Bruce Dickinson praat veel maar zegt weinig in TivoliVredenburg

Bruce Dickinson: fenomeen. Want naast zanger van Iron Maiden, solo-artiest, topschermer, piloot, radiopresentator en bierbrouwer, is de Brit ook schrijver. Al in 1990 verscheen een eerste roman en in 2017 de biografie What Does This Button Do? Daarvoor doet Dickinson een korte tour door Europa. Voor een bedrag waarop je normaal gesproken een compleet optreden met alle toeters en bellen van zijn band te zien krijgt, stond hij nu moederziel alleen op het podium van de Grote Zaal van TivoliVredenburg in Utrecht en blijkt dat hij ook ‘geanimeerd verteller’ aan zijn palmares kan toevoegen. Al zijn we na drie uur babbelen niet heel veel wijzer geworden.

Fotografen zijn niet welkom bij A Conversation with Bruce Dickinson en dat is enerzijds een beetje flauw, maar anderzijds draagt het bij aan het huiskamersfeertje dat compleet wordt gemaakt door tapijten op het podium, een tafeltje en een barkruk waar de energiek heen en weer lopende Dickinson geen moment op plaats zal nemen. Het enige wat afwijkt van het gezellige onderonsje dat je net zo goed met een verhalen vertellende oom op een verjaardag zou kunnen hebben, is een enorm scherm op het podium waar gedurende de avond een aantal foto’s op verschijnen. En waar onder de klanken van Maiden-kraker The Trooper een kort introfilmpje te zien is met daarin beelden van de verschillende petten die de hoofdgast van vanavond draagt. Die komt nonchalant gekleed met een Trooperbiertje in de hand op en begint uit de losse pols te vertellen over zijn leven.

We beginnen bij het begin: de geboorte van Paul Bruce Dickinson op 7 augustus 1958 in Worksop, Engeland. Op het scherm twee foto’s: Bruce op 16-jarige leeftijd en zijn oom John, vliegenier tijdens de Tweede Wereldoorlog en de man die hem enthousiast maakte over alles wat met de luchtvaart te maken heeft. Vader Bruce en moeder Sonia zijn nog maar tieners, trouwen snel en laten de opvoeding van de jonge Bruce over aan diens opa en oma als zij met een hondenshow gaan optreden in een circus. Bruce is voorbestemd voor een leven in de mijnen, net als zijn opa, maar als hij zes is, staan zijn ouders voor de deur om hem op te nemen in hun gezin. Pa en ma Dickinson verdienen inmiddels hun brood met het opkopen van huizen, deze op te knappen en weer te verkopen. Omdat ze in de op te knappen huizen wonen, wordt er veel verhuisd, totdat Bruce op zijn dertiende naar een privéschool wordt gestuurd.

Dickinson doet snel pratend zijn verhaal (soms te snel en nèt iets te weinig rekening houdend met zijn niet-Engelstalig publiek) en doorspekt zijn levensverhaal met grappen over de efficiëntie van de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog, de Brexit, de hoogbejaarde Britse prins Philip en politici in het algemeen. De geboren verteller doet daarbij niet alleen de mimiek van zijn onderwerpen na, maar geeft ze ook allemaal een eigen stem. Met smaak vertelt hij over zijn tijd op de privéschool, waar hij onderaan de pikorde staat, rotklusjes moet opknappen, er volop vechtpartijen zijn en lijfstraffen door het onderwijzend personeel geen uitzondering vormen. Bruce laat zich echter niet kennen en werkt zich dapper en brutaal door de jaren heen. Twee incidenten lijken direct uit een kwajongensboek te komen: met een vriendje krijgt hij opdracht het eten voor de leraren te ontdooien en het lijkt hen het beste dat te doen door er overheen te urineren. En via een advertentie in de krant laat hij een lokale boer twee ton mest storten op de trappen voor het schoolgebouw, juist als er een open dag is.

Positieve kanten aan zijn verblijf op Oundle School (sinds 1556) zijn er ook: Bruce richt er zijn eerste bandje op. Als drummer, omdat de muziekleraar hem uit de droom wil halen zanger te worden… Vrij snel na het spelen van Let It Be van The Beatles, gaat het groepje wegens ‘muzikale meningsverschillen’ uit elkaar. Dickinson ontdekt echter wel zijn zangstem in het bandje. Zijn schoolloopbaan eindigt niet voorspoedig. Het plasincident wordt hem nogal nagedragen en zorgt ervoor dat hij van school wordt gestuurd. Een regel uit zijn laatste rapport: ‘his tong has always been his undoing…’

Bruce gaat moderne geschiedenis studeren in Londen, op Queen Mary College en duikt in zijn vrije tijd de muziek in. Het levert hem in 1980 de rol van zanger bij Samson op: een band uit de New Wave Of British Heavy Metal. Een door velen geliefd genre, maar nu, op een avond in februari 2019 in Utrecht, Nederland, maakt één van de kopstukken er gehakt van. Volgens Dickinson is de belachelijke term ooit bedacht door een dronken journalist en zegt het verder niets over de muziek zelf.

Twee doelen stelt de student Dickinson zichzelf als hij zijn universiteitscarrière start: veel bier drinken en zijn maagdelijkheid kwijtraken. De zanger heeft inmiddels drie kinderen dus concludeert nu droog dat het tweede deel wel gelukt is. Wanneer dat voor de eerste keer gebeurde kan hij zich dankzij zijn eerste doelstelling niet meer herinneren. Hoewel Dickinson nog geen twee jaar deel uitmaakte van Samson (onder de overigens krankzinnige naam Bruce Bruce), heeft het blijkbaar weel veel invloed gehad op de zanger, vooral vanwege de rock ’n roll-clichés: drugsgebruik, een gestolen toerbus, optreden in Japan, een succesvol album en botsende ego’s. Dickinson verhaalt over drummer Thunderstick die zijn tijd ver vooruit was en een compleet eigen persona ontwikkelde met een SM-pak en die een concert met Iron Maiden deed maar ervoor kiest bij Samson te blijven, nadat een eerdere drummer van Samson wel bij Iron Maiden was blijven plakken: Clive Burr.

Terwijl Dickinson vertelt dat hij zich ter afleiding van het saaie bandbestaan van albums opnemen en toeren privé gaat bezighouden met schermen en het bouwen van raketten, deelt hij een eerste herinnering met Iron Maiden: we zien een foto van Rock in Rio in 1985, waar de band optreedt voordat Queen het podium opkomt. Smakelijk onthult de zanger waar hij in die jaren zijn broeken, tuigjes en andere kledingattributen vandaan haalt: bondageshops en dierenwinkels. Een tip: neem wel goed spul, want je wilt niet dat het na twee weken al gaat roesten. Tijdens het laten zien van een serie foto’s met de meest strakke en kleurrijke maillots die een man ooit heeft gedragen, vertelt Dickinson smakelijk dat hij ooit eens een setje kocht in een balletwinkel in Australië, waarbij degene met de mooiste print direct werd ingepikt door bassist Steve Harris.

We gaan fast forward naar 1993 als Bruce Dickinson besluit Iron Maiden achter zich te laten. Zonder plan, want dat was er niet. De zanger wilde gewoon in het diepe springen en kijken wat er zou gebeuren. Veel, zo blijkt achteraf. Dickinson wist een redelijk succesvolle solocarrière op te starten, leerde veel over het leven en deed nieuwe energie op die hem tot op de dag van vandaag profijt oplevert bij Iron Maiden, waar hij in 1999 terugkeerde.

Dat Dickinson piloot is en achter de knuppel zat van Ed Force One is bekend, maar de man is tien jaar lang commercieel vliegenier geweest, waarvoor hij onbetaald verlof nam bij Iron Maiden. Hij bezit een Fokker (licht gejuich in de zaal) en begon met het brouwen van bier. Een fijn leven, al met al, totdat keelkanker een dappere poging deed daar een einde aan te maken. De zanger is 33 keer bestraald, zag zijn baard letterlijk uitvallen, maar overleefde.

Na een pauze waarin blijkt dat alle ingeslagen Trooperbiertjes al op zijn, volgt er nog een klein uur waarin Bruce Dickinson vooraf ingestuurde vragen beantwoord. Het niveau van de vragen laat zich nog het best omschrijven als ‘schokkend laag’. Want waarom zou je de zanger van één van de grootste metalbands vragen wat er gebeurt als de motoren van een vliegtuig uitvallen (antwoord: dan valt ‘ie naar beneden)? Daarom maar een beknopt verslag van dit deel van A Conversation with Bruce Dickinson:

De zanger is geen lid van de Mile High Club (‘Wie wil dat nu doen? Bovendien lijkt het me heel moeilijk.’), maar de vraag levert wel een anekdote op over een vlucht vanuit India waarbij u de details vast zelf kunt invullen. De vraag of Dickinson nog iets op zijn bucketlist heeft staan, leidt tot een verhaal over een verblijf van zes dagen op een onderzeeër en een herinnering aan een optreden in Canterbury Cathedral, de beroemdste kathedraal van Engeland waarvan de geschiedenis teruggaat tot 597. Of hij nog voldoende vlieguren maakt om Boeings te kunnen besturen? Alleen op de simulator. Waarom hij zijn haar weer laat groeien? Om ouwe mensen die dat niet meer kunnen dwars te zitten. Of er nog een vervolg komt op de film Chemical Wedding uit 2008, waarvoor Dickinson het script schreef? Geen tijd. Of je succes krijgt door geluk of door hard te werken? Een beetje geluk is nooit weg, maar ‘hoe meer je oefent, hoe meer geluk je krijgt’. Hoe je omgaat met de verantwoordelijkheid als je een Boeing bestuurt? ‘Simpel: als ik het overleef, overleeft iedereen het’.

Gelukkig zijn er ook nog enkele meer inhoudelijke vragen. Zo wil iemand weten of de zanger tijdens het zingen evenwicht zoekt omdat hij zoveel met zijn armen zwaait. Dickinson blijkt zich niet bewust te zijn van zijn bewegingen. ‘Ik zie tijdens het zingen beelden in mijn hoofd en die beeld ik uit. Ik probeer een wereld te creëren waarin de woorden bestaan om ze te kunnen zingen’. De vraag of hij ooit zangles heeft gehad, kan hij met een kort ‘nee’ beantwoorden. ‘Maar ik heb mezelf wel technieken aangeleerd door naar andere zangers te kijken, vooral op emotioneel gebied. Als zanger probeer je namelijk te communiceren met je stem en dat is iets dat je niet kunt leren’. Het favoriete nummer uit zijn repertoire blijkt Darkness Be My Friend te zijn, een bonustrack afkomstig van zijn eerste soloalbum Tattooed Millionaire uit 1990. De laatste vraag gaat over Revelations, het Iron Maiden-nummer uit 1983. Of de schrijver ervan kan uitleggen waar het over gaat. Die legt uit dat het openingsdeel afkomstig is van een hymne die hij al op school zong en die ook langskwam tijdens het optreden in Canterbury Cathedral. Nu, in de fraaie Grote Zaal van TivoliVredenburg in Utrecht, doet Dickinson zijn microfoon af en zingt hij het eerste deel van het nummer a capella. Het vormt een mooi slot van een lange, leuke, maar toch ook weinig inhoudelijke avond.

Livefoto’s:

Jurgen van Hest (Jvh013Photo),  1 juli 2018, GelreDome, Arnhem

Datum en locatie:

28 februari 2019, TivoliVredenburg, Utrecht

Link:

TivoliVredenburg