komt duidelijk uit de verf. Een dankbaar man, die gelukkig wordt van het maken van black metal, zonder nonsens.
Jan, gefeliciteerd! Jullie bestaan bijna twintig jaar, een nieuw studioalbum op komst, en die deal met Hammerheart… Hoe voel je je?
Geweldig, erg trots om met een label in zee te gaan met een geschiedenis als die van Hammerheart. Bijna al hun releases staan bij mij in de kast. Dat ze ons benaderd hebben is geweldig. Ik had in ‘94 ook al een demo richting Hammerheart gestuurd, dus ze zijn wel sloom (lacht)… Folter heeft zestien jaar trouw onze cd’s uitgebracht. We hadden nooit wat te klagen en waren én zijn gewoon tevreden dat er labels zijn die deze bak met ellende willen uitbrengen. Jorg van Folter zei dat hij mij “kein stein im Weg” zou leggen. Hij reageerde positief. Jorg ken ik al sinds ‘97, geweldig aardige gast en ‘metal to the bone’. Dat we bijna twintig jaar bestaan slaat echt nergens op, twintig jaar herrie en chaos. Als ik nu de demo Zwaardbroeders bij Bergengte opzet en dan de nieuwe nummers, wat een verschil.
Begreep eerder deze dagen van je dat je het al razend druk hebt met het beantwoorden van alle vragen rondom de release en de deal. Is de massahysterie rond Sammath begonnen?
(lacht weer) Ik heb vier bodyguards en er hangen overal camera’s. Het is lompe black, war- en death metal, natuurlijk geen massahysterie. Maar er zijn wel veel mail- en Facebookberichten in één keer. Hammerheart heeft naam, mogelijkheden en een héél groot netwerk. Dat brengt wel wat meer aandacht mee. Ik krijg interview-aanvragen voor de release en er staan alleen een paar demo’s online. Ik lach me, zoals je je kunt voorstellen, helemaal kapot. Het motiveert wel erg om het opnameproces goed af te maken, we zijn er wel idioot veel mee bezig en we hebben met z’n allen nu een geweldig excuus om veel te zuipen om dit alles te vieren.
Kunnen we dit als een kans zien op eventuele ‘wereldwijde’ doorbraak? Is dat iets waar jij, maar ook de rest van de band naar verlangd heeft? En als dat zo is, valt het te combineren met de kinderen, werk en het andere leven?
Nee, want Sammath maakt botte, lompe black/death/grind/war metal. Ik kan niet eens per twee jaar een cd uitbrengen en die ambitie heb ik niet. Ik wil hier geen geld mee verdienen, dat moet Hammerheart, ik wil muziek maken. Ik wil geen royalty’s en die weiger ik ook (vraag maar na bij Hammerheart). Dit soort metal is volgens mij nooit bedoeld om geld mee te verdienen als band. De labels hebben het al moeilijk zat en ik mag blij zijn dat ze het uit willen brengen, vooral als je weet hoeveel demo’s die gasten per week binnen krijgen. Met het geld dat verdiend wordt door verkoop kunnen we weer mooie shirts, longsleeves en lp’s laten maken door het label, of ik koop een gitaar. Geld en muziek gaan niet samen, voor ons in ieder geval niet. Als ik al die bands zie die ervan proberen te leven en hóe ze dan moeten leven , nee dank je. Papa maakt graag black metal en vrouw en kinderen lopen rond in oude kleren en wonen in een kutflat ergens.
Sammath bestaat sinds 1994 alweer, er is nu een consistente line-up voor dit en de vorige albums, maar jullie wonen allemaal vrij ver uit elkaar. Hoe werkt Sammath als band?
De line-up is nu Koos op drums, Ruud op basgitaar en ik zang en gitaar. Hanna heeft tot ons laatste live optreden in 2008 het echt prima gedaan, Cor ook. Hanna is druk en goed bezig met haar eigen band, Cor ook. Sindsdien zijn we met die line-up nooit meer samen geweest, alhoewel dat optreden in Zaandam met Endstille en Gheestenland geweldig was. Kort daarna ben ik zelfstanding ondernemer geworden, getrouwd en vader van een tweeling geworden. Koos is kort daarna papa geworden en heeft ook een eigen zaak. Ik verhuisde richting Duitsland en dat was het voor het live-optreden voorlopig. We zijn nog een periode halverwege, in Den Bosch, gaan repeteren, maar fuck dat. Ik zie Ruud en Koos vaak, maar dat repeteren is ongeveer twintig procent Sammath en de rest dom gelul, concerten afgaan en puinhoop en ellende. Optreden heb ik ook snel gezien met nieuwe nummers, dat gewacht, met je flesje cola, gitaar duizend keer stemmen. We hebben plannen en zijn nu weer bezig, maar erg vaak zal dat niet zijn. De nieuwe nummers zitten er nu goed in dus als er wat gaat gebeuren moet het nu.
Ben je niet ongelooflijk blij dat je enkele jaren terug een drummer hebt gevonden in Koos? Een drummer van vlees en bloed? Heeft dat destijds bepaalde grensverleggende mogelijkheden geboden?
Zeker, de drumcomputer was alleen maar omdat ik in het begin in ‘92-‘93 verschillende bands begon en doodziek werd van dat eeuwige gelul over hóe vaak die riff, hóe vaak dat stuk. Koos kwam ik tegen in Nijmegen in ‘97. Dat was bijna nooit muziek maar altijd puinhoop en chaos bij concerten of in de stad. We zijn toen samen gaan oefenen, Ruud kwam er in 2002 bij, zelfde verhaal… puinhoop. Ruud werkte toen bij State Off Art- metalstore in Nijmegen. Daar kwam ik wekelijks om koffie te leuten en alle nieuwe releases te beluisteren. We zijn meer vrienden dan bandmates. Toen kregen we de kans om op Under the Black Sun op te treden, Cor erbij gehaald en drie maanden later ons eerst live-optreden, geweldig. Koos drumt als een gek. Zijn stijl is zo lomp en je herkent zijn manier van drummen snel. Chaotische roffels en tijdens de snelle stukken hoor je hem pijn lijden.
Ik weet er alles van, Koos jarenlang wekelijks zien spelen, repeteren, ik met mijn band in de oefenruimte ertegenover, maar ook met hem in een band gespeeld. Die gast heeft zijn eigen stijl, lomp inderdaad en soms wat schoonheidsfoutjes, maar rausen als hij kan…
Alle drums zijn zonder triggers opgenomen, dat geeft het allemaal veel meer dynamiek maar belangrijker, het klinkt smeriger. Koos heeft een hele frisse kijk op metal, hij kent bijna niks qua bands, hij heeft z’n oude Deicide– bandje in de auto liggen en die draait hij kapot. Toen ik hem belde dat Hammerheart interesse had zei hij; ‘wie zijn dat?’. Geweldige gast die Koos. Het boeit hem allemaal geen zak, maar hij weet wel wat agressief en goed drummen is. Drummers zat die beter zijn, maar niet lomper en oprechter.
Typisch Koos, die ‘I don’t give a shit’- attitude. Al enige merkbare verschillen tussen Folter en Hammerheart gespot die je kunt melden zonder de ene of de andere ‘zwart te maken’?
Hammerheart heeft verschillende afdelingen, ik was gewend om met met Jorg of Rikardo te praten als ik hun nodig had. Nu heb je voor het artwork díe persoon, voor promotie weer iemand anders, loopt allemaal erg soepel bij Hammerheart. Verschil is gewoon, naam en grootte, het distributienetwerk van Hammerheart is geweldig. Op hun pagina staan we naast Necrophobic, Vile, Officium Triste, daar was ik wel even stil van, dat je daar tussen mag staan, geweldig.
Het album wat ik nog steeds het vaakst luister is Dodengang met als favoriete track van heel het oeuvre Immence, War & Death. Wat zijn jouw favorieten?
Dank, dát nummer en vooral Dodengang ben ik ook erg tevreden over. Triumph In Hatred kan ik ook nog waarderen, Verwoesting een paar nummers, maar over het algemeen kan ik met die cd weinig meer. Het eerste album Strijd vind ik ook nog steeds goed. De sfeer van dat album is goed. Van Verwoesting vind ik Enter The Sadistic Nightmare een vet nummer. Maar die drumcomputer en slechte zang van mij maken het toch de minste cd. De nummers die ik zelf nog wel eens opzet zijn: Met De Strijdbijl In Mijn Hand, Dodengang, Stalingrad en The Dead Lay Torn. Achteraf heb je zelf altijd wat te zeiken over je eigen cd’s. Het proces is nog leuker dan wanneer het album uitkomt, dan heb je een paar maanden reviews lezen en interviews, en dan is het afgelopen.
Heb jij nog persoonlijke wensen die je met de band in vervulling wil zien gaan?
Op dit moment niet (lacht), deze cd en waar we nu staan is echt voor ons boven op de berg. Ik ga even flink van het uitzicht genieten tot we er weer af vallen. Een deal bij Hammerheart, de nummers vinden we allemaal ons beste werk. Het valt allemaal wel erg lekker samen op dit moment.
Het nieuwe album, Godless Arrogance. De ruwe mix Shot In Mass is al vrijgegeven. Klinkt goed, zeer goed. Sammath is de furie nog steeds niet verloren en gaat gewoon zonder compromissen verder hè?
Dank. Het is veel harder en lomper. Alles is zo hard en zo grof mogelijk ingespeeld. Talloze gitaarsnaren kapot, bebloede vingertoppen, stem weg, apparatuur kapotgeslagen. Black, death, war en metal. We hebben deze keer echt ons best gedaan om alles wat ook maar een beetje te lief klonk er meteen uit te flikkeren. De opbouw van de nummers, alles valt gewoon samen, soms heb je dat, vraag me niet hoe. Koos ging bijna kapot tijdens het opnemen van de drums, in drie dagen alles kapot slaan. Zijn hele been is paars en blauw. Iedereen in Sammath is autodidact, dus we doen allemaal erg moeilijk terwijl het vast allemaal makkelijker kan. Dan zitten we daar drie dagen met de hele band. Proberen ons in te houden qua drank en ellende omdat het toch een smak geld kost en je wel alle drums af wil hebben. Drie dagen en het was af, dag en nacht doorgaan. Ruud en ik zaten achter de knoppen. We hadden een studio gehuurd en laten brengen richting de oefenruimte. We hebben alles laten instellen om de drums droog op te kunnen nemen. Ik heb zelf een oefenruimte, studio vol met oude troep en gitaren maar kon verder niks fatsoenlijk opnemen. Koos had het wel gehad met in een studio opnemen. Dit soort muziek moet je gewoon compleet vrij kunnen opnemen, als er dan een vreemde bijzit die niks met de muziek heeft dan drukt dat altijd de sfeer, nu konden we los gaan en kruipend naar huis gaan. Na twintig jaar meekijken kon ik alles goed droog opnemen, de mix en master gaat gedaan worden door professionals. De master door Peter Neuber van Vintage Sound, hij verzorgt de master van Sammath’s cd’s al jaren.
Vertel eens wat meer over de plaat zonder al teveel te verklappen? Op welke datum wordt het album gereleased?
Ik ben nog bezig met de mix, die ga ik zelf zo goed mogelijk voorbereiden, dan de puntjes op de i, door wie weet ik nog niet, dan de master in Berlijn. De nieuwe plaat bevat acht nummers, 38 minuten non-stop ellende. Alle nummers zijn compleet dichtgetimmerd door het achterlijke drumwerk van Koos. De bas heeft een dikke distortion en klinkt alsof er constant een tank over je kop heenrijdt. Voor de eerste keer is het me ook gelukt om met de zang beter uit te kunnen halen. De gitaren klinken smerig. Je kan zelfs af en toe wat kleine schoonheidsfoutjes horen, die laten we expres zitten. Je mag best horen dat Koos af en toe moe is, net niet hard genoeg slaat of juist té hard. Het geluid is geweldig en past goed bij onze stijl. Wel een diep geluid, maar smerig. Elke band vindt zijn nieuwe cd het beste, als je dat niet hebt kun je er net zo goed mee ophouden, of niet uitbrengen. Ik ben verdomd trots op deze cd en ik denk dat ik de essentie van black metal voor óns heb kunnen vastleggen, totale vernietiging en toch niet aan één stuk doorblazen. Voldoende afwisseling maar altijd smerig en krachtig. Rustige stukken bij Sammath klinken voor de meeste mensen nog steeds als een stofzuiger in een tunnel. Mijn vader is muziekfreak, hij kan er niet meer naar luisteren zegt hij, dat is een goed teken!
Al enige plannen in de maak voor een vette release-party? Of misschien wel een tour?
Nee, eerst maar eens deze cd afmaken. Een tour zou wel gaaf zijn. Maar dat hele ‘pay to play’- gedoe begin ik niet aan, te triest voor woorden. Een paar jaar geleden konden we met Gorgoroth op tour, geweldig, toen ik hoorde dat we moesten gaan betalen en vooral hoeveel konden ze een dikke lul krijgen.
Blijft er nog inspiratie over na Godless Arrogance? Zou je indien je bij Hammerheart kan blijven al ideeën hebben voor wéér een opvolger?
Ik ben elke dag met black metal bezig, sinds ‘92. Kan me haast niet voorstellen dat ik er ooit mee ophoud. Als Hammerheart het hierna wel best vindt, kan ik zo terecht bij Folter. Je komt veel gasten tegen die ermee gestopt zijn vanwege gezin of werk. Wij hebben black metal nodig. Voor mij, en dit zullen de ‘true black metal warriors’ me niet in dank afnemen, is black metal kracht, arrogantie en vooral stronteigenwijs je ding doen. Dat hele Satan gebeuren kan ik niks mee. Ik geloof niet in God of wat dan ook dat door anderen bedacht is, ik bepaal zelf wel mijn kijk op de wereld. Ik heb inspiratie zat, alhoewel ik nooit kwaad ben op de buitenwereld zoals veel van die black- of darkmetal jongens. Opgroeien in Australië heeft er volgens mij een hoop mee te maken, alles daar is wat lomper en harder als hier. De opvolger gaat in ieder geval nog harder, arroganter en smeriger worden.
Jan, is er nog iets wat ik ben vergeten te vragen maar wat wel op het puntje van jouw tong ligt om aan ons te melden?
Weinig, er zijn Nederlandse bands die allang een label hadden moeten kunnen vinden: Infestis, Mortal Form, Isthar en Gheestenland. Er zijn er zoveel, ik ben er vast een paar vergeten. Support your local record dealer!
Hou je ons op de hoogte van de vorderingen? En doe je namens mij vooral de groeten aan Koos? Die ouwe doerak. Zeg er maar bij dat Mentall Illness een kutband was (behalve de periode dat ik de vocalen deed). En dat ik dit, wat er met Sammath gebeurt, ook hem erg gun en hem weer eens hoop tegen te komen. Of de hele band, dan schud ik jou ook weer de hand. Laatste woorden, ze zijn voor jou!
Dat mag je zelf tegen Koos zeggen, veel plezier… Bedankt voor je interesse en we komen elkaar vast wel tegen bij een concert voor een biertje. Mijn laatste woorden? Luister naar niemand, behalve naar familie en vrienden die je waardeert. Niemand gunt je toch wat, fuck everybody!
Amen.
Links: