Toen ik vaststelde dat de laatste van Bell Witch nog niet aan een bespreking onderworpen was, vroeg ik zonder verder nadenken de promo aan. Future’s Shadow Part 1: The Clandestine Gate. Tegelijk ook de titel van het enige nummer op de nieuweling. Drieëntachtig minuten en vijftien seconden aan muziek. Toch even slikken, ook al had ik het moeten weten: op het vorige album had Bell Witch immers al iets gelijkaardig geflikt (het op deze zwaarste der sites goed ontvangen Mirror Reaper, dat al dan niet toevallig ook op 83 minuten afklokt).
En toch gaat de band met het intussen zes maanden oude album nog extremer qua lengte van één nummer. Debuut Longing bestond uit zes nummers, Four Phantoms telde er nog vier. Mirror Reaper was dus één nummer, ook al bestond de fysieke release expliciet uit twee bewegingen (As Above en So Below). Hoe kan dit nieuwe werk dan nog verder gaan? Wel, strikt genomen bestaat The Clandestine Gate niet eens uit één nummer, maar slechts uit een derde. Jazeker, de bedoeling is dat de twee nog te volgende delen van Future’s Shadow samen met deze worp één nummer vormen. Als we er voor de gein even van uitgaan dat beide delen ook net 83 minuten zullen duren, komen we uit op een muziekstuk van 249 minuten, oftewel langer dan vier uur. Daarenboven zal het einde van deel drie naadloos overgaan in het begin van dit eerste deel, een eindeloze loop creërend van funeral doom (in vergelijking met dit project speelt bijvoorbeeld een Shape Of Despair zowat popnummers). De benadering aan de hand van het cyclische komt voor in heel wat pagan muziek, ongeacht of dit een harder genre of de (dark)folkvariant betreft (denk maar aan ons eigen Sowulo): leven en dood, dag en nacht, de vier seizoenen… Bell Witch doelt met zijn drieledige muzikale cirkel concreet op het principe van de eeuwige terugkeer. De tijd eindigt niet en de dood onderbreekt het leven niet; beide bevinden zich in een eindeloze loop.
Funeral doom is eigenlijk al een niche binnen een niche. En dan zoekt Bell Witch hier dus nog verder extremen op. Kijk naar de tijdsduur van de nummers, maar ook het feit dat de band niet over een gitarist beschikt (wel verschillende basgitaren). Hoeveel luisteraars staan open voor iets dergelijks? Veel te weinig in mijn ogen. Met alle jachtigheid van onze huidige samenleving zou dit genre nochtans op heel wat medemensen een louterend effect kunnen hebben. Geen nummers of videoclips van een paar minuten (of tegenwoordig filmpjes van twintig seconden in populaire apps), maar een persoonlijke luisterervaring die de blik naar binnen draait. Een therapeutisch effect is er misschien wat over en zal sowieso zeer persoonlijk zijn, maar toch. Frustratie, pijn, machteloosheid naar aanleiding van een overlijden, scheiding, ziekte… Nu wil ik niet prekerig of als een guru klinken maar enige waarheid zit wel in deze woorden, denk ik. Een album als dit gaat verder dan muziek.
Het is precies de jachtigheid die ik hierboven beschreef die het ook mij aanvankelijk moeilijk maakte dit album te beluisteren. Ook voor mij is het vaak vliegen van hier naar daar, of het nu voor het gezin of het werk is. Er zijn dan wel rustigere momenten, maar dan lukt het maar moeilijk om eens stil te zitten, misschien wel om precies niet te moeten omgaan met bepaalde zaken of simpelweg omdat ontsnappen aan de grote ratrace des levens steeds moeilijker wordt. Hoe dan ook, na drie-vier keer proberen lukte het me dan toch om de eerste tiental minuten uit te zitten. En beste lezer, wat ben ik blij dat ik volgehouden heb. The Clandestine Gate is een luisterervaring waarin je, zeker de eerste keer/keren, tijd moet investeren. Eens je de flow van het album wat kent, kan dit even goed op de achtergrond op staan en zal de muziek nu en dan, wanneer je favoriete stukken spelen, je aandacht automatisch vragen.
En hoe klinkt die muziek dan? Vergeet strofe-refrein of een andere typische songstructuur. The Clandestine Gate is een compositie die uit een aantal muzikale bewegingen bestaat, die nu en dan, in licht gewijzigde vorm, terugkeren. Naarmate de 83 minuten vorderen, krijg je zo toch enige vat op de muziek. De bewegingen bestaan uit zeven à tien minuten. Is elke noot even noodzakelijk? Is elke minuut even spannend? Neen, en dat is ook niet de bedoeling. De bedoeling is niet meedoen aan de schreeuwen om aandacht die onze media beheersen, maar meegaan in de flow van de muziek, het meedrijven op emotie. En ik vrees dat de nood aan die bewuste keuze, om er de initiële tijd en moeite in te moeten steken, voor de meeste luisteraars de grootste drempel zal zijn om dit werkstuk te ervaren. Ik kan u, beste lezer, enkel uitnodigen om mee te gaan in het muzikale schilderij van Bell Witch.
Om met het einde te beginnen: in de loop van de 76ste minuut begint wat op een doorsnee-album de (weliswaar lange) “outro” genoemd zou worden. Het zijn rustige snaaraanslagen, melancholisch, rustgevend, gedurende zes minuten. De aanslagen worden steeds schaarser. Duurt dit te lang? Voor mij niet. Het is een gevoel en muzikaal thema waar ik zeer lang kan van genieten. In het geheel van de compositie past dit prachtig als afsluiter – ook qua lengte. In de laatste anderhalve minuut treedt uiteindelijk nog een verandering op: de aangeslagen noten zijn hoger, de melodie korter, je voelt dat de conclusie eraan komt.
De eerste minuten van The Clandestine Gate bestaan dan weer enkel uit orgel, die aanvankelijk de indruk geeft nogal richtingloos bespeeld te worden. De eerste basgitaarklanken horen we na vier en een halve minuut (het gemiddelde popnummer is tegen dan al voorbij). Ze klinken onzeker en zware, repetitieve piano-aanslagen voegen zich toe. De orgelakkoorden worden lang aangehouden en zorgen zo voor een spanning die beetje bij beetje opgebouwd wordt. Na bijna acht minuten sterft de basgitaar weg en blijf je eenzaam achter. Na een korte leegte vallen drum en bas in, traag en plechtig met een gevoel van droeve sereniteit. Vanaf minuut tien luisteren we naar funeral doom metal: powerchords en een basgitaar die mooie leads doet zweven.
Na elf en een halve minuut horen we de eerste vocalen: plechtig, bijna religieus, in de verte. De zanglijnen zijn uitgerekt en worden met wat vertraging gevolgd door de muziek. Bell Witch trekt je meer en meer mee in de sfeer die aan de hand van herhaling geweven wordt om dan, onverwacht, het lage op te zoeken met mineurharmonieën. De wolken van sfeervolle muziek barsten dan open en laten een heldere zonnestraal van melancholie schijnen, meer louterend dan deprimerend. De eerste keren dat ik dit hoorde, zat ik met tranen in de ogen en kippenvel op mijn armen naar mijn speakers te staren. Prachtig.
Doorheen The Clandestine Gate worden de vocalen bovendien op verschillende manieren ingezet: we horen geprevel, plechtige, droeve gezangen en hier en daar zelfs een grunt. Nooit zijn deze stuwend, maar ze nemen tijdens de verschillende bewegingen wijzigende rollen aan, vaak op de achtergrond maar ook af en toe leidend. Ze passen steeds naadloos bij de sfeer die meerdere schakeringen kent. Zo gaat de lichte dissonantie van rond het kwartier, mee begeleid door de vocalen, over naar een doorleefde combinatie van cathartische ervaring en beschouwende melancholie. Kort na het halfuur zitten we in soundtrackterritorium met pratende, nagalmende stemmen, vervormde keyboards op de achtergrond en opkomende ruis, die samen uitmonden in verder aanzwellende dreiging. Zo nemen de heren van Bell Witch je mee doorheen verschillende ervaringen die de bewegingen van hun compositie onderling versterken. Het is al het voorgaande dat de overgang van het minutenlange getokkel tegen minuut zestig, langs de door de grunt begeleide teruggekeerde dreiging naar de magistrale tristesse als apotheose zo krachtig maakt. Daarna rest ons nog het afsluitende getokkel waarmee ik de eigenlijke beschrijving van het album begon.
Is dit prachtige muziek? Voor mij wel. Het is voor mij één van de meest aansprekende luisterervaringen geweest dit jaar. Ik hoop dan ook, beste lezer, als u al tot hier gelezen hebt, dat The Clandestine Gate voor u een even diepgaande luisterervaring kan betekenen. Het zal u niet verbazen dat ik vol nieuwsgierigheid en verlangen uitkijk naar deel twee.
Score:
92/100
Label:
Eigen beheer, 2023
Tracklisting:
- The Clandestine Gate
Line-up:
- Dylan Desmond – Basgitaar, vocalen
- Jesse Shreibman – Drum, orgel, vocalen
Links: