Interview met Jens Johansson van Stratovarius
Op 5 september a.s. brengt het van oorsprong Finse Stratovarius met Stratovarius hun elfde studioalbum uit. Dat lijkt op zich niet zo heel bijzonder, maar wie de voorgeschiedenis kent weet wel beter. Na de split in 2004, die vooral te wijten was aan de mentale problemen van gitarist en bandleider Timo Tolkki, leek een opvolger van Elements Part II verder weg dan ooit, maar na het onverwacht snelle (gedeeltelijke?) herstel van Tolkki bleek een hereniging slechts een kwestie van tijd.
Als ik op een grijze junidag na een krankzinnige rit door het doolhof dat Amsterdam-Centrum genoemd wordt drie kwartier te laat op mijn bestemming arriveer en de heren Timo Kotipelto (zang) en Jens Johansson (keyboards) ontmoet, blijkt er door het veranderde tijdschema slechts de mogelijkheid te zijn laatstgenoemde te spreken. Al snel merk ik dat dit allesbehalve een straf is. Uiteraard wil ik alles weten over het aankomende album, ware het niet dat het gesprek al snel een drastische wending neemt.
Jens, toen ik het album voor de eerste keer beluisterde, dacht ik dat het platenlabel de verkeerde CD had opgestuurd.
Hahaha, ik begrijp wat je bedoelt. Het lijkt inderdaad wel of je naar een andere band zit te luisteren. De veranderde sound was ook nodig om Timo Kotipelto over de streep te trekken zich weer bij Stratovarius aan te sluiten. Zouden we hebben voortgeborduurd op het geluid van de beide Elements schijven, en dan vooral de extreem hoge zanglijnen, dan zou dat nooit zijn gelukt. Timo wilde dus eerst het nieuwe materiaal horen voor hij ook maar wilde praten over een nieuwe schijf. Na dat te hebben gedaan was hij overtuigd. Persoonlijk had ik, ook achteraf, niets tegen de Elements schijven, ik vind ze nog steeds uitstekend. Ik ga hier dan ook niet roepen dat het nieuwe album het beste is dat we ooit gemaakt hebben, zoals bijna alle bands doen. Ik weet namelijk niet of dat zo is, dat is zo moeilijk te bepalen. Het enige dat ik weet is dat het anders klinkt dan voorheen.
De vorige twee albums werden bijna in z’n geheel geschreven door Timo Tolkki, zowel de muziek als de teksten. Alleen de tekst van Eagleheart nam Timo K. voor z’n rekening. Hoe is dat op het nieuwe album verdeeld?
Timo K. heeft dit keer twee teksten geschreven, waaronder Gypsy In Me. De rest werd weer volledig gedaan door Timo T.
Was het feit dat de overige leden nauwelijks de kans krijgen mee te schrijven aan de nummers één van de redenen van de split, of was Timo T.’s mentale ziekte de enige?
Eigenlijk was het een optelsom van een heleboel dingen die tot de split hebben geleid en het feit dat Timo T. alle schrijverscredits naar zich toe trok was er eentje van, maar zeker niet de belangrijkste. Mij maakt het namelijk weinig uit of ik al dan niet meeschrijf aan de nummers en de andere twee jongens, bassist Jari Kainulainen en drummer Jörg Michael, interesseert het al helemaal niets, zolang ze maar lekker op hun instrument kunnen spelen zijn ze dik tevreden. (Deze uitspraak werd enige tijd geleden door de actualiteit achterhaald op het moment dat Jari Kainulainen zijn vertrek bekend maakt. Inmiddels heeft de band in de persoon van Lauri Porra een vervanger in huis gehaald.)
Kun je uitleggen wat de ziekte van Timo T. eigenlijk precies inhoudt?
Nou, je moet weten dat zijn vader, toen Timo twaalf jaar oud was, zelfmoord pleegde voor de ogen van zijn zoon. Je kunt je wel voorstellen dat zo’n gebeurtenis er aardig inhakt bij een knul van die leeftijd. Zijn vader kwam tot die daad ten gevolge van dezelfde mentale crisis als waar Timo aan lijdt. Die gebeurtenis draagt hij dus al vanaf jeugdige leeftijd met zich mee en heeft hij proberen weg te drukken, met alle gevolgen van dien.
Waar ging het echt fout met de band?
Op een gegeven moment werd het echt gênant en begon Timo T. in de Finse pers echt met lasterpraktijken aan het adres van Timo K., zoals beweringen dat hij homofiel zou zijn en meer van dat soort ridicule aantijgingen. Ook werden de lonen waar wij gewoon recht op hadden achtergehouden, we kregen onze centen gewoon niet meer. Er was niet meer met Timo T. te communiceren en hij nam simpelweg wekenlang de telefoon niet meer op. Je snapt dat er een onhoudbare situatie was ontstaan en op een gegeven ogenblik barst dan de bom. Probleem was echter dat we nog een festival in Spanje voor de boeg hadden waar een behoorlijke som geld mee was gemoeid. Onder druk van de concertorganisator hebben we toen besloten om dat optreden toch te doen. Overbodig om te zeggen dat die show niet de sterkste uit de Stratovarius geschiedenis was.
Met als bespottelijk dieptepunt de toetsenist, jij dus, die tegen de gitarist aan staat te zeiken voor het oog van duizenden mensen.
Daar ben ik niet trots op, maar ik kan het wel verklaren. Ik had die dag medicatie geslikt om de vliegangst waaraan ik lijd tegen te gaan. Vervolgens kwam daar een enorme sloot alcohol overheen waardoor ik, laat ik het zachtjes uitdrukken, niet meer helemaal helder was. Nadat we elkaar als een stel kleine kinderen flink op hadden lopen fokken, riep ik uit balorigheid dat ik hem op het podium wel eens even onder zou pissen, waarop hij zei dat ik dat toch niet zou durven. Toen hij op een gegeven moment een acoustische passage aan het spelen was en ik even m’n handen vrij had, ben ik naar hem toegelopen en heb ik tegen hem aan staan pissen. Belachelijk natuurlijk, maar goed, het is nu eenmaal zo gebeurd.
Dat moet toch wel het meest krankzinnige zijn dat je ooit hebt geflikt?
Eerlijk gezegd heb ik heel wat maffe dingen gedaan in mijn leven, waar we het nu maar niet over zullen hebben, en dit was er één van.
Op een gegeven moment kwamen jullie zelfs op de proppen met een zangeres genaamd Miss K., of was zij slechts een “spook” in Timo’s hersenspinsels?
Nee hoor, zij bestaat echt en ze kon nog verdomd goed zingen ook. Dit was ook weer één van Timo’s onnavolgbare grillen. “Als we dan een zanger hebben die niet meer hoog wil gillen, dan halen we gewoon een zangeres”, zo redeneerde hij. Het was best zielig voor haar, want buiten mijzelf sprak eigenlijk helemaal niemand tegen haar, ze werd gewoon niet geaccepteerd, dus dat verhaal was gauw over.
Wie heeft het initiatief genomen tot de hereniging?
Jörg en ik. Jörg had eigenlijk een heel dubbel gevoel. Hij speelde reeds bij Saxon, een band waar hij van kinds af aan een grote fan van is. Hij stond dus op het podium met zijn grote idool Biff, sterker nog, hij speelde in dezelfde band. Logisch dat het voor hem heel moeilijk was om deze beslissing te nemen, maar het geeft wel aan wat Stratovarius voor hem betekent.
Het nieuwe album is simpelweg Stratovarius getiteld. Is dat omdat jullie dit als een nieuwe start beschouwen?
Dat is voor mij moeilijk te beoordelen omdat Timo T. verantwoordelijk is voor dit soort keuzes, maar het lijkt me inderdaad een logische verklaring, evenals dat trouwens het hoesontwerp, dat er erg donker en sober uitziet, een reflectie is van de afgelopen periode en de daarbij behorende teksten op het nieuwe album.
Jouw persoonlijke inbreng op het nieuwe album is in vergelijking met de voorgaande albums nogal gering. Heb je daar geen problemen mee?
Wat je zegt klopt, maar nee hoor, daar heb ik geen problemen mee. Voor mij is het belangrijkste dat het album als geheel goed klinkt, mijn ego is niet zo groot dat ik dan stennis ga schoppen over het feit dat mijn inbreng te gering zou zijn. Op het podium kom ik toch wel aan m’n trekken met de oude nummers, die we uiteraard ook gaan brengen.
In september gaat de nieuwe wereldtournee met Hammerfall, de band van je broer Anders van start, die maar liefst zes maanden gaat duren en die jullie o.a. in de 013 in Tilburg zal brengen, waar jullie overigens al eerder speelden.
Klopt. Het is een erg mooie zaal en ik kijk er naar uit om daar weer op het podium te staan. Het feit dat ik met m’n broer op tour ga is natuurlijk hartstikke leuk, maar ook met de andere jongens van Hammerfall kunnen wij het uitstekend vinden, dus op dat gebied voorzie ik geen problemen. Het is natuurlijk wel afwachten wat zo’n langdurige onderneming voor onszelf zal betekenen, dus wat dat betreft wordt het best spannend.
Even iets totaal anders. Je hebt in 1990 nog een album opgenomen met Dio, en wel het zwaar onderschatte Lock Up The Wolves, waarop je zelfs meeschreef aan de nummers Walk On Water en My Eyes. Waarom ben je destijds reeds na één album vertrokken?
Simpel, Ronnie James Dio was destijds met Tony Iommi en Geezer Butler bezig Black Sabbath nieuw leven in te blazen. Ik heb zelfs nog gerepeteerd met Sabbath, maar ze maakten me duidelijk dat ik bij optredens achter het podium zou moeten gaan staan, uit het zicht van het publiek dus. Krijgen jullie maar lekker de kolere, heb ik toen gezegd en heb eieren voor m’n geld gekozen.
Tot slot: wat was jouw favoriete band in je jeugd?
(Overtuigend): DEEP PURPLE