Katatonia – Nightmares As Extensions Of The Waking State

Geschreven door op 05-06-2025 om 19:05.

Drama in het kamp van Katatonia. Althans, zo laten de online metalen roddelkranten ons maar al te graag geloven. Creatieve verschillen zorgden in ieder geval voor een onoverbrugbare kloof tussen oprichters van het eerste uur Jonas Renkse en Anders Nyström, waarbij de laatstgenoemde gitarist besloot de band te verlaten. Wat er écht speelt achter de coulissen blijft natuurlijk enigszins gissen, maar daar besteden we dan ook het liefst zo min mogelijk aandacht aan. Wel kan gezegd worden dat de invloeden van Renkse op de laatste twee albums al zeer sterk door de muziek naar buiten kwamen en hij steeds meer het enige creatieve brein achter de muziek was. Tel daarbij op dat Nyström al enige tijd niet meer bij live optredens aanwezig was en liever ook het stevige verleden van de band zou omarmen, waardoor deze scheiding niet geheel uit de lucht komt vallen. Ondanks een zeer groot gemis heeft dit vertrek dan ook relatief weinig invloed op de muzikale invulling. Naast het vertrek van Nyström heeft ook gitarist Roger Öjersson de band verlaten. Er moesten dus twee nieuwe gitaristen gevonden worden, die in de namen van Nico Elgstrand (ex-Entombed en Entombed A.D.) en Sebastian Svalland (ex-In Mourning) het nieuwe elan mogen verzorgen.

Het maakt dan ook benieuwd of de personele wijzigingen nog invloed hebben op de muzikale invulling op dit Nightmares As Extensions Of The Waking State. Eigenlijk maakt alleen de titel van het album al razend benieuwd: wat een geweldige titel! Maar goed, Katatonia is een band die bij uitstek niet vies is van wat stijlwisselingen. Van de vroege jaren met deathdoom, naar midden-tijdperk gothic alt metal en de laatste jaren waarin proggy dark rock de klok slaat. Op dit nieuwe album wordt – tegen de verwachting in (ik had toch zeker een verder voortzetting of evolutie van Sky Void Of Stars verwacht) – ook enigszins teruggegrepen op vervlogen tijden. Verwacht geen deathdoom, maar er kunnen zeker muzikale connecties gevonden worden met de albums Night Is the New Day, Dead End Kings en Fall Of Hearts. Het is echter geen volledige verschuiving, want ook nu wordt de recentere muzikale invulling in de muziek geïntegreerd. De eerste helft van het album kunnen we beschouwen als een knipoog naar het verleden, terwijl de tweede helft toch hoofdzakelijk de blik naar voren heeft gericht. Om die reden worden in de komende twee alinea’s die twee helften ook als zodanig besproken.

De eerste helft dus: de eerste vijf nummers. Bij het horen van de albumtitel voelde ik het al aankomen. Of ja, ik hoopte het op zijn minst. Een terugkeer naar het oude(re) geluid. We krijgen in die eerste helft meer gitaargedreven composities – vol met riffs en solo’s – dan we de afgelopen jaren gewend zijn geraakt van Katatonia. Maar ook een terugkeer van donkere muzikale invulling. Waar City Burials toch grotendeels ingetogen was en Sky Void Of Stars een zeker optimisme over zich had, wordt hier teruggekeerd naar een meer neerslachtige en grimmige basis. Dat komt sterk naar voren op het donker intrigerende en riffgedreven Thrice, terwijl Wind Of No Change een onverwacht verslavende duivelsaanbidding in zich herbergt en er mogelijk ook met de nominatie voor beste nummer vandoor gaat. De fenomenale stem van Jonas Renkse komt nog prominenter naar voren op het meeslepende en prachtige The Liquid Eye en het stevig progressieve Temporal, waarbij de treurende gitaarlijnen van nieuwkomer Svalland goed weten door te komen. Dan is alleen Lilac nog onbesproken van die eerste helft. Het nummer werd als eerste single al aan de wereld getoond en vormt een ingetogen oorwurm, waarbij de leidende gitaarthema’s van eenvoudige schoonheid zijn.

De tweede helft van het album kenmerkt zich door meer ingetogen composities met een langzamer tempo en bevindt zich tevens meer in het verlengde van de afgelopen twee albums. Departure Trails vormt voornamelijk voor een ongewenst rustpunt op het album na de sprankelende eerste helft, waar Warden meer dynamiek bevat en speelt met bescheiden progressieve rock. Beide nummers voelen echter niet helemaal af op compositorisch gebied, zeker richting het einde waarbij het lijkt alsof men simpelweg niet wist hoe het nummer moest eindigen. The Light Which I Bleed is dan weer een intrigerend nummer met wisselende dynamiek en zwaardere gitaarthema’s, waarbij dit naar het einde in grootse epiek en donkere onderlagen volledig open bloeit. Wat volgt, is Efter Solen. Een piano- en elektronisch gedreven nummer, waarbij de vergelijking met Lacquer getrokken kan worden van City Burials. Waar dat laatstgenoemde nummer juist meeslepend is met zeer treffende vocalen van Renkse, weet Efter Solen ondanks het gebruik van de prachtige Zweedse taal niet volledig te overtuigen. Met bijna zes minuten duurt dit ook simpelweg te lang. In The Event Of is na de luchtige elektronica een loodzware muzikale afsluiter van Nightmares As Extensions Of The Waking State met haast tragische epiek en lome meeslepende progrock.

Dit is een moeilijk album om een conclusie aan te verbinden. De eerste helft van het album is uitermate sterk en bevat materiaal dat tot het betere deel gerekend mag worden in de discografie van de afgelopen vijftien jaar. De tweede helft is minder sprankelend (met ook een kleine dip in kwaliteit), maar mist door een ander tempo en muzikale insteek vooral aansluiting bij de eerste helft van het album. De gedachte bekruipt me dat een tweedeling (bijvoorbeeld als dubbelalbum met wat extra nummers of twee losse EP’s) mogelijk een betere oplossing was geweest, omdat het dan ook als twee separate entiteiten beschouwd kon worden. Nu moeten we het doen met de verzameling nummers die Katatonia in deze volgorde ter beschikking heeft gesteld. Na meerdere luisterbeurten weet echter de tweede helft ook steeds beter te overtuigen, waardoor het eindoordeel toch nog een tikkeltje hoger uitvalt. Al met al een sterke plaat waar je zeker geen nachtmerries van krijgt!

Score:

85/100

Label:

Napalm Records, 2025

Tracklisting:

  1. Thrice
  2. The Liquid Eye
  3. Wind Of No Change
  4. Lilac
  5. Temporal
  6. Departure Trails
  7. Warden
  8. The Light Which I Bleed
  9. Efter Solen
  10. In The Event Of

Line-up:

  • Jonas Renkse – Zang
  • Nico Elgstrand – Gitaar
  • Sebastian Svallard – Gitaar
  • Niklas Sandin – Basgitaar
  • Daniel Moilanen – Drums

Links: