De laatste dag van Graspop kleurt het veld bruin van het dorre gras en de podia grijs van de oude headliners. We beginnen met vreemde geluiden uit Japan door Crossfaith en SiM, zien een fenomenale invalbeurt bij Heaven Shall Burn en oude rockers die al vijftig jaar mee gaan nogmaals een podium bestijgen. Krokus en Judas Priest vertonen op wisselende manieren hun kunnen en de Duitse superster Till Lindemann mag het festival afsluiten op zijn eigen excentrieke manier, maar wel met enige aanpassingen. Ruben bezocht voor ons de laatste bands en weer kon Birgit aanvullingen doen. De foto’s zijn van het persteam van Graspop.
Crossfaith 12:00 – 12:50 uur (North Stage, Ruben)
Aan de Japanners van Crossfaith de eer om voor het laatst het hoofdpodium te openen. Het zal ook direct de laatste show van de band zijn op deze tour, want gitarist Daiki Koide was kennelijk een viespeuk, maar dat wisten we op dit moment nog niet. Als je wakker geschud moet worden op de vierde festivaldag om twaalf uur ‘s middags is Crossfaith geen verkeerde band om mee te beginnen. Een ongrijpbaar genre wat nog het meest op breakcore lijkt, maar met veel elektronische elementen. Zo veel zelfs dat de stroomvoorziening er zelfs even helemaal mee stopt. Catastrophy was een toepasselijke titel van het nummer.
Angelus Apatrida 13:15 – 14:00 uur (Marquee, Birgit)
Thrash is niet meteen mijn favoriete genre, maar ik maak graag een tussenstop in de Marquee voor de Spanjaarden van Angelus Apatrida. In 2022 werden de heren snel toegevoegd aan de affiche wegens een last minute afzegging, maar deze keer stonden ze al lang geboekt. En terecht.
Strak, snel, geen enkele seconde tonen ze een teken van afzwakken. Soms heb ik bij thrash het gevoel dat de songs redelijk monotoon zijn en afgerammeld worden, maar dit is bij Angelus Apatrida niet het geval. Er zit een heerlijke schwung in de songs, waaronder Indoctrinate en We Stand Alone, en die wordt gesmaakt. Van de ene pit naar de andere tot een grote wall of death, het publiek doet het allemaal en de band geniet volop. Heerlijk om te zien (vanop een veilige afstand). Na Sharpen the Guillotine wordt er even een fotomomentje gedaan, waardoor het lijkt alsof de band al gedaan heeft met spelen en ik druip stilaan af. Er volgt blijkbaar toch nog You Are Next en daarna is het écht gedaan.
Creeper 13:30 – 14:00 uur (Metal Dome, Ruben)
De ongrijpbare band Creeper staat met hun meest recente werk in de Metal Dome. Ieder album doen deze Britten wat anders en inmiddels zijn ze met hun derde album Sanguivore uit 2023 bij hun gothic rock opera fase aangekomen. Die opera is redelijk subtiel en vooral te danken aan Hannah Greenwood die de backingvocals doet naast de keyboards en de viool. Openingsnummer Cry to Heaven zet de toon met catchy melodieën en makkelijk mee te zingen teksten. Iets wat ook de band duidelijk bevalt, want de nieuwe single Headstones gaat in vrijwel dezelfde trend door. De opvolgende plaat is dan ook aangekondigd als een letterlijk vervolg met de titel Sanguivore II: Mistress of Death en moet ergens in oktober dit jaar uitkomen. Met deze klanken lijkt me dat geen verkeerd idee: dit zit goed in elkaar en luistert lekker weg. Een moshpit gaat dan weer wat te ver, maar het publiek deelt die mening niet. Iedereen heeft het in ieder geval goed naar hun zin gehad door dit optreden van deze versie van Creeper.
SiM 14:00 – 14:45 uur (Jupiler Stage, Ruben)
Nog een Japanse toevoeging en net zo onbegrijpelijk als de eerste. SiM gooit het over een andere boeg dan Crossfaith door metalcore met ska en reggae te mixen. De rare naam is een afkorting voor ‘Silence iz Mine’ (met een z, want alles aan deze band is random) maar stil zijn ze absoluut niet. Zanger MAH kan aardig screamen, maar cleans zijn absoluut niet zijn ding. Al bij het eerste nummer worden we onderworpen aan oorverscheurende autotune die in de ska-stukken gedurende de set veel terugkomen.
Recent zijn de mannen onder de aandacht gekomen met hun openingsnummers voor de laatste seizoenen van de anime Attack on Titan en die nummers horen we hier ook. Een sterk contrast met de reggae nummers waar het publiek mee moet zwaaien. Frontman MAH zegt zelf ook niet te weten wat voor muziek ze maken, maar ze hebben er duidelijk wel lol in. Dit is mij een te hoog hoompa-gehalte. Mensen die gisteren met plezier naar Skindred hebben gekeken zullen hier ook wel van genoten hebben, maar ik kan niet zo makkelijk schakelen tussen alle genres die SiM hier door elkaar speelt. De rest van het publiek heeft er beduidend minder moeite mee en zwaait gewoon vrolijk mee op deze gekkigheid.
Nothing More 14:00 – 14:50 uur (North Stage, Birgit)
Nog een band waar ik met veel belangstelling naar uitkeek dit weekend is Nothing More. De Amerikanen hebben me weten te overtuigen met hun mix van clean en harde vocals en zachte en harde muziek.
De intro Carnal speelt en wordt gevolgd door House on Sand, meteen ook mijn favoriet. De stem van zanger Jonny is in de cleans loepzuiver en in de harsh vocals heerlijk diep. Diezelfde Jonny heeft voor de gelegenheid zijn wasbordje ingesmeerd met zwarte en gouden bodypaint en ik hoor en zie redelijk wat dames die er in ieder geval heel tevreden mee zijn. De backdrop, die een vergrootte foto is van het meest recente album Carnal en de rest van de set-up heeft diezelfde kleuren, waardoor alles een mooi geheel is. The devil is in the details.
De set van Nothing More raast voorbij terwijl zowel de band als het publiek zich helemaal geven. Zanger Jonny kan op bijval rekenen tijdens verschillende refreinen en hij vliegt bijna van de ene kan van het podium naar de andere kant om ervoor te zorgen dat iedereen evenveel liefde krijgt. Op het einde van de set gaan gitarist en zanger op de barrière aan de voorste rij staan. Zanger Jonny krijgt een set drums en drumstokken in zijn handen geduwd en samen spelen ze nog even de pannen van het dak op de hoofden van de fans op de eerste rij. Iedereen smult ervan. Niet slecht voor een tweede passage op Graspop.
Massacre 14:40 – 15:30 uur (Marquee, Ruben)
Sommige deathmetalbands kunnen maar beter dood blijven. Knappe kop wie nog kan bijhouden hoe vaak Massacre uit elkaar is gegaan en weer opnieuw is begonnen. Frontman Kam Lee heeft in ieder geval een paar muzikanten zo gek gekregen om het avontuur weer aan te gaan. Van mij had het niet gehoeven. We horen enkel werk van de debuutplaat From Beyond, dat aan de wieg stond van het deathmetalgenre, maar niet eens integraal, want Dawn of Eternity mist hier. In plaats daarvan krijgen we een gedeeltelijke Raining Blood-cover van Slayer.
Deze band is inmiddels zo vaak opgestaan uit de dood dat het daadwerkelijk op een zombieband begint te lijken. Hier zit nul energie meer in. Het mag dan een stukje genregeschiedenis zijn, dit is zo saai als een echte geschiedenisles in de schoolbanken. Na al die opzwepende frontmannen die we hebben gezien dit weekend doet Lee helemaal niks om het publiek aan te spreken en het onverstaanbare gegrom dat hij produceert doet eerder aan noisegrind denken dan aan death metal. Trek de stekker er maar voorgoed uit, want dit kasplantje is niet meer te redden.
Beyond the Black 15:00 – 15:50 uur (South Stage, Ruben)
Wie energie te over hebben is Beyond the Black. De symfonische metalband rond zangeres Jennifer Haben grijpt hier vooral terug op hun oudere werk met vier nummers van hun debuutplaat Songs of Love and Death en nog eens twee opvolger Lost in Forever. Een beetje wrang is dat wel, want na die tweede plaat heeft Haben de hele band vervangen. Ondanks dat die albums net tien jaar oud zijn leken ze al van dat geluid afgestapt te zijn richting een wat moderner popgeluid, maar hier laten ze zien dat ze hun nog niet zo diep gewortelde roots niet vergeten zijn. Wel horen we vandaag de nieuwe single Rising High die begint met een vocal hook die ik niet kan plaatsen. Het is niet in het Engels, en ook niet in het Duits. Haben is even scherp als altijd en dat is uiteindelijk het belangrijkste, al vond ik de mannelijke grunts in de oudere nummers ook een welkome aanvulling. Dit nummer lijkt ook wat meer gitaarfocus te hebben en een stevigere drumlijn. Het publiek is in elk geval enthousiast, zelfs de eerste en enige regendruppels dit weekend kunnen de pret niet drukken.
Fit For An Autopsy 16:10 – 17:00 uur (Marquee, Ruben)
Wie het verleden ferm achterover drukt zijn de mannen van Fit For An Autopsy. We horen hier helemaal niks van voor 2019, het vorig jaar uitgekomen The Nothing That Is natuurlijk voorop. De deathcoreband zet hier een wervelwind aan bassdrops en circlepits neer die voorbij is voordat we het in de gaten hebben. Met drie gitaristen valt er veel uit te pluizen in de snaarpartijen, maar het geheel mag er wezen. Toppunt blijft toch wel het nummer Warfare, dat hier uitstekend wordt uitgevoerd en de aanwezigen in beweging zet. Voor Hellions komt gastartiest Taylor Barber van Left to Suffer de zeskoppige band nog even extra ondersteunen.
Dit is echt wel een van de betere optredens van de dag en een prima band om de Marquee mee af te sluiten voor dit festival. Ik hoor dat Paleface Swiss ook een topprestatie heeft geleverd en de rest van de avond stonden hier ook mooie namen, maar er moesten keuzes gemaakt worden. Wie hier stond voor Fit For An Autopsy heeft zeker niet de verkeerde gemaakt.
Krokus 17:00 – 18:00 uur (South Stage, Ruben)
Piepend en krakend beginnen de mannen van Krokus aan hun set. Dat is niet alleen te danken aan de oude lijven, twee derde van de band is al in de zeventig, maar ook aan de techniek. Terwijl het gordijn naar beneden komt en de eerste tonen van Headhunter over het veld glijden, klinken de vocalen van frontman Marc Storage wel heel erg krokant. Ook bij Long Stick Goes Boom is dit nog steeds een probleem, maar dat lijken de heren zelf niet door te hebben, want ze spelen onverstoord door. De oude rockers vertolken wat we de afgelopen nachten hebben gedaan met Stayed Awake All Night, want het feest ging hier elke dag door tot de zon weer opkwam. En ook hier slaan er audiokanalen uit. Dit wordt op geen enkele manier erkent door de rockveteranen die met hun vijftigjarige jubileumtour bezig zijn. Zes jaar nadat ze hun afscheidstour aankondigden lijken ze na al die jaren eindelijk een draai gevonden te hebben met de meest stabiele line-up in hun geschiedenis.
Winning Man wordt opgedragen aan de overleden Lemmy Killmister van Motörhead, en dat is niet het laatste eerbetoon wat de beste man krijgt vanavond. De geluidsproblemen blijven tot Bedside Radio, maar dan zijn er nog maar twee nummers te spelen. Als laatste is dat Heatstrokes, iets dat meerdere mensen dit weekend wel zouden hebben opgelopen. Als enige band dit weekend laat Krokus hier een drumsolo zien om de set mee af te sluiten. Flavio Mezzodi is als jonge god van de band met zijn 42 jaar natuurlijk nog niet moe, dus die kan nog wel even door. Leuk om te zien hoe de Zwitsers nieuwe energie hebben gevonden, maar de moderne apparatuur liet ze hier vandaag in de steek.
Heaven Shall Burn 18:10 – 19:10 uur (North Stage, Ruben)
Het is raar opkijken als niet Marcus Bischoff het podium opstapt met zijn bandmaatjes van Heaven Shall Burn, maar een minstens net zo indrukwekkend schreeuwende dame. Die komt ons niet onbekend voor, want die hebben we vorige week nog gezien op Into the Grave. Dit is Britta Görtz van de band Hiraes die een aantal shows mag invallen voor Markus zolang die herstellende is van een infectie. Na het zien van Hiraes vorige week zei ik al dat Görtz zich prima kon meten met de wereldtop en dat bewijst ze hier eens te meer. Ze oogt allesbehalve onwennig op een hoofdpodium voor duizenden mensen en vraagt zelfs om publieksinteractie. Wat ze ook krijgt, want ze heeft niet lang nodig om iedereen te overtuigen van haar kwaliteiten.
Met een nieuwe plaat voor de deur, Heimat is inmiddels uit, wordt ook het nieuwe My Revocation of Compliance gespeeld. Net zo politiek geladen als we van Heaven Shall Burn gewend zijn en dat is niet zo gek gezien het wereldtoneel en de uitgesproken mening van de band. Görtz geeft er haar eigen draai aan door een pigsqueal toe te voegen: dat hebben we Marcus nooit horen doen. Een uniek optreden van de band met een invalspeler die hard op weg is haar plek op het wereldtoneel in te nemen. Dat maak je maar één keer mee en wij waren erbij.
Currents 19:10 – 20:00 uur (Jupiler Stage, Ruben)
Een laatste bezoek aan de Jupiler Stage dit weekend voor Currents. De Amerikanen zijn met hun kijk op het metalcoregenre populair geworden de afgelopen jaren. Met gevoelige teksten en rustmomenten komt zowel de emotionele lading als de breakdown net wat harder aan. De laatste twee albums The Death We Seek uit 2023 en doorbraakplaat The Way it Ends uit 2020 zijn hofleveranciers van de setlist vandaag.
Het oudere en veel hardere werk Into Despair en Apnea zitten nog wel halverwege om het publiek wakker te houden. Een lekker ouderwetse ‘blegh’ is genoeg om weer wat crowdsurfers naar voren te krijgen. Het nieuwe geluid krijgt al gauw weer de overhand, maar de harde baslijnen blijven. Helemaal geen slechte band om dit podium mee af te sluiten. Ook hier spelen nog twee interessante namen, maar helaas kunnen we ons niet opsplitsen. Met Kill the Ache en Better Days weten deze mannen een knallend einde neer te zetten voor dit podium.
Katatonia 20:05 – 20:55 uur (Metal Dome, Ruben)
De laatste band die we bezoeken in de Metal Dome voor deze editie van Graspop is Katatonia. Begin juni kwam de plaat Nightmares as Extensions of the Waking State uit en dit is de eerste keer dat daar nummers van vertolkt worden voor een live publiek. De albumart met het hert pronkt groot op de schermen achter de band die hun progmetal laten horen. Harde melodische stukken maken de band alles behalve katatonisch. Thrice, Temporal, en Winds of No Change van de nieuwe plaat komen voorbij. Als die laatste een parodie op het Scorpions nummer Winds of Change moet zijn, zie ik niet hoe.
Voor progmetal blijft dit behapbaar. Geen nummers van een kwartier, maar gangbare lengtes van een minuut of vijf. Een gelikte set met opbouw waar ook prima langer naar te luisteren is. Dat nieuwe album moet maar even met een goede koptelefoon op en de voeten omhoog in z’n volledigheid beluisterd worden. Ook nieuw voor deze set zijn de gitaristen. Medeoprichter Anders Nyström is vertrokken en Roger Öjersson die toch ook al tien jaar meedraaide, is ook afgezwaaid. Voormalig Entombed-vedette Nico Elgstrand is hiervoor in de plaats gekomen samen met Sebastian Svalland, die beiden al eerder voor de band speelden. Het materiaal kunnen ze dus aan en dat laten ze vanavond ook weer zien. Het nieuwe tijdperk van Katatonia is aangebroken en dat ziet er nog steeds goed uit.
In Flames 20:40 – 21:55 uur (North Stage, Ruben)
De Zweedse melodische deathmetalband In Flames is de laatste subheadliner van het festival. De band moet het doen zonder drummer Tanner Wyne die recent is opgestapt, dus neemt de ervaren Jon Rice de stokken van hem over. Hier proberen de mannen een set vol publieksfavorieten neer te zetten en beginnen direct met Pinball Map. En dan wordt ook gelijk duidelijk dat frontman Anders Fridén dat niveau niet meer aan kan. Dat wisten we al jaren natuurlijk, getuige de desastreuze poging het Clayman-album opnieuw op te nemen in 2020, maar hij blijft het proberen. Genoeg mensen die hem dat willen zien doen, want het uitverkochte festival loopt er voor uit.
Er wordt snel geschakeld naar het meest recente Foregone-album waar toch ook wel leuke nummers op staan. Zo horen we de band telkens schakelen tussen oud- en nieuw werk waar de moderne nummers wel telkens beter uit de verf komen. Fridén maakt een vermoeide indruk en zijn stem slaat meerdere keren over. Fans kan het weinig schelen, die gaan volledig los, wat de kwaliteit ook is. Desgevraagd maken ze daadwerkelijk de grootste circlepit van het festival.
Het is interessant om te zien wat de houdbaarheid van vocalisten die screamen en grunten is. We zagen vandaag bij Krokus en straks bij de headliners dat je, mits je verder gezond blijft en er zin in hebt, met normale zang door kan tot dik in de zeventig. Maar we horen Corey Taylor bijvoorbeeld al jaren klagen over hoe zijn stem aan gort is en Fridén heeft er ook duidelijk moeite mee. Deze mannen zijn in de vijftig, kan dit nog wel twintig jaar mee?
Judas Priest 22:05 – 23:35 uur (South Stage, Ruben)
We zijn aangekomen bij de laatste headliners van het festival en net als vorig jaar is Judas Priest weer van de partij. Dit keer vieren ze het 35-jarig jubileum van het Painkiller-album. Acht van de tien nummers worden hier vanavond gespeeld, als je Battle Hymn meetelt dat van de tape afrolt. Alleen Leather Rebel en Metal Meltdown missen en dat is helemaal niet erg, want de set word aangevuld met de hits die we gewend zijn en deep cut Solar Angels. Voor muzikanten in de zeventig zou je niet zeggen dat Rob Halford en Ian Hill enige tekenen van vermoeidheid laten zien. Het tempo ligt hoog, net als de kwaliteit die de heren vertonen. Groot minpunt is wel dat er iets niet helemaal goed is opgesteld bij het drumstel van Scott Travis. Een van de cymbals tikt ergens tegenaan als er op geslagen word en dat is dus telkens een opvallend valse noot in een anderzijds vlekkeloos optreden.
Dit is de Shield of Pain-tour, dus krijgen we ook nummers van het vorig jaar uitgebrachte Invincible Shield te horen. Alleen zijn het dit jaar de onderbelichte nummers die op de vorige tour niet aan bod kwamen. Van de drie gekozen tracks springt Giants in the Sky er duidelijk uit. Halford draagt het nummer op aan overleden muzikanten en we zien vele gezichten voorbij komen. Onder andere Lemmy Killmister, Ronnie James Dio, Paul Di’Anno, Chris Cornell, Randy Rhoads, Taylor Hawkins, Jill Janus en Eddie van Halen. Christine McVie van Fleetwood Mac, Dolores O’Riordan van de Cranberries en Queen‘s Freddy Mercury zijn ook te zien in de collage, al vallen die buiten het genre dat de Britten hier spelen.
Het is in elk geval een mooi eerbetoon aan overleden vrienden van de band. Als je zo lang meegaat, dan zullen er onvermijdelijk mensen om je heen wegvallen. In maart overleed originele Judas Priest drummer Les Binks nog, dat heeft er vast ook ingehakt bij de band.
Maar vanavond voelen we ons allemaal nog springlevend dankzij de oude vedetten.
Till Lindemann 23:45 – 1:00 uur (North Stage, Ruben)
Na vier dagen frontmannen en -vrouwen die op elk mogelijk moment het publiek erbij betrekken moeten de oude rocksterren laten zien hoe het ook kan. En geen grotere rockster dan Till Lindemann om een laatste masterclass te geven. De inmiddels 62-jarige podiummeester heeft als geen ander de aanwezigen in zijn greep. Slechts één keer aan het begin wordt het publiek kort toegesproken en vanaf daar is enkel zijn aanwezigheid genoeg om iedereen te biologeren. Het creatief brein achter Rammstein weet ook zijn eigen soloproject een theatrale uitstraling te geven en toch minimalistisch te blijven. Er is geen uitbundige vuurwerkshow zoals we gewend zijn. Het valt nu ook voor het eerst op dat er vandaag helemaal geen pyro te zien was, want voor iemand die zo onlosmakelijk met vuurshows is verbonden hadden we het natuurlijk wel verwacht. Vanavond gooit Lindemann het over een andere boeg: geen vlammen maar een indringende, vunzige vertoning waar je niet van weg kunt kijken.
Op de schermen zien we een camera uit een zingende Lindemann zijn slokdarm getrokken worden tot deze oncomfortabel dichtbij zijn mond staat. De band speelt geheel in het rood en met een soort verdraaid ziekenhuisthema. Drummer Joe Letz doet er nog een schepje bovenop door in drag en met een oncomfortabel uitziende gezichtsspreider te spelen.
Ondanks dat Lindemann bekend staat om zijn shockerende shows is hem kennelijk toch ontzegd dat hij hier alles kan laten zien. Het derde nummer Fat is de eerste keer dat de begeleidende video ruw wordt onderbroken door een flitsende tekst die duidelijk maakt dat het gecensureerd is. En dat gebeurt nog vele malen vaker. Dat moet dan wel zeer aanstootgevend materiaal zijn, want Behemoth liet twee dagen eerder ook ontblote, onthoofde en verbrandde vrouwenlichamen zien en dat was kennelijk geen enkel probleem. We hebben het er maar mee te doen.
Ook net als bij Behemoth maakt Till evengoed gebruik van de tunnel tussen de beide hoofdpodia om het publiek te groeten. Tijdens het nummer Platz Einz zingt hij wel over hoe alles om hem draait, hij is niet te beroerd een paar handen te schudden. Hij is ook niet te beroerd om taart uit te delen door ze het publiek in te smijten tijdens Allesfresser. Maar hij maakt het de eerste rij ook flink zuur door met nepbloed te spuiten en door ze echte makrelen toe te werpen bij Fish On.
Hier gebeurt ontzettend veel in een kort tijdsbestek. Vuige teksten, industriële discobeats, een paaldansende keyboardspeelster die kan spelen of ze nou op tijd bij de toetsen staat of niet. Lindemann smijt na elk nummer de microfoon op de grond, die een stagehand dan weer snel overeind moet krijgen. En gek genoeg horen we geen enkel audiotechnisch probleem.
De band sluit af met het snijdende Ich Hasse Kinder voordat ze een laatste buiging nemen. Een digitale versie van de frontman zingt ons nog toe vanaf het scherm. Terwijl het nummer Home Sweet Home klinkt krijgen we toch nog een vuurwerkshow te zien vandaag. Het grote afsluitende spektakel van achter het podium, professioneel uitgewaaierd over de Stenehei. De artistieke Lindemann zet hier een weergaloze show neer die we niet snel gaan vergeten.
Graspop Metal Meeting zit er voor dit jaar weer op. Het was warm, het was feest. We zagen het festival verjongen met nieuwe genres en we zagen oude meesters hun spierballen tonen. Een geslaagde editie waar we nog lang van nagenieten.
Lees ook het verslag van dag 1
Lees ook het verslag van dag 2
Lees ook het verslag van dag 3
Datum en locatie
22 juni 2025, Stenehei, Dessel
Links: